Зараастрызм: Розніца паміж версіямі
[недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др Бот: удалил файл Pars banoo1 b.jpg |
др clean up using AWB (7893) |
||
Радок 2:
{{фарматаванне}}
[[File:Yazd fire temple.jpg|thumb|Зараастрыйскі храм у [[Язд]]зе, [[Іран]]]]
''' Зараастрызм''', таксама '''маздэізм''' ([[Авесційская мова|авесц]]. Vahvī-daēnā-māzdayasna — «Добрая вера шанавання Мудрага», [[Фарсі|перс.]] بهدین behdin «Добрая Вера») — адна з найстаражытнейшых сусветных рэлігій, якая бярэ пачатак у адкрыцці прарока [[Заратустра|Спітамы Заратуcтры]] (новаперсідская форма імя — زرتشت, «Зартошт»;
== Назва ==
''Зараастрызм'' — тэрмін еўрапейскай навукі, які паходзіць ад
== Асновы веравучэння ==
Радок 180:
Асноўнымі плынямі зараастрызму заўсёды былі рэгіянальныя варыянты. Галіна зараастрызму, якая захавалася, звязана з афіцыйнай рэлігіяй дзяржавы [[Сасаніды|Сасанідаў]], перш за ўсё ў тым варыянце, што склаўся пры апошніх з гэтых цароў, калі пры [[Хосроў I|Хосрове I]] была праведзена апошняя кананізацыя і запіс Авесты. Гэтая галіна відаць узыходзіць да таго варыянту зараастрызму, што быў прыняты [[Мідыя|мідыйскімі]] магамі. Несумнеўна ў іншых вобласцях іранскага свету існавалі іншыя варыянты зараастрызму (маздэізму), судзіць аб якіх мы можам толькі па фрагментарным сведчанням, перш за ўсё арабскім крыніцам. У прыватнасці, ад маздэізма, які існаваў да арабскага заваявання ў [[Сагдыяна|Сагдзе]], які быў яшчэ менш «пісьмовай» традыцыяй, чым сасанідскі зараастрызм, захаваліся толькі ўрывак на [[Сагдзійская мова|сагдзійскай мове]], які апавядае аб атрыманні Заратуштрай адкрыцця і дадзеныя ў [[Біруні]].
Тым не менш у рамках зараастрызму ўзнікалі рэлігійна-філасофскія плыні, якія вызначаюцца з пункту гледжання сённяшней артадоксіей як «ерасі». Перш за ўсё гэта [[зурванізм]], заснаваны на вялікай увазе да канцэпту ''Зурвана'', першапачатковага сусветнага часу, «дзецьмі-двайнятамі» якога прызнаваліся Ахура Мазда і Ахріман. Мяркуючы па ўскосным сведчанням, дактрына зурванізма была шырока распаўсюджаная ў Сасанідскім Іране, але хаця яе сляды магчыма знайсці традыцыі, якая перажыла ісламскую заваёву, у цэлым зараастрыйская «артадоксія» прама ганіла гэтую дактрыну. Відавочна, прамых канфліктаў паміж «зурванітамі» і «артадоксіяй» не адбывалася, зурванізм хутчэй быў філасофскай
Шанаванне мітры ([[мітразм]]), якое распаўсюдзілася ў Рымскай Імперыі, таксама часта адносяць да зараастрыйскіх ерасей, хоць мітраізм хутчэй прадстаўляў сінкрэтычнае вучэнне не толькі з іранскім, але і сірыйскім субстратам.
Радок 520:
* Адным з асноватворных элементаў відэагульні [[Prince of Persia]] (2008) з'яўляецца спрошчаная версія зораастрызму - асабістае супрацьстаянне паміж [[Ахура-Мазда|Ормаздом]] і [[Ахриман]] ам.
* Трылогіі «Заўтра вайна» і «На караблі
{{зноскі}}
|