Вінцэнт Гадлеўскі: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
(удзельнік выдалены)
др (выдаленае кароткае апісанне змен)
(удзельнік выдалены)
др (выдаленае кароткае апісанне змен)
Радок 9:
У сакавіку [[1917]] абраны ў [[Беларускі нацыянальны камітэт]], удзельнік [[Усебеларускі з'езд 1917|Усебеларускага з'езда]] [[1917]]. Пасля абвяшчэння [[БНР]] (сакавік [[1918]]) уваходзіў у склад яе [[Рада БНР|Рады]]. Да 26.5.1918 працаваў асобаўпаўнаважаным у камісіі па бежанскіх справах пры Радзе БНР.
 
Адзін з заснавальнікаў і лідэраўлідараў [[БХД|Беларускай хрысціянскай дэмакратыі]], рэдагаваў газету «[[Беларуская крыніца (1917)|Крыніца]]». Выкладаў у [[Нясвіжская беларуская семінарыя|Нясвіжскай беларускай семінарыі]]. На пачатку 1920-х гадоў пераехаў на Віленшчыну, дзе ў міжваеннае дваццацігоддзе шырока займаўся нацыянальна-рэлігійнай і культурна-асветнай дзейнасцю. З [[1924]] пробашч касцёла ў мяст. [[Жодзішкі]] Свянцянскага павета. У [[1925]] і [[1927]] арыштаваны польскімі ўладамі, у [[1927]] асуджаны на 2 гады турмы.
 
З [[1929]] жыў у [[Вільня|Вільні]]. Служыў капеланам у шпіталі, выконваў абавязкі прэфекта ў школе пры кляштары бернардзінак. Адзін з заснавальнікаў Беларускага каталіцкага выдавецтва ў Вільні (кастрычнік 1928). У [[1930]] пераклаў на беларускую мову [[Новы запавет]] (выдадзены ў Вільні ў [[1939]]). У 1936 выйшаў з Беларускай хрысціянскай дэмакратыі, не пагадзіўшыся на яе рэарганізацыю ў Беларускае народнае аб'яднанне. Арганізаваў і ўзначаліў выданне газеты «Беларускі фронт», у якой шырока выступаў як публіцыст.
Радок 15:
З пачаткам [[Другая сусветная вайна|ІІ сусветнай вайны]] пераехаў у [[Каўнас]], з чэрвеня [[1940]] у [[Варшава|Варшаве]]. У чэрвені [[1941]] увайшоў у створаны ў [[Берлін]]е [[Беларускі нацыянальны цэнтр]].
 
З верасня [[1941]] у [[МенскМінск]]у. У час [[нямецкая акупацыя Беларусі 1941-1944|нямецкай акупацыі]] быў прызначаны галоўным школьным інспектарам пры генеральным камісарыяце Беларусі (кастрычнік 1941), кіраваў працай над падрыхтоўкай праграм навучання для беларускіх пачатковых школ, адначасова быў сябрам Цэнтралі [[Беларуская народная самапомач|Беларускай народнай самапомачы]]. Правіў службу ў [[Чырвоны касцёл|Чырвоным касцёле]] ў Мінску.
 
Ад пачатку быў вялікім прыхільнікам немцаў, лічыў, што па сканчэнні вайны немцы аддадуць беларусам усё кіраўніцтва на Беларусі, спрабаваў выкарыстаць супрацоўніцтва з немцамі для мабілізацыі беларускіх патрыятычных сіл.<ref>Язэп Найдзюк, Іван Касяк. Беларусь учора… С. 273.</ref> Гадлеўскі разам з [[Ян Станкевіч|Янам Станкевічам]] спрабаваў наладзіць у Беларусі культурна-асветную працу, але іх планы былі перапыненыя нямецкім кіраўніцтвам, генеральны камісарыят нават забараніў ксяндзу зносіцца непасрэдна са школьнымі аддзеламі акругі.<ref>Язэп Найдзюк, Іван Касяк. Беларусь учора… С. 274.</ref> Быў адным з падпісантаў вядомай адозвы да беларускага народу, якая заклікала беларусаў змагацца супраць бальшавіцкай Расіі.<ref>Язэп Найдзюк, Іван Касяк. Беларусь учора… С. 294.</ref>
 
Неўзабаве Гадлеўскі пачаў крытыкаваць нямецкую палітыку ў дачыненні да беларускага народу. Быў арыштаваны нямецкай паліцыяй у МенскуМінску ў ноч на [[24 снежня]] [[1942]]. Акупанты прапанавалі яму працу ў [[Рыга|Рызе]], але той адмовіўся<ref>Язэп Найдзюк, Іван Касяк. Беларусь учора… С. 298.</ref>. Неўзабаве закатаваны.
 
{{зноскі}}
Радок 28:
* {{Крыніцы/Беларусь учора і сяньня|273-298}}.
 
== У СецівеСпасылкі ==
* [http://www.jivebelarus.net/history/faces/priest-vincent-hadleuski-philosophic-bases-of-belarusian-idea.html Конан У. Ксёндз Вінцэнт Гадлеўскі: Філасофскае абгрунтаванне беларускай ідэі]
* [http://www.jivebelarus.net/history/faces/freedom-knight-gadleusky.html Ёрш С. Рыцар Свабоды (Ксёндз Вінцэнт Гадлеўскі)]
Радок 35:
[[Катэгорыя:Постаці беларускага каталіцтва]]
[[Катэгорыя:Постаці беларускай палітыкі]]
 
[[Катэгорыя:Асобы]]
[[Катэгорыя:Публіцысты Беларусі]]