Губы: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма тлумачэння праўкі |
Няма тлумачэння праўкі |
||
Радок 1:
[[Выява:Lippen mit Tallen.svg|справа|255пкс|міні|1. Верхняя губа ({{lang-la|Labium superius}}) <br />2. Ніжняя губа ({{lang-la|Labium inferius}}) <br />3. Знітоўка вуснаў ({{lang-la|Commissura labiorum}}) <br />4. Губны жалабок ({{lang-la|Philtrum}})]]
'''Губы рота''', таксама '''Вусны'''<ref name=pr>Абодвы варыянты ў адпаведнасці Тлумачальным слоўнікам беларускай літаратурнай мовы. Мн.:БелЭн, 2002.</ref> ({{lang-la|labia oris}}) — гэта скурна-цягліцавыя зморшчыны, вакол рота, - верхняя губа (labium superius) і ніжняя губа (labium inferius). Месца пераходу скуры ў слізістую абалонку — чырвоная аблямоўка (мае шмат крывяноснымі сасудаў).
== [[Біялогія|Біялагічнае]] паходжання ==
У большасці щелепоротих [[пазваночныя|пазваночных]] — нерухомыя скураныя зморшчыны, якія атачаюць [[ротавая адтуліна|ротавую адтуліну]]. Адсутнічаюць ў [[чарапахі|чарапах]], [[Птушкі|птушак]] і дарослых клаачных [[сысуны|сысуноў]] у сувязі з развіццём на [[сківіцы|сківіцах]] рагавой [[дзюба|дзюбы]]. Вылучаюць верхнюю і ніжнюю губу. У [[Рыбы|рыб]] вусны звычайна маюць шмат смакавых і тактыльных органаў і дапамагаюць захопліваць здабычу. У большасці земнаводных вусны служаць для замыкання ротавай поласці пры дыханні. У паўзуноў ([[Змеі|змей]] і [[Яшчаркі | яшчарак]]) губы яскрава выяўленыя і пакрытыя звонку рагавымі губнымі шчыткамі. У сысуноў вусны рухомыя, што набывае асаблівае значэнне ў сувязі з прыстасаваннем дзіцянят да [[смактання]], а дарослых асобін да актыўнага захопу корму. У вуснах развіваецца папярочна-паласатая мускулатуры. У [[слон|слана]], [[свіння|свінні]], [[тапір]]а верхняя губа моцна выцягнута і ўтварае ніжні бок [[хобат]]у або [[лыч|лыча]]. У кругларотых так званая верхняя губа служыць [[прысоска]]й. У шэрагу беспазваночных губой завуць некаторыя часткі ротавай апарата.
<center><gallery>
Image:Parrotfish.jpg
Image:Asian elephant eating - melbourne zoo.jpg
Image:XN Sus domesticus Animal husbandry 912.jpg
</gallery></center>
У [[Антрапалогія|антрапалогіі]] вусны адрозніваюць па таўшчыні, кірунку і контуру верхняй губы, шырыні ротавай адтуліны. Па таўшчыні вусны дзеляцца на: тонкія, сярэднія, тоўстыя, уздутыя. Верхняя губа можа выступаць наперад (прахейлія), мець вертыкальны профіль (артахейлія), радзей — адступаць назад (апістахейлія).
Найбольш тоўстыя (уздутыя) вусны і прахейлія характэрныя для экватарыяльнай (негра-аўстралоіднай) расы. [[Еўрапеоіды|Еўрапеоідам]] уласціва артахейлія. Найбольш тонкія вусны сустракаюцца ў некаторых народаў на [[Паўночная Еўропа|Поўначы Еўропы]] і [[Азія|Азіі]]. Верхняя губа можа мець розны контур — увагнуты, прамы, выпуклы. Апошні асабліва характэрны для [[пігмеі|пігмеяў]] [[Цэнтральная Афрыка|Цэнтральнай Афрыкі]] і [[семангі|семангаў]] ([[паўвостраў Малака]]). Вышыня і профіль верхняй губы, таўшчыня губы і шырыня рота змяняецца таксама ў залежнасці ад узросту і полу. З узростам памяншаюцца таўшчыня вуснаў (пасля 25 гадоў) і прахейлія, павялічваюцца вышыня верхняй губы і шырыня рота.
== Гл. таксама ==
| |||