Францысканцы: Розніца паміж версіямі
| [недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др r2.7.2) (робат дадаў: ar, arz, fy, ga, la змяніў: pl, sk |
Няма тлумачэння праўкі |
||
Радок 1:
[[Image:Weissmann_Ljubljana2.jpg|thumb|right|Кляштар францысканцаў у [[Любляна|Любляне]]]]
'''
== Гісторыя заснавання ордэна ==
Датай заснавання францішканскага ордэна прынята лічыць момант вуснага зацвярджэння статута Папам Інакенціем III у 1209 годзе.
У 1223 годзе папа Ганорый III пісьмова зацвердзіў статут ордэна ў буле Solet annuere. Падставай ордэна францысканцаў быў пакладзены пачатак жабрачых ордэнаў.
У ранні перыяд францысканцы былі вядомыя ў Англіі як «шэрыя браты» (па колеры іх ўборы), у Францыі як «кардэльеры» (з-за таго, што яны перапаясваецца вяроўкай), у Германіі як «басаногія» (з-за іх сандаль, якія яны насілі на босу нагу), у Італіі як «браты».
Статут ордэна прадпісваў дасканалую беднасць, пропаведзь, дапамога хворым цялесна і душэўна, строгае паслухмянасць настаўніку. Францысканцы былі супернікамі і ў многіх дагматычных пытаннях супернікамі дамініканаў. Карысталіся вялікім уплывам і ў свецкіх справах, пакуль не былі выцесненыя езуітамі. Нараўне з дамініканцамі францішкане ажыццяўлялі функцыі інквізіцыі, якая была заснавана ў XIII стагоддзі. Францысканцам была даручана інквізіцыя ў Венссене, Правансе, Форкальке, Арлі, Эмбрене, цэнтральнай Італіі, Далмаціі і Багеміі.
У 1256 папства прадаставіла францысканцаў права выкладаць у ўніверсітэтах. Яны стварылі сваю сістэму багаслоўскай адукацыі, спарадзіўшы цэлую плеяду мысляроў Сярэднявечча і Рэнесанса. У перыяд Новага часу францішкане актыўна займаліся місіянерскай і даследчай дзейнасцю, працуючы ў іспанскіх уладаннях ў Новым святле і ў краінах Усходу.
У XVIII ст. у ордэна было 1700 манастыроў і каля 25 тысяч манахаў. У многіх еўрапейскіх дзяржавах у перыяд Вялікай французскай рэвалюцыі і буржуазнай рэвалюцый XIX стагоддзя ордэн у ліку іншых быў ліквідаваны; да канца XIX стагоддзя адноўлены (спачатку ў Іспаніі і Італіі, затым у Францыі і іншых краінах). У цяперашні час ордэн са сваімі адгалінаваннямі налічвае каля 30 тысяч манахаў і некалькі сотняў тысяч свецкіх-терциариев: у Італіі, Іспаніі, Францыі, ФРГ, ЗША, Турцыі, Бразіліі, Парагваі і іншых краінах. Францішкане кантралююць шэраг універсітэтаў, каледжаў, маюць свае выдавецтва.
Ордэнскай адзенне - цёмна-карычневая ваўняная раса, падперазаная вяроўкай, да якой прывязаныя ружанец, круглы кароткі клабук і сандалі.
Сымбалем ордэна з'яўляецца грэчаская літара таў.
На цяперашні час існуе тры галіны ўнутры Першага (мужчынскага) францішканскага ордэна:
Ордэн меншых братоў, O.F.M.
Ордэн меншых братоў канвентуальных, OFMConv.
Ордэн меншых братоў капуцынаў, OFMCap.
Акрамя гэтага ёсць Трэці Закон Свецкі для людзей, якія не жывуць у манастырах.
== Распаўсюжданасць ордэна на Беларусі ==
На цяперашні час кляштары францішканоў ёсць у Гродна, Гальшанах, Івянцэ, Камяні, Пяршаі, Поразава, Свіслачы, Удзела.
▲Першыя францысканцы былі вандроўнымі манахамі, паходзілі з беднага насельніцтва і прапаведвалі [[аскетызм]]. У далейшым манахі ордэна актыўна процістаялі [[Рэфармацыя|рэфармацыйнаму руху]], удзельнічалі ў [[інквізіцыя|інквізіцыі]], вялі шырокую місіянерскую дзейнасць, выкладалі ў школах і на кафедрах універсітэтаў. Каля [[1237]] паявіліся ў [[Польшча|Польшчы]], адкуль пазней як місіянеры праніклі на [[Беларусь]]. У час княжання [[Гедымін]]а ([[1316]]—[[1341]]) францысканцы пабудавалі свае касцёлы ў [[Навагрудак|Навагрудку]] і [[Вільня|Вільні]]. Шырокую дзейнасць на Беларусі вялі ў 17 ст. Кляштары францысканцаў існавалі ў [[Вільнюс|Вільні]], [[Вёска Гальшаны|Гальшанах]], [[Гродна|Горадні]], [[Дзісна|Дзісне]], [[Драгічын]]е, [[Ашмяны|Ашмянах]], [[Івянец|Івянцы]], [[Лукомль|Лукомлі]], [[Мінск|Менску]], [[Навагрудак|Наваградку]], [[Паставы|Паставах]], [[Пінск]]у, [[Полацк]]у, [[Празарокі|Празароках]], [[Орша|Оршы]], [[Сянно|Сянне]] і інш. Касцёлы і кляштары францысканцаў — выдатныя помнікі архітэктуры. Пасля інкарпарацыі Беларусі да Расіі ўплыў францысканцаў пачаў слабець, у сярэдзіне 19 ст. іх кляштары зачынены. Зараз ордэн дзейнічае ў многіх краінах свету, у тым ліку і на Беларусі, налічвае каля 50 тыс. членаў.
== У Сеціве ==
| |||