Вікіпедыя

Сенат (Старажытны Рым): Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
др clean up, replaced: Ў → У, . → ., typos fixed: асобаў → асоб using AWB (7893)
др clean up, replaced: н. э. → н.э. (7) using AWB (7893)
Радок 3:
Сена́т ([[Лацінская мова|лац]]. ''senatus'', ад ''senex'' - стары, рада старэйшын) - адзін з вышэйшых дзяржаўных органаў улады ў [[Старажытны Рым|Старажытным Рыме]].
 
Паўстаў з савета [[Старэйшыны|старэйшын]] [[Патрыцыі|патрыцыянскіх]] [[род]]аў у канцы царскай эпохі (каля [[VI стагоддзя да н. э.]]);
 
З усталяваннем [[Рымская рэспубліка, 509 да н.э - 27 да н.э.|рэспублікі]] сенат, разам з [[Магістратура, Старажытны Рым|магістратамі]] і народнымі сходамі ([[Каміцыі|каміцыямі]]) стаў істотным элементам грамадскага жыцця. У склад сената пажыццёва ўваходзілі былыя магістраты - такім чынам, тут канцэнтраваліся палітычныя сілы і дзяржаўны вопыт Рыма.
Радок 9:
Члены сената дзяліліся на рангі ў адпаведнасці з раней занятымі пасадамі. Падчас дыскусій сенатары атрымлівалі слова ў адпаведнасці з гэтымі рангамі. На чале сената стаяў найбольш заслужаны, першы з сенатараў - [[прынцэпс]] (''princeps senatus'').
 
У перыяд [[Рымская рэспубліка, 509 да н.э - 27 да н.э.|Рэспублікі]] ў ходзе саслоўнай барацьбы [[Плебеі|плебеяў]] з [[Патрыцыі|патрыцыямі]] (V-III стст. да н. э.) Улада сената была некалькі абмежаваная ў карысць [[Каміцыі|каміцый]] (народных сходаў).
 
У III-I стст. да н. э. сенат папярэдне разглядаў законапраекты, якія прапаноўваліся для галасавання ў каміцыях, яму належала вышэйшае кіраўніцтва ваеннымі справамі, знешняй палітыкай, фінансамі і дзяржаўнай маёмасцю, нагляд за рэлігійнымі культамі, права аб'яўляць надзвычайнае становішча і г. д. Сенат сцвярджаў законы і вынікі выбараў, кантраляваў дзейнасць магістратаў. Такім чынам, сенат фактычна ажыццяўляў кіраўніцтва дзяржавай.
 
Пастановы сената (''sc, senatus consulta'') мелі сілу закона, гэтак жа як і пастановы народнага сходу і сходу [[Плебеі|плебеямі]] - [[плебісцыт]]у.
Радок 22:
 
* першапачаткова - 100
* ў часы ранняй рэспублікі (да [[88 да н. э.]]) - 300
* з часоў [[Луцый Карнелій Сула|Сулы]] - 600
* пры [[Гай Юлій Цэзар|Цэзары]] - 900
Радок 28:
* у перыяд позняй антычнасці ([[дамінат]]а) - 2000.
 
Першапачаткова ў сенат уваходзілі толькі сябры спрадвечна рымскіх прозвішчаў, але з I стагоддзя да н. э. гэта права атрымалі і [[італікі]], а ў часы Імперыі - нават знатныя правінцыялы.
 
З [[313 да н. э.]] у члены сената прымаў [[цэнзар]] - ён складаў спіс з асоб, якія займалі або займаюць магістратуру, з вызначаным маёмасным цэнзам (напрыклад, пры [[Актавіян Аўгуст|Аўгусце]] ([[I стагоддзе]] н. э.) - 1 млн. сестэрцыеў). У часы імперыі гэта стала прэрагатывай імператара.
 
Пры [[Дыяклетыян|Дыяклетыане]] (канец [[III стагоддзе|III стагоддзя]]) сенат быў пераўтвораны ў гарадскі савет Рыма, пры [[Канстанцін I Вялікі|Канстанціне]] ([[IV стагоддзе]]) быў заснаваны сенат ў [[Канстанцінопаль|Канстанцінопалі]] - «другім Рыме», ўраўнены ў правах з сенатам Рыма.
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Сенат_(Старажытны_Рым)"