Аўгуст Бекю: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др clean up using AWB (7893)
дапаўненне, афармленне
Радок 6:
|Подпіс = Партрэт Аўгуста Бекю (мастак [[Ян Рустэм]])
|Дата нараджэння = 3.05.1775
|Месца нараджэння =[[Горад Гродна|Гродна]]
|Дата смерці = 7.09.1824
|Месца смерці = [[Горад Вільнюс|Вільня]]
|Грамадзянства =
|Навуковая сфера = [[медыцына]]
Радок 25:
|Вікітэка =
}}
[[Выява:Rossa-August Becu.JPG|250px|thumb|Магіла Бекю на могілках Роса]]
'''Аўгуст Бекю''' ({{lang-pl|August Ludwik Bécu}}; {{lang-lt|Augustas Ludvikas Bekiu}}; {{ДН|3|5|1775}}, [[Горад Гродна|Гродна]]  — {{ДС|7|9|1824}}, [[Горад Вільнюс|Вільня]])  — польскі вучоны-гігіеніст, прафесар [[Віленскі ўніверсітэт|Віленскага ўніверсітэта]], айчым паэта [[Юльюш Славацкі|Юльюша Славацкага]].
 
== Біяграфія ==
Скончыў {{нп3|Галоўная віленская школа|Галоўную віленскую школу|ru|Главная виленская школа}}, атрымаў ступень доктара філасофіі (1789), ступень доктара медыцыны (1793)<ref name="БС">{{кніга
Скончыў Галоўную віленскую школу, атрымаў ступень доктара філасофіі (1789), ступень доктара медыцыны (1793). У Галоўнай школе (у 1803 годзе пераўтвораны ў імператарскі Віленскі ўніверсітэт) выкладаў у 1797-1824 гадах курсы паталогіі, тэрапіі, фармацэўтыкі, фізіялогіі; загадваў кафедрай фізіялогіі (з 1805), кафедрай паталогіі і гігіены (з 1806). Стаў адным з заснавальнікаў віленскага Медыцынскага таварыства (1805) і быў яго старшынёй з 1811. У 1807-1812 гадах быў членам школьнай камісіі, у 1819 займаў пасаду папячыцеля школ.
|аўтар =
|частка = Бекю Август
|загаловак = Биографический справочник
|арыгінал =
|спасылка =
|адказны =
|выданне =
|месца = Мн.
|выдавецтва = «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки
|год = 1982
|том = 5
|старонкі = 49
|старонак = 737
|серыя =
|isbn =
|тыраж =
}}</ref>. Вучыўся ў Гродна, Кёнігсбергу<ref name="БС"/>.
 
Скончыў Галоўную віленскую школу, атрымаў ступень доктара філасофіі (1789), ступень доктара медыцыны (1793). У Галоўнай школе (у 1803 годзе пераўтвораны ў імператарскі Віленскі ўніверсітэт) выкладаў у 1797-18241797—1824 гадах курсы паталогіі, тэрапіі, фармацэўтыкі, фізіялогіі; загадваў кафедрай фізіялогіі (з 1805), кафедрай паталогіі і гігіены (з 1806)<ref name="БС"/>. Стаў адным з заснавальнікаў віленскага Медыцынскага таварыства (1805) і быў яго старшынёй з 1811. У 1807-18121807—1812 гадах быў членам школьнай камісіі, у 1819 займаў пасаду папячыцеля школ.
Некралог, апублікаваны ў часопісе "Dziennik Wileński", датуе смерць жніўня Бекю 7 верасня. Тая ж дата пазначана на надмагіллі на віленскіх могілках Роса. У некаторых ненадзейных выданнях дата смерці памылкова ўказваецца 26 ліпеня.
 
Некралог, апублікаваны ў часопісе "«Dziennik Wileński"», датуе смерць жніўня Бекю 7 верасня. Тая ж дата пазначана на надмагіллі на віленскіх могілках Роса. У некаторых ненадзейных выданнях дата смерці памылкова ўказваецца 26 ліпеня.
 
== Вакцынацыя ==
Быў камандзіраваны Віленскім універсітэтам у [[Шатландыя|Шатландыю]] і па вяртанні ў [[1803]] стаў першым у Літве і Беларусі<ref name="БС"/> практыкаваць прышчэпку воспы. Напісаў пра [[Прышчэпка|прышчэпкі]] працу {{lang|pl|«O wakcynie czyli tak zwanei ospie krowiej»}} («Аб вакцыне, або так званай каровінай воспе»; Вільня, [[1803]]). У [[1808]] разам з прафесарам {{нп3|Ёзэф Франк|Ёзэфам Франкам|ru|Франк, Йозеф}} заснаваў пры універсітэцкай клініцы інстытут вакцынацыі для навучання студэнтаў прышчэпкам. Супрацоўнічаў у часопісе {{lang|pl|«Dziennik Wileński»}}.
 
== Рэпутацыя ==
Удзельнічаючы ў органах нагляду над навучальнымі ўстановамі, Аўгуст Бекю не мог не выклікаць негатыўнага стаўлення патрыятычна настроенай моладзі. Лічыцца, што ён адыграў непрыстойную ролю ў расследаванні справы [[Таварыства філаматаў|філаматаў]] — [[Таварыства філарэтаў|філарэтаў]] ([[1823]]—[[1824]]), уступіўшы ў цеснае супрацоўніцтва з {{нп3|Мікалай Мікалаевіч Навасільцаў|М. М. Навасільцавым|ru|Новосильцев, Николай Николаевич}}. Калі 26 жніўня [[1824]] ударам маланкі Бекю быў забіты ва ўласнай кватэры, у гэтым ўбачылі доказ яго здрады і пакаранне; па некаторых крыніцах, маланка быццам бы сплавіла ў злітак сярэбраныя манеты, якія захоўваліся ў пасцелі, нібыта атрыманыя ім за паслугі расійскім уладам. [[Адам Міцкевіч]], якога высылалі па справе філаматаў з Літвы, у трэцяй частцы паэмы {{Нп3|Дзяды, паэма|«Дзяды»|pl|Dziady (dramat)}} вывеў постаць Доктара, у якім лёгка апазнаецца Бекю. Лічыцца, што гэта акалічнасць была прычынай варожасці паміж Міцкевічам і Славацкім.
 
== Працы ==
 
Напісаў працы па шпітальнай справе і гігіене дзіцячага ўзросту<ref name="БС"/>:
 
* O wakcynie czyli tak zwanei ospie krowiej. Wilno, [[1803]] («Аб вакцыне, альбо так званай каравінай воспе»).
* Rozprawa doskonalości szpitalów. Wilno, [[1807]] («Развагі пра ўдасканаленне бальніц»).
Радок 38 ⟶ 67:
* Postrzeźenie mleka zielonego.
* O lączeniu medycyny z chirurgią. Wilno, [[1817]].
 
{{зноскі}}
 
== Літаратура ==
 
* {{ВТ-ЭСБЕ|Бекю, Август}}
 
== Спасылкі ==