Бруна фон Кверфурт: Розніца паміж версіямі

'''Бруна фон КВЕРФУРТ''' або '''Бруна КВЕРФУРЦКІ''', '''Бруна-Баніфацый з Кверфурту''' ({{lang-de|Bruno von Querfurt}}; [[974]] — [[{{ДС|9 сакавіка]] [[|3|1009]]}}) — місіянер, прылічаны да святых [[Каталіцтва|каталіцкай]] царквой.

У [[998]] г. з імператарам прыехаў у [[Горад Рым|Рым]]. У [[Італія|Італіі]] даведаўся аб пакутніцкай смерці ў [[Старажытная Прусія|Прусіі]] Адальберта-Войцеха і пад уражаннем пакінуў двор, пайшоўшы ў кляштар [[бенедыктынцы|бенедыктынцаў]] на [[Авенцін]]е дзе прыняў імя Баніфацый. У [[1001]] г. у Монтэ-Касіна пазнаёміўся з пустэльнікам [[Рамуальд]]ам, заснавальнікам [[Ордэн камедулаў|Ордэна камедулаў]] і уступіўўступіў у яго брацтва. Некаторы час Бруна жыў у кляштары Рамуальда ў [[Горад Перэя|Перэі]] каля [[Горад Равена|Равены]] дзе і прыняў пострыг. Рамуальдам, адзін з найбольш яркіх прадстаўнікоў радыкальнага манаска-аскетычнага руху таго часу, меў кантакты з кар. польскім [[Баляслаў І Храбры|Баляславам І Храбрым]], рамуальдава брацтва прымала удзелўдзел у місіях у [[Польшча|Польшчу]] для хрысціянізацыі [[Славяне|славянаў]]. Верагодна, менавіта ў рамуальдавым манастыры, пад уражаннем аповедаў місіянераў у Бруна з'явілася ідэя ''паўночнай місіі''. У адну з такіх місій разам з Бенедыктам і Янам ён і адправіўся.

У [[1002]] г. папаПапа рымскіРымскі [[Сільвестр ІІ, папаПапа рымскіРымскі|Сільвестр ІІ]] надаў Бруна тытул ''Archiepiscopus gentium'' для місійнай дзейнасці сярод паганскіх народаў і выдаў яму дазвол на пасвячэнне, тады ж быў выдадзены і дазвол на місію Бенедыкту і Яну. Тым жа годам Бруна са спадарожнікамі прыбыў да двара польскага кар. Баляслава. Кароль, верагодна, хацеў накіраваць місіянераў на ахрышчэнне славян паміж [[Рака Лаба|Лабай]] і [[Рака Одра|Одрай]], каб далучыць гэтую тэрыторыю да сваіх уладанняў. Аднак, памкненні польскага кар. непакоілі імператара [[Генрых ІІ|Генрыха ІІ]], які таксама прэтэндаваў на гэтыя землі, таму Бруна, які ўзімку [[1002]] прыбыў у Магдэбург для пасвячэння ў сан, доўга не мог атрымаць пасвячэння. За гэты час Бруна наведаў родавы замак Кверфурт, дзе ў [[1002]] г. асвяціў новую царкву, адным з апекуноў якой быў [[Пётр, апостал|св. Пётр]].

Толькі ў [[1004]] Бруна быў пасвечаны і атрымаў паліюм з рук магдэбурскага арцыбіскупаархібіскупа Тагіна. Пасвячэнне верагодна было здзейснена ў абмен на абяцанне не прапаведаваць на землях паміж Лабай і Одрай. Бруна вярнуўся ў Польшчу, перад гэтым пасвяціўшы аднаго з сваіх людзей у біскупы і адправіўшы яго з місіяй ў [[Швецыя|Швецыю]], дзе і сам некаторы час хацеў прапаведаваць. План Баляслава па хрышчэнні славян паміж Лабай і Одрай сарваўся.

Польскі кароль знайшоў для Бруна новую справу — прапанаваў адправіцца з пропаведдзю ў Венгрыю. Верагодна Бруна адбыў у Венгрыю не толькі з хрысціянскай, але і з дыпламатычнай місіяй. Вядома, што ён прапаведаваў сярод чорных мадзьяр у даліне Мараш ва уладанняхўладаннях князя [[Айтань|Айтаня]]. Айтань быў хрысціянінам усходняга абраду і ў той час меў доўгачасовы канфлікт з каралём [[Іштван І|Іштванам І]], такі жа канфлікт меў і польскі кароль Баляслаў. Некаторыя даследчыкі лічаць, што Айтань быў звязаны з [[Уладзімір Святаславіч|Уладзімірам І Кіеўскім]]. Кароль жа Іштван быў цесна звязаны з імператарам Генрыхам, той быў яго шваграм і саюзнікам у барацьбе за вяртанне захопленых Баляславам венгерскі земляў. Прысутнасць Бруна ў Венгрыі выклікала вялікае раздражненне венгерскага караля, якое змусіла місіянера—дыпламата пакінуць гэтую краіну, вярнуцца ў Польшчу і некаторы час жыць пры двары караля Баляслава — дакладная храналогія гэтых падзей невядомая.

У кан. [[1007]] Бруна адправіўся праз [[Русь]] нібы прапаведаваць да [[печанегі|печанегаў]]. Аднак верагодней за усёўсё хрысціянская місія да печанегаў была толькі прыкрыццём дыпламатычнай місіі Бруна да Уладзіміра ад Баляслава. У пач. [[1008]] Бруна сустрэўся з ''rex Russorum'' Уладзімірам і некаторы час жыў пры яго двары. У кан. лютага [[1008]] Бруна ў суправаджэнні Уладзіміра адправіўся да печанегаў, ахрысціў 30 чалавек і пасвяціў для іх біскупа з сваіх людзей, а таксама наладзіў мір паміж печанегамі і кіеўскім князем. Закладнікам на падмацаванне міру ў печанегаў застаўся сын кіеўскага князя, у якім некаторыя даследчыкі бачаць [[Святаполк Уладзіміравіч|Святаполка]].

Баляслаў пры пасрэдніцтве Бруна спрабаваў стварыць саюз супраць імперыі, ў яго гэта ў некаторай ступені атрымалася. У [[1008]] чорныя мадзьяры Айтаня паднялі паўстанне ў Венгрыі, аднак яно было падушанае каралём Іштванам. Шлюб жа дачкі Баляслава з сынам Уладзіміра таксама з'яўляецца ўскосным пацверджаннем нейкай дамовы паміж імі. На жаль, падрабязнасці і умовыўмовы гэтых пагадненняў невядомыя — можна толькі здагадвацца.

Як толькі Бруна са сваімі спадарожнікамі уступіўўступіў на землю паганцаў (па розных версіях — або прусаў, або літоўцаў), то быў схоплены і прыведзены да тамтэйшага князька [[Нецімер]]а і стаў угаворваць таго ахрысціцца. Атрымаўшы адмову Бруна спаліў паганскіх ідалаў, за гэта сам быў асуджаны на спалення. Аднак распаліць вогнішча пад Брунам не атрымалася і паганцы палічылі гэта знакам — Нецімер вызваліў Бруна і разам з 300 набліжанымі, хутчэй сваёй дружынай, прыняў хрышчэнне. З-за гэтага ў яго адбыўся канфлікт са сваякамі. Магчыма, сваякі былі супраць хрышчэння і патрабавалі пакарання Бруна, а магчыма, і гэта больш верагодна, Нецімер пад уплывам Бруна настойваў на хрышчэнні сваякоў — нават загадаў забіць свайго брата, які адмовіўся ахрысціцца.

* Кібінь А. С. Лёс і роля лацінскіх місій у хрысціянізацыі заходнебеларускіх зямель у ХI ст. // Хрысціянства уў гістарычным лёсе беларускага народа. Ч. 1. — Гродна: ГрДУ, 2009. — С. 86-91;