Данжон: Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
перапрацаваны 1,2 абз.
агароджаны данжон і яшчэ трохі
Радок 1:
{{вызн|1=Данжон}} ({{lang-fr|donjon}}, {{lang-en|keep}}), дамінуючаягалоўная абарончая вежа [[Замак|замка]], якая была яго [[рэдзюіт]]ам, ''і таксама'' служыла жытлом, у тым ліку у мірны час.<ref>{{Крыніцы/Брытаніка 1911}}, В. Якаўлеў, "Фортификационный словарь" і інш.</ref>
 
Звычайна, такая вежа будавалася ў найвышэйшым месцы тэрыторыі замку і сама была яго найвышэйшым будынкам. Пры перабудове «замкаў-на-пагорках»{{слова?}}, калі пагоркі былі натуральнымі, а значыць, і моцнымі, то каменны данжон часта ставілі на месцы старой галоўнай драўлянай вежы, дзе, звычайна, ужо мелася крыніца вады. Калі пагорак быў слабым, то яго маглі ўключыць у новы, вялікі падмурак, або, не ставячы вялікай вежы, абгароджвалі каменным мурам увесь пагорак, а ўсярэдзіне ставілі жытло, гаспадарчыя пабудовы і інш. — у [[Англія|англійскай]] традыцыі такое збудаванне называецца «агароджаны данжон»{{слова?}} (lang-en|shell keep}}), а яго прыкладамі з'яўляюцца Круглая вежа Віндзорскага замку, а таксама збудаванні ў Рэстармеле, Тэмварце, Кардзіфе, Арундэлі, Карысбруку.<ref name=oak>{{крыніцы/Окшат Замак/ru-2007}} С.58,59.</ref>
{{сюды|Бергфрыд}}У нямецкай традыцыі такія вежы маглі быць нежылымі (''Wohnlos'') і называліся ў такім разе {{вызн2|1=[[бергфрыд]]амі}}. У частцы савецкай гістарыяграфіі тэрмін "данжон" разглядаўся толькі ў яго абарончым аспекце, а жыллёвая функцыя не ўлічвалася<ref>Напр., у Кірпічнікава. Гл. Макараў М. Да пытання пра выкарыстанне тэрміну «данжон» (donjon) у беларускай гістарычнай літаратуры // Гістарычны альманах. Т. 5/2001</ref>
 
{{сюды|Бергфрыд}}У нямецкай традыцыі такія вежы маглі быць нежылымі (''Wohnlos'') і называліся ў такім разе {{вызн2|1=[[бергфрыд]]амі}}. У частцы савецкай гістарыяграфіі тэрмін "«данжон"» разглядаўся толькі ў яго абарончым аспекце, а жыллёвая функцыя не ўлічвалася<ref>Напр., у Кірпічнікава. Гл. Макараў М. Да пытання пра выкарыстанне тэрміну «данжон» (donjon) у беларускай гістарычнай літаратуры // Гістарычны альманах. Т. 5/2001</ref>
На тэрыторыі на [[Русь|Русі]], прынамсі на тэрыторыі сучасных Заходніх Беларусі і Украіны, у сяр. [[13 ст.]] з'явіліся асобна стаячыя абарончыя вежы, г.зв. [[вежы валынскага тыпу]] (Гл. таксама: [[Камянецкая вежа]]), якія па сваіх функцыях падобныя да бергфрыдаў — не выкарыстоўваліся ў якасці пастаяннага жылля, верагодна княжацкія сядзібы стаялі побач, як і ў Германіі. [[Аляксандр Кушнярэвіч|А. Кушнярэвіч]] прапаноўвае адрозніваць вежы валынскага тыпу ад данжонаў і ўжываць да іх панятак ''бергфрыд'' .<ref>Кушнярэвіч А.М. Гісторыка-архітэктурная тыпалогія мураванага дынастычнага абарончага дойлідства ВКЛ //Беларускі гістарычны часопіс №12, 2005. С. 36.</ref>
 
На тэрыторыі наземлях [[Русь|Русі]], прынамсі на тэрыторыі сучасных Заходніх Беларусі і Украіны, у сяр. [[13 ст.]] з'явіліся асобна стаячыяпастаўленыя абарончыя вежы, г.зв. [[вежы валынскага тыпу]] (Гл. таксама: [[Камянецкая вежа]]), якія па сваіх функцыях падобныя да бергфрыдаў — не выкарыстоўваліся ў якасці пастаяннага жылля, верагодна княжацкія сядзібы стаялі побач, як і ў Германіі. [[Аляксандр Кушнярэвіч|А. Кушнярэвіч]] прапаноўвае адрозніваць вежы валынскага тыпу ад данжонаў і ўжываць да іх панятак ''бергфрыд'' .<ref>Кушнярэвіч А.М. Гісторыка-архітэктурная тыпалогія мураванага дынастычнага абарончага дойлідства ВКЛ //Беларускі гістарычны часопіс №12, 2005. С. 36.</ref>
 
{{зноскі}}