Ваяводзіна: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др вырашэнне неадназначнасцяў, typos fixed: <br/> → <br /> (27), → (8) using AWB (7794) |
др вырашэнне неадназначнасцяў using AWB (7794) |
||
Радок 46:
'''Ваяводзіна''' ([[Сербская мова|серб.]] Војводина) — аўтаномны край [[Сербія|Сербіі]], размешчаны паўночней [[Дунай|Дуная]] у межах паўднёвай часткі [[Сярэднедунайская нізіна|Сярэднедунайскай нізіны]], мелай тут слаба раздзелены рэльеф (вышыня 70-250 м). На паўднёвым захадзе края ўзвышаецца ізаляваны камлюк Фрушка-Гара (вышыня да 539 м), на паўднёвым усходзе - адгор'е Паўднёвых Карпат (вышыня да 641 м). Клімат умераны, кантынентальны. Сярэдняя тэмпература ліпеня 22-24°С, студзеня ад -1,2 да 2,6 °С. Ападкаў 550-750 мм у год. Буйныя рэкі: Дунай, [[Ціса]], Таміш. Пераважаюць ландшафты чарназёмных стэпаў, дзякуючы чаму Ваяводзіна з'яўляецца жытніцай усёй [[Сербія|Сербіі]]. Акрамя гадоўлі збожжавых і тэхнічных культур у краі развіта садоўніцтва, вінакур'е і мяса-малочная жывёлагадоўля.
У VI ст. на тэрыторыі Ваяводзіны пасяліліся славяне, але ўжо ў канцы IX ст. гэтая тэрыторыя была заселеная венграмі і пазней увайшла ў склад [[Венгрыя|Венгерскага каралеўства]], разам з якім апынулася ў 1526-1918 пад уладай [[Габсбургская манархія|Габсбургскай манархіі]]. Падчас Рэвалюцыі 1848-49 у Венгрыі на тэрыторыі Ваяводзіны адбываліся антыфеадальныя выступы сербскіх сялян. У траўні 1848 народная скупшчына шэрагу камітэтаў Паўднёвай Венгрыі, населеных сербамі, абвясціла аўтаномію Ваяводзіны, аднак вянгерскі рэвалюцыйны ўрад адмовілася яе прызнаць. У сярэдзіне 19 ст. у выніку аб'яднання Срэма, [[Банат]]а і Бачкі было створана адмысловае герцагства (адгэтуль назва Ваяводзіны: серб. Bojводина, ням. Herzogtum - герцагства), існавалае да 1860. У 1918 тэрыторыя Ваяводзіны ўвайшла ў [[Каралеўства сербаў, харватаў і славенцаў]], а пасля пераназвання яго ў [[Югаславія|Югаславію]] па новым адміністрацыйна-тэрытарыяльнаму дзяленню з земляў Ваяводзіны была сфармаваная Дунайская [[банавіна]] з цэнтрам у горадзе [[Нові-Сад]]. Пасля капітуляцыі Югаславіі ў 1941 г. вялікая частка Ваяводзіны была падзеленая паміж Венгрыяй і [[Незалежная дзяржава Харватыя|фашысцкай Харватыяй]]. У кастрычніку 1944 савецкія войскі вызвалілі тэрыторыю Ваяводзіны, а 31 ліпеня ў Нові-Садзе [[скупшчына]] Ваяводзіны абвясціла стварэнне Аўтаномнага краю Ваяводзіна ў складзе Народнай Рэспублікі Сербіі. У 1963 г. ФНРЮ была пераназваная ў [[СФРЮ]], а Аўтаномны край Ваяводзіна ў Аўтаномны Сацыялістычны край Ваяводзіна, якім ён і заставаўся да распаду Югаславіі. Пасля аднабаковага абвяшчэння незалежнасці [[Рэспубліка Косава|Косава]] Ваяводзіна стала адзінай аўтаноміяй кантраляванай Сербіяй.
Ваяводзіна вядомая сваім шматнацыянальным складам насельніцтва. Акрамя [[сербы|сербаў]], якія складаюць 65 прац., у ёй жывуць [[венгры]] (14%), [[славакі]] (3%), [[харваты]] (3%), [[югаславы]] (3%), [[чарнагорцы]] (2%), [[румыны]] (1,5%), [[цыгане]] (1,5%), [[русіны]] (1%), [[македонцы]] (0,5%) і іншыя. Па перапісе 2002 г. 69% вернікаў вызнае [[праваслаўе]], 19% - каталіцызм, 3,5% - пратэстанцызм. Афіцыйнымі мовамі з'яўляюцца [[сербская мова|сербская]], [[венгеская мова|венгерская]], [[славацкая мова|славацкая]], [[румынская мова|румынская]], [[русінская мова|русінская]] і [[украінская мова|украінская]].
| |||