Гістарыяграфія гісторыі Беларусі: Розніца паміж версіямі

 

Характэрнай праблемай раздзелу з'яўляюцца суадносіны паняццяў «беларуская гістарыяграфія» і «гістарыяграфія гісторыі Беларусі», з якіх другое больш шырокае паводле свайго сэнсу.

 

== Навука ==

=== 1920-я гг. ===

Афармленне гістарыяграфіі гісторыі Беларусі як навукі пачалося ў 1920-я гады, адначасна з арганізацыяй першых навучальна-навуковых і навуковых цэнтраў у Беларусі — [[БДУ]] і [[Інбелкульт]]а. Адным з заснавальнікаў дысцыпліны лічыцца акадэмік [[У. І. Пічэта]] з яго манаграфіяй «''Введение в русскую историю (источники и историография)''» (1922, разгляд пытання гістарыяграфічнага вывучэння Беларусі ў 19—пач.20 ст., аналіз стану крыніцавай базы айчыннай гісторыі, параўнанне канцэптуальных падыходаў расійскіх і польскіх даследчыкаў да гісторыі Беларусі), артыкуламі ў зборніку «''400-лецце беларускага друку, 1525—1925''» (1924, гістарыяграфічны агляд публікацыяў, прысвечаных дзейнасці Скарыны), «''Новые работы по истории Белоруссии''» (1921, гістарыяграфічны аналіз працаў польскіх гісторыкаў [[С. Кутшэба|С. Кутшэбы]], [[Л. Калянкоўскі|Л. Калянкоўскага]] і інш.), «''Формы нацыянальнага і апазіцыйнага руху на Беларусі''» (1924, характарыстыка айчыннай гістарыяграфіі ў кантэксце развіцця нацыянальна-рэвалюцыйнага руху), «''Распрацоўка гісторыі літоўска-беларускага права ХV — XVI стст. у гістарыяграфіі''» (1926, гістарыяграфія літоўска-беларускага права 15—16 ст.). Яго вучнямі былі [[Канстантын Керныжцкі|К.Кернажыцкі]], [[Андрэй Бурдзейка|А. Бурдзейка]], [[Т. Забэла]], [[Дзяніс Дудкоў|Дз. Дудкоў]], А. Таўсталес.

 

== Гістарычныя звесткі ==

=== Храналогія ===

'''Да 12 ст.''': накапленне гістарычных звестак аб Беларусі.

Пэўны аб'ём звестак аб усходніх славянах у часы перад 11 ст. існуе ў [[Арабскі халіфат|арабскіх]] крыніцах, якія атрымлівалі інфармацыю пра славянскі свет дваяка, праз Візантыю і праз Сярэднюю Азію і Хазарыю. Інтэрпрэтаваныя арабскімі крыніцамі звесткі з Візантыі маюць меншую надзейнасць, таму што адносяцца да славянскага свету ў цэлым. Больш верагоднымі з'яўляюцца звесткі, атрыманыя праз Хазарскі каганат, бо яны непасрэдна тычыліся ўсходніх славян. Відаць, творы арабскіх аўтараў ([[Аль-Балхі]], [[Аль-Істахры]], [[Ібн-Хаўкаль]], персідскі ананім «Кніга межаў свету ад усходу да захаду») карысталіся нейкай адной арыгінальнай крыніцай 8—9 ст., якая не захавалася, і апісалі тры палітычна-гандлёвыя цэнтры [[русы|русаў]] ([[Куябія]], [[Славія]], [[Артанія]]).

 

 

Асноўнымі крыніцамі гістарычных звестак пра падзеі на тэрыторыі Беларусі гэтага перыяду з'яўляюцца старажытнарускія летапісы (найперш, «[[Аповесць мінулых часоў]]» розных спісаў), лівонскія хронікі («[[Хроніка Лівоніі]]» Генрыха Латвійскага, [[Лівонская старэйшая рыфмаваная хроніка|Старэйшая]] і [[Лівонская малодшая рыфмаваная хроніка|Малодшая]] рыфмаваныя хронікі, «[[Хроніка Лівоніі, Вартберг|Хроніка Лівоніі]]» Вартберга, [[Хроніка Віганда|«Хроніка» Віганда]]) і скандынаўскія сагі («[[Эймундава сага]]», «[[Сага пра Торвальда Вандроўніка]]»).

 

** 2-я пал. 16 ст.: далучэнне культурна-гістарычных працэсаў у ВКЛ да заходнееўрапейскай культурнай традыцыі ([[М. Стрыйкоўскі]]);

** 17 — 1-я пал. 18 ст.:манаполія ордэна езуітаў на гістарычнае выхаванне моладзі, ''тэалагічная гістарыяграфія'' ([[А. Віюк-Каяловіч]]);

 

* [[Валерый Мянжынскі]]

== Крыніцы ==

* {{крыніцы/Белазаровіч Гістарыяграфія}}