Спірыдон Міронавіч Собаль: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др clean up using AWB (7893) |
|||
Радок 7:
| Імя пры нараджэнні =
| Псеўданімы =
| Нарадзіўся = [[1580]]
| Месца нараджэння = [[Магілёў]], [[Рэч Паспалітая]]
| Памёр = [[1645]]
Радок 21:
| Сайт =
}}
'''Спірыдон Міронавіч Собаль''' (па іншых дадзеных '''Багдановіч'''; у манастве — '''Сільвестр'''; каля [[1580]]—[[1590]], [[Магілёў]] — [[1645]], [[Мунтэнія|Мултаны]]) — друкар, асветнік і літаратар. Заснаваная ім у [[1630]] ў пад [[Орша]]й Куцеінская друкарня стала цэнтрам беларускага кірылічнага кнігадрукавання. На тытульным аркушы [[Актоіх]]а ([[1628]]) упершыню ва ўсходнеславянскім кнігадрукаванні
{{змест злева}}
Радок 28:
Спірыдон Собаль нарадзіўся ў горадзе [[Магілёў|Магілёве]] (цяпер [[Беларусь]]). Паходзіў з [[мяшчанства|мяшчан]]. Магчыма, бацька С. Собаля — Багдан Ігнацьевіч Собаль, быў магілёўскім бурмістрам<ref>Бурмістр Багдан Собаль — актыўны ўдзельнік выступлення мяшчан (16.10.1618) супраць уніяцкага архімандрыта [[Іасафат Кунцэвіч|Іасафата Кунцэвіча]]. Гл.: [[Магілёўскае паўстанне, 1618]].</ref>. Собаль валодаў грэчаскай і лацінскай мовамі. Вучыўся ў школе Магілёўскага праваслаўнага брацтва і ў Кіеўскай брацкай школе. Выкладаў у Кіеўскай брацкай школе (у перыяд з [[1626]] па [[1628]] узначальваў яе).
Першая кніга надрукавана, верагодна, ужо 1616 у Магілёве. У далейшым Собаль накіроўваецца ў Кіеў, дзе ён, гэтак жа як і іншы вядомы друкар [[Цімафей Аляксандравіч Вярбіцкі|Цімафей Вярбіцкі]], атрымлівае дапамогу мітрапаліта [[Іоў Барэцкі|Іова Барэцкага]]
У [[1628]]—[[1630]] друкаваў кнігі ў доме мітрапаліта Іова Барэцкага, які знаходзіўся каля Васкрасенскай царквы на [[Падол, Кіеў|Падоле]] ў [[Кіеў|Кіеве]]. У Кіеве Собаль надрукаваў пяць выданняў: Ліманар Іаана Мосха (1628), Актоіх (1628), Мінею агульную (1628), Актоіх (1629), Апостал (1630). Апошняя кніга выдадзеная «Коштам і накладам пана [[Багдан Статкевіч|Багдана Статкевіча]], падкаморыя Мсціслаўскага», які толькі што заснаваў [[Богаяўленскі Куцеінскі манастыр|Куцеінскі манастыр]] у сваім маёнтку Куцейне. Са сваёй друкарняй працаваў «у двары» свайго заступніка, відавочна, толькі да яго смерці ([[1631]]). Далейшае друкаванне кніг пры манаполіі лаўры, пры ўплывовым і энергічным яе архімандрыце, якім быў [[Пётр Магіла]], стала немагчымым, і Собаль прыняў запрашэнне Багдана Статкевіча-Завірскага перайсці на працу да яго, у ВКЛ. Наведаўшы ў 1630 г. Кіеў, Багдан Статкевіч-Завірскі, бліжэй азнаёміўшыся з друкарскім справай, запрасіў Спірыдона Собаля стварыць і наладзіць працу друкарні пры Куцеінскай лаўры.
Радок 44:
У [[1636]] г. ён пераехаў у [[Магілёў]]. Тут выйшлі яго выдання [[1636]]—[[1638]] гг. У Куцейне і [[Магілёў|Магілёве]] ён перавыдае свае кіеўскія выданні з ранейшым выхадам.
У 1637 годзе ён адпраўляецца ў Маскву для таго, каб весці асветніцкую дзейнасць. У прыватнасці, Собаль жадае ажыццявіць у Маскве пераклады багаслоўскіх кніг з грэчаскай мовы, а самае галоўнае, адкрыць у сталіцы школу для выкладання дзецям грэчаскай, лацінскай і польскай
Вярнуўшыся ў Кіеў, Спірыдон Собаль пастрыгся ў манахі Кіеўскага брацкага манастыра. У апошнія гады жыцця быў манахам [[Кіева-Пячэрская лаўра|Кіева-Пячэрскай лаўры]], верагодна, працаваў у Лаўрскай друкарні.
Гэтак жа, як у Ц. Вярбіцкага, дзейнасць Собаля на апошнім этапе жыцця звязана з асветніцкай місіяй праваслаўнай царквы ў [[Валахіі]]. Друкар памёр у Мултанах ў самы разгар сваёй там працы. Смерць перашкодзіла Собаль ажыццявіць шматлікія планы, так у прыватнасці ён планаваў адкрыць у Львове
На працягу доўгага часу абсталяванне і матэрыялы Спірыдона Собаля паспяхова ўжываліся ў многіх друкарнях ВКЛ, Польшчы, Расіі і Валахіі.
Старэйшы сын Спірыдона Собаля Яўціхій вучыўся ў Кіеўскім
== Выданні ==
Радок 66:
Апроч таго, Собаль выдаў у Кіеве яшчэ «[[Мінея|Мінею агульную]]» ([[1628]]), і «[[Апостал, кніга|Апостал]]» ([[1630]]). Гэта выданне таксама мае два варыянты. Усяго Собаль выпусціў у Кіеве сем выданняў пад выглядам чатырох.
Спірыдон Собаль «імкнуўся прывучыць сваіх суграмадзян да чытання, самастойнага разважання, а таксама да малітвы сам-насам». І галоўным цяжкасцю Собаля на гэтай ніве стаў напісаны ім буквар. Буквар выйшаў
аўтар лічыў, што эстэтычная прывабнасць падручнікаў значна павялічыць засваяльнасць матэрыялаў. Буквары Собаля аказалі значны ўплыў на наступных аўтараў рускіх навучальных дапаможнікаў, асабліва на [[Сімяон Полацкі|Сімяона Полацкага]].
| |||