Касцёл Маці Божай Ружанцовай і кляштар дамініканцаў (Гродна): Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Павел Петро (размовы | уклад) Новая старонка: ''''Гродзенскі дамініканскі касцёл''' - помнік архітэктуры барока. Існаваў у [[Гродна|Гродн...' |
Павел Петро (размовы | уклад) Няма тлумачэння праўкі |
||
Радок 1:
'''Гродзенскі дамініканскі касцёл''' - помнік архітэктуры [[барока]]. Існаваў у [[Гродна|Гродне]] ў 1 - канцы 19 стагодзяў. Размяшчаўся на месцы скверыка па [[вуліца Савецкая, Гродна|вуліцы Савецкая]] паміж сучаснымі дамамі №6 і 8, якія захаваліся да нашых дзён.
Традыцыйна лічыцца, што касцёл дамініканцаў у Гродне заснаваны на падставе прывілея [[Жыгімонт Ваза|Жыгімонта III]] у [[1632]], а ў [[1633]] касцёл ужо пабудаваны на фундацыю [[Фрэдэрык Сапега|Фрэдэрыка]] і Хрысціны Сапегаў. Тым не менш, пра дзейнасць гродзенскіх дамініканцаў у 17 ст. нічога не вядома.
Радок 5:
У [[1737]] прыёрам гродзенскіх дамініканцаў стаў Т.Ганусевіч, які пачаў “мураваць новы кляштар”, што дае падставу меркаваць, што дагэтуль існаваў драўляны кляштар пры мураваным касцёле. Касцёл быў асвячоны ў імя Прасвятой Дзевы Марыі Ружанцовай.
Аблічча касцёла дапамагае ўявіць "''Інвентар Гродзенскага касцёла і кляштара дамініканцаў 1830 года''" (захоўваецца ў Дзяржаўным гістарычным архіве [[Літва|Літвы]] ў [[
Захаваўся таксама фотаздымак 2-й паловы 19 ст., на якім відаць галоўны фасад касцёла. Таксама касцёл адлюстраваны на малютку Н. Орды (на якім часта памылкова зазначаецца [[Касцёл Дабравешчання Найсвяцейшай Дзевы Марыі і кляштар брыгітак, Гродна|брыгіцкі касцёл]]).
Радок 15:
Інтэр’ер касцёла ўпрыгожвалі 11 алтароў з абразамі, выкананымі [[жывапіс]]ам. Туг жа знаходзіліся старадаўнія (магчыма, з 17 ст.) партрэты фундатараў касцёла — [[Сапегі|Сапегаў]]. У касцёле ў час літургіі выкарыстоўваліся шмат каштоўных рэчаў: больш за 100 сярэбраных манстранцыяў, пушак і келіхаў, звыш 200 падсвечнікаў, каядэлябраў і лямпаў, зробленых са шкла, металу і керамікі. Цікавым элементам інтэр'ера скарбніцы і сакрысціі былі 9 маляваных шафаў, якія да нашых дзён не захаваліся.
Старадаўні фасад вырашаны вельмі
▲вы будынка дамініканскай школы пад пансіён, выкананы ў 1836 г. Праект пададэены на фасадзе старога будынка, які існаваў да ажыццяўлення новага праекта. Гледзячы на фасад старой дамініканскай школы, можна адзначыць, што яна складалася з дзвюх частак. Правая, якая далучалася да касцёла, адрозніваецца ад левай часткі не толькі выразнасцю кампазіцыі фасада, але і вышыиёй даху. Верагодна, гэта правая частка і ёсць пабудаваны ў 1737 г. «мураваны новы кляш- тар>.
Этапы
▲Старадаўні фасад вырашаны вельмі лака- нічна. Рытмічная вертыкаль галоўнага фаса¬да адзначана вокнамі і лапаткамі паміж імі. Левая яго частка не мае вызначанай кампазіцыі» што звязана з вьггворчай функцыяй памяшканняў гэтай часткі будьшка.
Важкім элементам у планіроўцы
▲Этапы будаўніцгва гэтай часткі кляштарнага комплексу можна прасачыць і на планах горада. Так, на плане Гродна 1753 г. дамініканскі комплекс адзначаны двума мураванымі будынкамі — касцёлам і далучаным да яго кляштарам, які выцягнуўся ўздоўж вуліцы Віленскай (сучасная вул. Савецкая) з паваротам на дзядзінец. Далей па Віленскай ішлі мяшчанскія дамы на дамінікансжім пляцы з тарцовай арыентацыяй фасадаў. На плане Гродна 1795 г. фасад ужо падоўжваецца за кошт прыбудовы на месцы старых жылых дамоў.
▲Важкім элементам у планіроўцы комплек¬су дамініканскага кляштара з’яўляецца буды¬нак, які выцягнуўся ўздоўж вуліцы Даміні- канскай. Ён быў вымураваны ў 1780-я гады. На плане Гродна 1753 г. гэты будынак адзна¬чаны як драўляны. Ён меў падоўжаную фор¬му з невялікай прыбудовай з боку дзядзінца. А на плане 1795 г. будынак ужо мае іншую канфігурацыю і без прыбудовы.
Улічваючы гэты факт і тое, пгго ў 18 ст. вырасла патрэба ў адукаваных людзях, а да- мініканцы сталі вядучым ордэнам у галіне адукацыі пасля касацыі ў 1773 г. ордэна езуі- таў, пачалося будаўніцтва новага мураванага будынка на месцы драўлянага.
Мураваўся гэты будынак пры прыёру Людвіку Грьшцэвічу, які быў вядомым архі- тэктарам. Пасля вучобы ў Італіі Грынцэвіч вярнуўся на Беларусь і стварыў шэраг праек- таў фасадаў і алтароў у Забелах, Друі, Нясвіжы і інш. Адсутнічаюць прамыя доказы та¬га, што Грынцэвіч — бацька беларускага ба¬рака — з’яўляецца аўтарам праекта фасада мураванага будынка дамініканскага клягита¬ра. які быў пабудаваны ў 1780-я гады. Але як прыёр гродзенскіх дамініканцаў, ён не мог ухіліцца ад спакусы стварыць адзін э галоў- ных фасадаў новага кляштарнага будынка на пад начал енай яму тэрыторыі.
|