Бона Сфорца: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др clean up, replaced: == У Сеціве == → == Спасылкі ==, (1526—1545)| → , 1526—1545| using AWB (7893)
др афармленне
Радок 33:
| Commons = Bona Sforza
}}
'''Бона Сфорца''' '''д'АРАГОНААрагона''' ({{lang-it|Bona Sforza d’Aragona}}; {{ДН|2|2|1494}}  — {{ДС|19|11|1557}}), — каралева польская і вялікая княгіня літоўская, другая жонка [[Жыгімонт Стары|Жыгімонта I Старога]], маці [[Жыгімонт Аўгуст|Жыгімонта II Аўгуста]].
 
Дачка міланскага герцага [[Джавані-Галеаца Сфорца]]. Імкнулася ўзмацніць палітычную ўладу і эканамічную моц манархіі, абараняла дзяржаўныя землі ад незаконнага прысваення феадаламі. Закладзеныя ў яе шматлікіх маёнтках прынцыпы інтэнсіўнага, ў інтарэсах феадалаў, вядзення гаспадаркі ([[меліярацыя]], палепшаны [[севазварот]]), узмоцненага, але ўнармаванага [[падаткаабкладанне|падаткаабкладання]], пазней былі распаўсюджаны на ўсе дзяржаўныя маёнткі [[ВКЛ]], г.зв. [[Валочная памера]] ([[1557]]) і да канца [[XVI стагоддзе|XVI ст.]] прынятыя большасцю землеўладальнікаў.
 
Ад самага прыезду ў [[Польшча|Польшчу]] ў [[1518]], Бона мела шматлікае атачэнне з [[італьянцы|італьянцаў]], адмыслоўцаў розных галін, у тым ліку [[кухар]]аў, якія аказалі значны ўплыў на пашырэнне найноўшых [[Заходняя Еўропа|заходнееўрапейскіх]] культурных і тэхнічных дасягненняў, спажывецкіх прыхільнасцяў [[Рэнесанс|эпохі Рэнесансу]], у тым ліку на ўдасканаленне меню, спачатку толькі найвышэйшых арыстакратычных колаў Польшчы і ВКЛ. З дзейнасцю Боны Сфорца звязваюць з'яўленне або пашырэнне ў меню арыстакратыі экзатычнай усходняй [[садавіна|садавіны]]  — [[апельсін]]аў, [[лімон]]аў, [[гранат]]аў, [[фіга]]ў, прыпраў  — [[шафран]]у, [[фенхель|фенхелю]], [[імбір]]у, [[цынамон]]у, [[цукар|цукру]], а таксама [[аліўкі|аліўкаў]], [[каштан]]аў, [[разынкі|разынак]], [[мігдалы|мігдалаў]], [[марцыпан]]аў, [[рыс]]у і г.д. Найбольш яскравым новаўвядзеннем эпохі Боны лічыцца салата і іншая [[агародніна]], а таксама ўвядзенне ў карыстанне [[відэлец|відэльцу]] і г.д. Боне Сфорца таксама прыпісваецца дасканалае валоданне [[атруты|атрутамі]], яе падазраюць у арганізацыі атручвання апошніх з незалежных мазавецкіх княжатаў у [[1522]] і непажаданай нявесткі [[Барбара Радзівіл|Барбары Радзівіл]] у [[1551]].
 
== Галерэя ==
Радок 49:
</center>
 
== КрыніцыЛітаратура ==
{{Крыніцы/НашаЕжа|Белы|Бона Сфорца}}
* [http://pawet.net/library/history/bel_history/_books/rudzki/Рудзкі_Э._Польскія_каралевы_.html#4 РУДЗКІРудзкі ЭдвардЭ. БОНАБона СФОРЦАСфорца Дд'АРАГОНААрагона — -другая ДРУГАЯжонка ЖОНКАЖыгімонта ЖЫГІМОНТА СТАРОГА;Старога].
 
== Спасылкі ==
Радок 70:
[[Катэгорыя:Памерлі ад атручвання]]
[[Катэгорыя:Пахаваныя ў Італіі]]
[[Катэгорыя:Асобы]]
[[Катэгорыя:Княгіні і каралевы польскія]]