|
[[Выява:ІказненскіIkaźń. замакІказьнь (1613).jpg|thumb|230px|Выява замка ў Іказні на карце [[ВКЛ]] [[1613]] г.]]
'''Іказненскі замак''' - — [[Замак]] і «места» Іказнь закладзены ў [[1504]] браслаўскім старастам [[Іван Сямёнавіч Сапега|Іванам Сапегам]]{{крыніца?}} на падставе прывілея караля польскага і вял.кн. літоўскага [[Аляксандр Ягелончык|Аляксандра Ягелончыка]]. У [[1515]] маскоўскія войскі аблажылі замак і спалілі мястэчка. Польскі гісторык [[Аляксандр Гваньіні|{{nobr|А. Гваньіні}}]] ў 2-й палове 16 ст. адзначаў, што «[[Іказнь]] — замак мураваны і места драўлянае...драўлянае… ад Браслава ў 2 [[міля]]х ляжыць». У Інфлянцкую вайну (1558—83) [[Сапегі]] размясцілі ў [[1561]] у замку значны гарнізон наёмных войскаў. Пасля Яна Сапегі мястэчкам і замкам па частках валодалі князі [[Пронскія]], [[Страбоўскія]], [[Сіняўскія]] і [[Езлавецкія]]. Апошнія ў [[1589]] прадалі замак разам «з арматамі і стрэльбамі» Яну Сапегу за 15 тыс. злотых. У [[1654]] замак быў узяты, а мястэчка разрабавана маскоўскімі войскамі. Разбурэнне замка прыпадае на перыяд [[Паўночная вайна|Паўночнай вайны 1700—1721]], у якой Сапегі прынялі бок [[Станіслаў Ляшчынскі|С. Ляшчынскага]] і шведскага караля [[Карл XII|Карла XII]].
Займаў паўднёва-ўсходні край вострава Замак на возеры [[Возера Іказнь|Іказнь]]. Узвышаная частка пагорка (55х30 м) з поўначы і ўсхода была абведзена мурам таўшчынёй 2 м, складзеным з валуноў і цэглы ў тэхніцы паласатай муроўкі. Заходні бок ахоўваўся гліняным валам, на якім былі драўляныя сцены. На паўднёвым краі замкавага пагорка стаяла мураванае збудаванне (20х18 м, таўшчыня сцен 2 м) з цэглы і валуноў, зробленае ў адной тэхніцы з мурам. У паўднёвым куце пагорка на курганападобным насыпе стаяла драўляная вежа. На ўсходнім рагу замка ўзвялі пяцівугольную вежу-рандэль з валунна-цаглянымі сценамі таўшчынёй 2 м. Схілы замкавага пагорка амаль да самай вады былі забрукаваны. Уезд у замак размяшчаўся па цэнтры заходняй сцяны. Падыходы да замка і ўсю астатнюю тэрыторыю вострава займаў падзамак. З поўдня і паўдневага-захада ён быў абнесены земляным валам вышынёй каля 2 м з драўлянымі канструкцыямі на ім. Пад замкам, у паўночным-заходнім баку, знаходзілася сажалка (47 х 17 м) для рыбы, злучаная спецыяльнай пратокай з возерам. Дно і бераг яе былі абкладзены камянямі і тоўстымі дошкамі. Цераз сажалку да замкавай брамы вёў драўляны мост. З берагам замак быў злучаны сканструяваным на чаўнах драўляным мостам, які ў выпадку ваенай небяспекі лёгка і хутка разбіраўся.
У час археалагічных даследаванняў замка і падзамка ([[1971]] і [[1989]] гг., [[М. А. Ткачоў]]) знойдзена кераміка 16—17 ст., паліваны і непаліваны посуд, размаляваныя талеркі, гаршкападобная і багата аздобленая каробчатая (тэракотавая і паліваная) кафля, двухзубы відэлец, нажы з драўлянымі накладнымі тронкамі, гліняны тыгель са слядамі свінцу і інш. У ходзе падводных археалагічных даследаванняў пад сценамі замка выяўлены абломкі керамікі 16—17 ст., паліваная кафля 17 ст., баявая сякера 16 ст., драўляныя чаўны-даўбёнкі наплаўнога моста, затопленыя на дне праліва паміж берагам і замкам, верагодна, у 17 ст.
{{Гісторыка-культурная каштоўнасць РБ|213В000197}}
== Літаратура ==
* Ткачоў М. Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. Т.3. — Мінск, "«Беларуская Энцыклапедыя"», 1996
[[Катэгорыя:Замкі Беларусі]]
|
