Беняш Будны: Розніца паміж версіямі

Родам з [[Лоск]]а ці [[Віленскае ваяводства|Віленшчыны]]<ref>{{Спасылка | аўтар = | прозвішча = | імя = | аўтарlink = | cуаўтары = | дата публікацыі = | url = http://www.gants-region.info/index/0-456| копія = | загаловак = БУДНЫ Беняш| фармат = | назва праекту = | выдавец = Ганцавіцкі краязнаўча-інфармацыйны партал| дата = 19 ліпеня 2012 | мова = | каментар = }}</ref>. Верагодна, пачатковую адукацыю атрымаў у адной з пратэстанцкіх навучальных устаноў. Мажліва, у Лоскай арыянскай школе<ref>{{артыкул|аўтар=В.С. Болбас, І.С. Сычова|загаловак=Папулярызатар этыка-педагагічных ідэй антычнасці на Беларусі|арыгінал=|спасылка=http://mspu.by/library/035_2002_papulyaryzatar_benyash_budny.pdf|аўтар выдання=|выданне=Адукацыі і выхаванне|тып=|месца=|выдавецтва=|год=2002|выпуск=|том=|нумар=4|старонкі=54—61|isbn=}}</ref>.Скончыў Кёнігсбергскі пратэстанцкі ўніверсітэт, дзе ў [[1588]] запісаўся як «Веніямін Будны, родам з Літвы»<ref>Будны Беняш // Энцыклапедычны даведнік. Мысліцелі і асветнікі Беларусі. — Мн., 1995. — С. 186—188</ref>. Жыў пры двары беларускіх [[магнат]]аў — [[Ян Кішка|Я. Кішкі]], [[Ваяводы новагародскія|новагародскага ваяводы]] [[Тэадор Скумін Тышкевіч|Т. С. Тышкевіча]] i яго пляменніка [[Адам Храптовіч|А. Храптовіча]]. 3 1594 служыў эканомам у [[Мікалай Крыштоф Радзівіл «Сіротка»|М. К. Радзівіла «Сіроткі»]]. Адначасова займаўся пісьменніцкай i перакладніцкай дзейнасцю.

 

Пераклаў на польскую мову тры кнігі [[Цыцэрон]]а «Пра старасць» і напісаў да яго прадмову ([[1595]], 2 выд. 1603) i «Пра сяброўства» ([[1603]], 2 выд. 1606) і «Пра абавязкі» ([[1606]])<ref>Гісторыя беларускай літаратуры XI—XIX стагоддзяў у двух тамах. Том 1. Даўняя літаратура XI — першай паловы XVIII стагоддзя. — Мінск. Беларуская навука. 2006. С. 823</ref>, у якіх змешчаны лацінскія і польскія эпіграмы самога перакладчыка. У якасці дэдыкацыі да першай кнігі змясціў верш на польскай мове «Аўтар перакладу гэтых кніг да Сарматыі».

 

У [[1599]] у Вільні ў друкарні [[Ян Карцан|Яна Карцана]] выйшла фундаментальная праца Б. Буднага «[[Апафегматы|Кароткія i ясныя аповесці, якія па-грэчаску называюцца „Апафегматы“]]» — філасофска-этычныя сентэнцыі з нагоды вучэння ці жыцця антычных філёзафаў i палітычных дзеячаў з твораў Дыягена Лаэрцкага, [[Плутарх]]а, [[Цыцэрон]]а i інш. Вытрымала адзінаццаць выданняў.

 

Характар пісьменніцкай дзейнасці Б. Буднага, яго творы сведчаць пра секулярызацыю грамадскага жыцця i культуры Беларусі канца 16—пач. 17 ст., усё большую цікавасць да свецкай думкі, антычнай філасофіі. Асаблівасць аўтарскай інтэрпрэтацыі — тэндэнцыя да [[хрысціянства|хрысціянізацыі]] антычнай [[этыка|этыкі]], збліжэння яе з [[евангелле|евангельскім]] маральным вучэннем. Б. Будны прыйшоў да высновы, што, каб весці дабрачыннае жыццё, неабавязкова быць хрысціянінам, але ж неабходна «валодаць светам натуральнага [[розум]]у»; лічыў, што чалавек павінен жыць у адпаведнасці са сваёй прыродай — разумна i маральна.

* [http://library.by/portalus/modules/belarus/print.php?subaction=showfull&id=1292152656&archive=1293199280&start_from=&ucat=3& Будны Беняш] // {{Крыніцы/ЭВКЛ|1}}

* [http://spadchyna.net/index.php?option=com_content&view=article&id=771:2009-11-14-15-38-33&catid=36:2009-10-27-12-02-55&Itemid=467 Будны Беняш] // Спадчына

 

{{DEFAULTSORT:Беняш, Будны}}