Марсель: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
JerzyKundrat (размовы | уклад) дрНяма тлумачэння праўкі |
JerzyKundrat (размовы | уклад) Няма тлумачэння праўкі |
||
Радок 65:
|add3 =
}}
'''МАРСЕЛЬ''' ({{lang-fr|Marseille}}, [[Міжнародны фанетычны алфавіт|ІРА]]: [maʁsɛj], мясцовае вымаўленне [mɑχˈsɛjɐ]; [[Аксітанская мова|аксіт.]]: ''Marselha'', ІРА: [maʀˈsejɔ, maʀˈsijɔ]) — горад у [[Францыя|Францыі]]. Знаходзіцца на беразе [[Ліёнскі заліў|Ліёнскага заліва]] ([[Міжземнае мора]]). У [[2007]] разам з прыгарадамі ў Марселі жылі 1.605 тыс. жыхароў.
== Гісторыя ==
Заснаваны ў VI ст. да н.э. як грэчаская калонія Масалія. Гандлёвы і культурны цэнтр, порт, сапернічаў з [[Карфаген]]ам (марская бітва ў VI сг. да н.э.). У [[49 да н.э.]] заваяваны рымлянамі, у [[476]] — [[вестготы|вестготамі]], у [[539]] — [[франкі|франкамі]], у [[735]] зруйнаваны арабамі. 3 [[879]] у каралеўстве Арэлат, з XI ст. ў графстве [[Праванс]]. У час крыжовых паходаў адзін з найбуйнейшых гандлёвых цэнтраў Міжэемнамор'я. 3 [[1214]] незалежны горад. У [[1481]] раэам з Правансам перайшоў пад уладу французскіх каралёў. 3 канда XVII ст. цэнтр керамічнай прамысловасці. Падарваная ў пач. XIX ст. кантынентааьнай блакадай эканоміка Марселя пачала хутка развівацца ў 2-й пал. XIX ст. пасля адкрыцця [[Суэцкі канал|Суэцкага канала]] (1869) і французскай экспансіі ў Паўночную Афрыку. У II сусветную вайну акупіраваны італа-нямецкімі войскамі (1942—44), адзін з цэнтраў Руху Супраціўлення.
== Транспарт ==
Буйнейшы порт Францыі на Міжземным моры. Вузел чыгунак і аўтадарог. Міжнародны аэрапорт. Метрапалітэн.
Пачатковы пункт транс'еўрапейскага нафтаправода на [[Страсбург]] і [[Карлсруэ]] (Германія).
== Прамысловасць ==
Важны прамысловы цэнтр. Нафтаперапрацоўка, нафтахімічная прамысловасць, судна- і авіябудаванне.
== Навука, адукацыя, культура ==
Дзейнічаюць 3 ўніверсітэты. Музеі археалогіі, прыгожых мастацтваў і інш. Марскі акварыум. Развіваецца турызм.
== Славутасці ==
Руіны старажытна-рымскіх збудаванняў, арітэктурныя помнікі XI—XIX ст. На востраве каля Марселя размешчаны замак Іф (XVI ст.).
== Выбітныя ўраджэнцы ==
* [[Фернандэль]]
* [[Эдмон Растан]]
* [[Марыс Бежар]]
== Літаратура ==
* Марсель // БЭ ў 18 т. Т. 10. Мн., 2000.
{{Пачатак артыкулу}}{{DEFAULTSORT: Марсель}}
| |||