Баскі: Розніца паміж версіямі
| [недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма тлумачэння праўкі |
Няма тлумачэння праўкі |
||
Радок 9:
| related =
}}
'''БАСКІ''', народ у паўночнай [[Іспанія|Іспаніі]] і паўднёва-заходняй [[Францыя|Францыі]].
[[Image:Basque Country location map.png|framed|right|Абшар асноўнага рассялення баскаў]]▼
{{Змест злева}}▼
== Мова, паходжанне і колькасць ==
Баскі - адзіны заходнееўрапейскі народ, які не размаўляе на [[Індаеўрапейская моўная група|мове індаеўрапейскай групы]]. [[Баскская мова]] ({{lang-eu|Euskara}}) лічыцца [[ізаляваная мова|ізаляванай мовай]], бо ў [[лінгвістыка|лінгвістаў]] дагэтуль не атрымалася выявіць ніводнай сур'ёзнай сувязі баскскай мовы з іншымі мовамі.▼
Паходжанне баскаў гэтаксама не высветленае. Існуюць некалькі недаказаных гіпотэз, паводле якіх баскі альбо нашчадкі [[іберыйцы|іберыйцаў]], альбо далёкія сваякі каўказскіх народаў, альбо нават частка старажытнага да–індаеўрапейскага першабытнага насельніцтва [[Еўропа|Еўропы]].▼
▲'''БАСКІ''', народ у паўночнай [[Іспанія|Іспаніі]] і паўднёва-заходняй [[Францыя|Францыі]]. Адзіны заходнееўрапейскі народ, які не размаўляе на [[Індаеўрапейская моўная група|мове індаеўрапейскай групы]] .
▲[[Баскская мова]] ({{lang-eu|Euskara}}) лічыцца [[ізаляваная мова|ізаляванай мовай]], бо ў [[лінгвістыка|лінгвістаў]] дагэтуль не атрымалася выявіць ніводнай сур'ёзнай сувязі баскскай мовы з іншымі мовамі.
▲Паходжанне баскаў не высветленае. Існуюць некалькі недаказаных гіпотэз, паводле якіх баскі альбо нашчадкі [[іберыйцы|іберыйцаў]], альбо далёкія сваякі каўказскіх народаў, альбо нават частка старажытнага да–індаеўрапейскага першабытнага насельніцтва [[Еўропа|Еўропы]].
Колькасць баскаў у 2006 годзе ацэньвалася ў 700,000 – 1,000,000 чалавек, з якіх, аднак, толькі траціна валодае баскскай мовай.
▲{{Змест злева}}
== Гісторыя ==
У дагістарычныя поры продкі баскаў былі шырока распаўсюджаныя ў заходняй Еўропе, засяляючы тэрыторыі [[Іспанія|Іспаніі]] ([[іберыйцы]]), [[Францыя|Францыі]] ([[аквітанцы]]) і паўднёвую [[Бельгія|Бельгію]]. Пасля былі выцеснены [[Кельты|кельтамі]].
Да [[X стагоддзе|X]] ст. краіна баскаў разам з правінцыяй [[Навара (аўтаномная супольнасць)|Навара]] утварала [[Каралеўства Навара]], якое ў наступстве ўвайшло ў склад Іспаніі. Да сярэдзіны [[стагоддзе|XIX]] ст. баскі карысталіся адмысловымі правамі і мелі некаторую [[аўтаномія|аўтаномію]] ў дачыненні іспанскай кароны.
За ўсю сваю гісторыю ў баскаў толькі аднойчы
У канцы эпохі дыктатуры [[Франсіска ФРАНКА|Франсіска Франка]] утварылася падпольная басконская арганізацыя ''Эўскадзі Та Аскатасуна'' ({{lang-be|Басконія і свабода}}), вядомай пад скаротам [[ЭТА]]. Яе мэтай было вызваленне ад дыктатуры і ўтварэнне незалежнай баскскай дзяржавы. Для гэтага яна выкарыстала тактыку [[тэрарызм|тэрарыстычных]] актаў, якія яна праводзіла па ўсёй Іспаніі. У якасці аднаго з метадаў фінансавання ЭТА шантаж прадпрымальнікаў і прымус іх да выплаты так званага «рэвалюцыйнага падатку», займалася таксама рабункамі [[банк]]аў і выкраданнямі людзей для атрымання выкупу.
| |||