Сярэднярускае ўзвышша: Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др вырашэнне неадназначнасцяў using AWB (7794)
арфаграфія, літ-ра
Радок 1:
[[Выява:Осетр река.jpg|thumb|250px|Даліна раки [[Рака Асётр|Асётр]].]]
'''Сярэднярускае ўзвышша''', [[узвышша]] ў цэнтры Еўрапейскай часткі [[Расія|Расіі]]. РазмешчанаяЗнаходзіцца ў межах [[Усходне-Еўрапейская раўніна|Усходне-Еўрапейскай раўніны]] — ад широтногошыротнага адрэзка даліны ракі [[Рака Ака|Ака]] на поўначы да [[Данецкі краж|Данецкага кража]] на поўдні. Даўжыня каля 1000 км, шырыня да 500 км, вышыня 200—250 м (найбольшая — 293 м); паўднёва-ўсходняя частка завецца [[КалачскаеКалацкае ўзвышша|КалачскімКалацкім узвышшам]].
 
[[Дакембрый]]скі крышталічны падмурак найболей прыпадняты ў сярэдняй частцы ўзвышша і выходзіць на паверхню ў даліне ракі [[Рака Дон|Дон]], паміж гарадамі [[Горад Паўлаўск, Варонежская вобласць|Паўлаўск]] і [[Горад Багучар|Богучар]]. На поўначы складзеная [[вапняк]]амиамі [[дэвонскі перыяд|девонадэвона]] і [[каменнавугальны перыяд|карбону]], перакрытымі пяшчанапясчана-гліністымі адкладанняміадкладамі [[юрскі перыяд|юрскага]] і ніжняга [[мелавы перыяд|мелу]], на поўдні — [[крэйда]]й і [[мергель|мергелем]] верхняга мелу з покрывам [[палеаген]]авых пяскоў, глін, пяшчанікаўпясчанікаў. На паверхні паўсюдна распаўсюджаныя лёсападобныя [[суглінкисуглінкі]] і [[Лёс, горная парода|лёсы]]. Карысныя выкапні: жалезныя руды [[Курская магнітная анамалія|Курскай магнітнай анамаліі]] (найболей значнае [[Міхайлаўскае радовішча]]), [[буры вугаль]] і інш.
 
Рэльеф эразійны — ярава-балачна-далінны, з гушчынёй раздзялення да 1,3—1,7 м на 1 км² і глыбінёй ад 50 м да 100—150 м, месцамі развіты [[карст]]. Сярэднярускае ўзвышша з'яўляецца водападзелам паміж [[Каспійскае мора|Каспійскім]], [[Чорнае мора|Чорным]] і [[Азоўскае мора|Азоўскім]] марамі. З узвышша сцякаюць буйныя рэкі — Ака (з прытокамі [[Рака Зуша|Зуша]], [[Рака Упа|Упа]], [[Рака Жыздра|ЖиздраЖыздра]] і інш.), [[Рака Дзясна|Дзясна]], [[Рака Сейм|Сейм]], [[Рака Псел|Псел]], [[Рака Ворскла|Ворскла]], Дон (з прытокам [[Рака Северскі Данец|Северскі Данец]]).
 
Сярэднярускае ўзвышша размяшчаецца ў падзоне шырокалісцевых лясоў лясной зоны, у лесастэпы і стэпы; пераважныя глебы — магутныя і вышчалачаныя [[чарназём]]ы, на поўначы — шэрыя лясныя, а на захадзе акрамя шэрых лясных — масівы [[Падзолістыя глебы|подзолистытыхпадзолістых глебаў]]. Тэрыторыя моцна распаханаразараная. На Сярэднярускім узвышшы размешчаныя 2 запаведніка — [[Цэнтральначарназёмны запаведнік імя В. В. Алехина]]Алехіна і запаведнік [[Запаведнік Галічча Гара|«Галічча Гара»]].
 
== Літаратура ==
* {{кніга|загаловак=Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.15: Следавікі — Трыо|адказны=Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш|месца=Мн.|выдавецтва=БелЭн|год=2002|том=15|старонак=552|isbn=985-11-0251-2 (Т. 15)|тыраж=10 000}}
 
[[Катэгорыя:Геаграфія Расіі]]