Узровень мора: Розніца паміж версіямі
| [недагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др r2.7.2+) (робат дадаў: ru:Уровень моря |
Няма тлумачэння праўкі |
||
Радок 2:
'''Узровень мора''' — Палаженне вольнай паверхні [[Сусветны акіян|Сусветная акіяну]], якое вымяраецца па стромай лініі адносна некаторага ўмоўнага пачатку адліка. Гэтае палажэнне вызначаецца [[Гравітацыя|законам прыцягнення]], [[момант інерцыі|момантам інерцыі]] [[Зямля|Зямлі]], [[тэмпература|тэмпературай]], [[прыліў|прылівамі]] і іншымі фактарамі. Адрозніваюць «імгненны», прыліўны, сярэднесутачны, сярэднемесячны, сэрэднегадавы і сярэднешматгадовы ўзроўні мора.
Пад уздзеяннем ветравага хвалявання, прыліваў, награвання і ахалоджвання паверхні мора, ваганняў атмасфернага ціску, ападкаў і выпарвання, рачнога і ледніковага стока
Пастаянны ў кожным месцы сярэднешматгадовы ўзровень мора прымаецца за зыходны ўзровень, ад якога [[Вышыня над узроўнем мора|адлічваюцца вышыні на сушы]]. Для адліка глыбінь мораў з малымі прылівамі гэты ўзровень прымаецца за нуль глыбінь — пазнаку ўзроўня вады, ад якой адлічваюцца глыбіні ў адпаведнасці з патрабаваннямі суднаходства. У [[Расія|Расіі]] і большасці іншых краін былога [[СССР]], а таксама ў [[Польшча|Польшчы]], [[абсалютная вышыня|абсалютныя вышыні]] пунктаў зямной паверхні адлічваюць ад сярэднешматгадовага ўзроўня [[Балтыйскае мора|Балтыйскага мора]], вызначанага ад наля [[Кранштацкі футшток|футштока ў Кранштаце]]<ref>Так званая «[[Балтыйская сістэма вышынь]]».</ref>. Глыбіні і вышыні ў заходнееўрапейскіх краінах вылічаюцца па [[Горад_Амстэрдам|Амстэрдам]]скаму [[футшток]]у (замер узроўня [[Міжземнае мора|Міжземнага мора]] робіцца па [[
Для вымярэння і рэгістрацыі выганняў узроўня моря выкарыстоўваюць [[мареограф]].
Радок 13:
[[Выява:SSH pyngl.png|thumb|400px|Абсалютная вышыня марской паверхні (у сантыметрах) ў раёне плвні Гольфстрым на 10 сакавіка 2008 года, атрыманая па даным спадарожніка [[Jason 1]]. Стрэлкамі паказаны [[геаграфічная плынь|геаграфічныя плыні]], асацыяывныя са зменамі вышыні марской паверхні.]]
'''Вышыня марской паверхні''' ('''ВМП''') — гэта [[вышыня]] (ці [[тапаграфія]] ці [[рэльеф]]) паверхні акіяна. Напрацягу сутак яна, найбольш схільная ўплыву [[прыліў]]ных сіл [[Месяц, спадарожнік Зямлі|Месяца]] і [[Сонца]], дзеючых на Зямлю. На вялікіх часовых маштабах на ВМП уплывае цыркуляцыя акіяна. Звычайна цыркуляцыя акіяна выклікае адхіленні тапаграфіі ад сярэднягя ўзроўня максімум на ± 1 м<ref>
{{кніга
|
|частка =
|
|арыгінал =
|
|
|выдавецтва =
|год = 2005
|старонкі =
|isbn = }}
</ref>. Самыя марудныя змены ВМП адбываюцца за кошт зменаў у [[Гравітацыя|гравітацыйным полі]] Зямлі ([[геоід]]) ў выніку пераразмеркавання [[кантынент]]аў, стварэння падводных гор і таму падобнага.
Паколькі гравітацыйнае поле Зямлі адносна стабільна ў маштабах дзесяцігоддзяў і стагоддзяў, цыркуляцыя акіяна мае больш значную ролю ў назіраема зменлівасці ВМП. Сезонныя змены ў размеркаванні цяпла і ветравага ўздзеяння ўплываюць на цыркуляцыю акіяна, а тыя, у сваю чаргу, на ВМП. Варыяцыі ВМП могуць быць вымераны з дапамогай спадарожнікавай [[альтыметр]]ыі (напрыклад, спадарожнікі [[TOPEX/Poseidon]], [[Jason 1]]) і
== Гл. таксама ==
| |||