Краснаярск: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др r2.7.2+) (робат дадаў: be-x-old:Краснаярск, dsb:Krasnojarsk |
паводле be-x-old:Краснаярск |
||
Радок 68:
Горад размешчаны на абодзвух берагах [[Рака Енісей|Енісея]]
Горад быў заснаваны ў [[1628]] годзе, з'яўляючыся, такім чынам, найбуйнейшым са старадаўніх гарадоў Сібіры. Паводле дадзеных на красавік [[2012]] года колькасць насельніцтва горада пераўзышла мільён чалавек<ref>[http://www.admkrsk.ru/press/news/Lists/news/DispForm.aspx?ID=23389 10 апреля 2012 года в Красноярске родился миллионный житель]. Официальный сайт администрации города Красноярска</ref>. Усяго ў Краснаярскай агламерацыі пражывае 1,186 млн чалавек. Горад размешчаны на абодвух берагах [[Енісей|Енісею]].
== Гісторыя ==
Перад прыходам рускіх ваяроў тэрыторыя сучаснага Краснаярска ўваходзіла ў [[Язерскае княства]] [[енісейскія кыргызы|енісейскіх кыргызаў]]. Гара [[Кум-Цігей]], верагодна, была святым месцам [[качынцы|качынцаў]]. Улетку [[1927]] года экспедыцыяй музея Прыенісейскага края выявіла на [[Каравульная гара|Каравульнай гары]], дзе цяпер размяшчаецца Капліца Параскевы Пятніцы, багатае пахаванне [[XIII стагоддзе|XIII]]—[[XIV стагоддзе|XIV стагоддзяў]]. Багацце прадметаў, выяўленых у магільніку можа сведчыць аб тым, што на гары былі пахаваныя члены шляхетнага княжацкага роду, якія, верагодна, і кіравалі гэтай тэрыторыяй.
Мясцовасць, на якой пасля быў пабудаваны Краснаярск<ref>[http://otpusk.mirtesen.ru/blog/43092530850/Vyisotnyiy-Krasnoyarsk?page=2 Высотный Красноярск]. Непутевые заметки</ref>, стала вядомай рускім яшчэ ў [[1608]] годзе. У гэтым годзе казакі з Кецкага астрогу, пад правадырствам енісейска-асцяцкіх князькоў Урнука і Намака, адправіліся ўверх па [[Енісей|Енісеі]], з намерам знайсці «новую зямельку», а затым далучыць іх да валадарстваў маскоўскага цара. Плывучы ўверх па Енісеі, казакі сустрэлі зямлю, якою валодаў арынскі князёк Цюлькоў, і назвалі яе «Цюлькінскай зямелькай». Гэта назва затрымалася да пабудовы [[Краснаярскі астрог|Краснаярскага астрога]] і сыходу [[арынцы|арынцаў]]. Арынцы, якія падтрымліваліся не толькі качынцамі, але і енісейскай кыргызамі, доўгі час не згаджаліся плаціць [[ясак]] рускім і прымалі ўсе меры да выдалення апошніх з занятага імі месца. З гэтай мэтай яны амаль бесперапынна турбавалі іх набегамі, якія, да рэшце рэшт, сталі настолькі небяспечнымі, што казакі вырашылі звярнуцца да [[Енісейск|Енісейскага]] ваяводы з просьбай аб дапамозе і абароне.
== Архітэктура ==
Пажар [[1773]] года знішчыў [[Краснаярскі астрог]] і практычна ўвесь горад, пасля пажару засталося толькі трыццаць дамоў. З [[Табольск|Табольска]] быў дасланы сяржант геадэзіі Пётр Майсееў, які даў гораду лінейную планіроўку пецярбургскага тыпу.
Вуліцы Краснаярска былі прамыя і роўныя, арыентаваны па баках свету. Шыротная вуліцы пракладваліся паралельна Енісею з захаду на ўсход, ад Старога базару, размешчанага побач з Васкрасенскім саборам недалёка ад месца зліцця [[Енісей|Енісея]] і [[Кача|Качы]], у бок Мікалаеўскай горы. Мерыдыянальныя вуліцы ішлі з поўдня на поўнач, ад Енісея ў бок Пакроўскай гары. Яны будаваліся перпендыкулярна шыротным вуліцам і спынялі іх пад прамымі кутамі. Кварталы былі прыкладна аднолькавымі паводле памераў і мелі правільныя геаметрычныя формы. Вуліцы разыходзіліся ад плошчаў і сыходзіліся да плошчаў, і на гэтых адкрытых, здалёк бачных плошчах узвышаліся буйныя грамадскія будынкі.
У сярэдзіне [[1820-я|1820-х]] гадоў у бюро пад пачаткам архітэктара [[Уільям Гестэ|Уільяма Гестэ]] быў распрацаваны перспектыўны генеральны план горада. Рэалізацыя гэтага праекта толькі ў нязначнай ступені закранула гістарычную частку горада, гэта значыць у цэнтры было прадпрынята выраўноўванне «чырвоных» ліній і ўзбуйненне кварталаў.
== Адукацыя ==
Радок 76 ⟶ 89:
{{зноскі}}
== Спасылкі ==
{{Commons|Category:Krasnoyarsk}}
* [http://www.admkrsk.ru/ Адміністрацыя Краснаярска]
* [http://www.gorsovet.admkrsk.ru/ Краснаярскі гарадскі савет]
{{накід}}
| |||