Вікіпедыя

Чатырохгадовы сойм: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
арфаграфія
Радок 1:
[[Выява:Uchwalenie Konstytucji 3 Maja.jpg|300px|thumb|справа|Прыняцце Канстытуцыі 3 мая]]
 
'''Чатырохгадовы сейм''' (іншая назва — Вялікі сейм) — [[Вальны сейм|вальны сейм]] [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]], які адбываўся ў [[Варшава|Варшаве]] з [[6 кастрычніка]] [[1788]] па [[30 чэрвеня]] [[1792]] года. Сейм правёў шэраг радыкальных рэформ у эканамічнай, палітычнай і сацыяльных сферах: увядзенне рэкрутчыны ў [[1789]] г., арганiзаванайарганізаванай па тэрытарыяльным прынцыпе, павелiчэннепавелічэнне колькасці войска, частковае ўраўненне правоў мяшчан са шляхтай, наданне правоў яўрэям і праваслаўным. Найвышэйшым дасягненнем сейма лічыцца прыняцце [[Канстытуцыя 3 мая 1791 года|канстытуцыі 3 мая]].
 
== Палітычная сітуацыя напярэдадні сейма ==
Радок 20:
* [[12 кастрычніка]] [[1788]] — была прачытана нота [[Прусія|прускага]] пасла Бухгольца з патрабаваннем не пачынаць вайну з [[Турцыя]]й. Гэта нота разбіла апазіцыю на два лагеры — прыхільнікаў прускага і расійскага двара.
* [[24 кастрычніка]] [[1788]] — быў ухвалены праект ліквідацыі Ваеннага дэпартаменту і стварэння Ваеннай камісіі ў складзе 5 ваенных і 12 цывільных асоб пад кіраўніцтвам 4 [[гетман]]аў. Такім чынам, быў знішчаны падкантрольны расійскаму паслу ваенны орган і створаны новы.
* [[9 снежня]] [[1788]] — замест дэпартаменту спраў iншаземныхіншаземных Пастаяннай Рады створана Дэпутацыя замежных спраў.
* [[25 студзеня]] [[1789]] — ухвалена 10-мільённая пазыка ў замежных краін.
* [[30 студзеня]] [[1789]] — ліквідаваная [[Пастаянная Рада]], што скампраметавала сябе прарасійскай палiтыкайпалітыкай.
* [[26 сакавіка]] [[1789]] — сейм ухвалiўухваліў падатак у памеры дзясятага гроша пад назвай «Ofiara wieczysta stanu rycirskiego Obojga narodow na wojsko». Гэты падатак узымаўся, як дзесяць працэнтаў з уладанняў шляхецкiхшляхецкіх iі дваццаць працэнтаў з уладанняў духоўных асоб.
* [[7 верасня]] [[1789]] — была створана «Deputacja do poprawy formy rzadu», якая мусіла займацца стварэннем урадавага праекту і сістэмы органаў, якія прыйшлі б на змену Пастаяннай Радзе.
* [[24 лістапада]] [[1789]] — створаныя «цывiльнацывільна-ваенныя парадкавыя камiсiікамісіі», на якія былі ўскладзены шматлікія функцыі па збору і падтрыманні войска, кантролю за мясцовымі ўладамі і шмат іншых абавязкаў. Гэтыя камісіі сталі сувязным органам паміж мясцовай і вышэйшай уладамі.
* [[24 сакавіка]] [[1790]] — прыняты закон, які выключаў дробную шляхту з удзельнікаў павятовых сеймікаў.
 
* [[16 снежня]] [[1790]] — пачатак другой кадэнцыі сейма. Пазбаўленне чыншавай шляхты выбарчых правоў.
* [[18 красавіка]] [[1791]] — закон аб гарадох. Мяшчане атрымалiатрымалі права карыстацца правам Neminem captivabimus («асабiстайасабістай недатыкальнасцiнедатыкальнасці»), атрымалiатрымалі магчымасць займаць духоўныя, свецкiясвецкія iі ваенныя пасады, набываць зямлю, шляхце ж было дазволена займацца мяшчанскiмiмяшчанскімі справамiсправамі. КаралеўскiяКаралеўскія гарады атрымалiатрымалі большае самакiраваннесамакіраванне, права дасылаць на сейм прадстаўнiкоўпрадстаўнікоў ({{lang-pl|plenipotentow}}) да Скарбавай iі ПалiцэйскайПаліцэйскай камiсiяўкамісій з правам дарадчага голаса ў пытаннях, што тычылiсятычыліся гарадоў, гандлю iі г.д.
* [[3 мая]] [[1791]] — прыняты [[Канстытуцыя 3 мая 1791 года|«Урадавы закон»]] — новая канстытуцыя Рэчы Паспалітай, якая ўводзіла шэраг зменаўзмен у жыццё краіны.
* [[15 чэрвеня]] [[1791]] — у Пінску збіраецца генеральная кангрэгацыя праваслаўных, якая павінна была выбраць сабе найвышэйшае духавенства, каб пазбавіцца залежнасці ад маскоўскай патрыярхіі. Кангрэгацыя абумовіла асноўныя прынцыпы жыцця праваслаўных у Рэчы Паспалітай і стварыла Кансысторыю — найвышэйшы орган кіравання праваслаўных.
* [[21 кастрычніка]] [[1791]] — прынята «Заручэнне абодвух народаў» — дакумент, які пацвярджаў захаванне федэратыўнасці Рэчы Паспалітай і размяжоўваў асноўныя органы гэтай дзяржавы.
Радок 36:
 
== Вынікі сейма ==
сеймСейм правёў шэраг радыкальных пераўтварэнняў у розных сферах жыцця Рэчы Паспалітай і стварыў перадумовы для выхаду з крызісу і эфектыўнага развіцця краіны. Аднак у той жа час Чатырохгадовы сейм прымусіў суседнія манархіі паспяшацца з падзелам і ліквідацыяй небяспечнай суседкі.
 
== Літаратура ==
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Чатырохгадовы_сойм"