Сенат Рэчы Паспалітай: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др →‎Сенат пасля адукацыі Рэчы паспалітай: вырашэнне неадназначнасцяў using AWB
др арфаграфія
Радок 12:
У склад сената ўваходзілі прыдворныя саноўнікі, каталіцкія [[біскуп]]ы, вышэйшыя земскія службовыя асобы — [[ваявода|ваяводы]] і [[кашталян]]ы. Члены сената прызначаліся пажыццёва і фактычна неслі адказнасць толькі перад Рэччу Паспалітай. Сенату адводзіліся ў першую чаргу дарадчыя функцыі. Для таго, каб кароль не атачаў сябе ўласнымі, тым больш іншаземнымі дараднікамі, на сенатараў была ўскладзена задача кантраляваць манарха<ref name="Ist" />. [[Сенатары-рэзідэнты]], якія уяўлялі ўвесь час дзеючы орган сойма, выконвалі функцыю пастаянных каралеўскіх дараднікаў і адчытваліся непасрэдна перад соймам. Але сенат так і не стаў інстытутам дзяржаўнага кіравання: роля манарха памяншалася, а магнаты, што набіралі сілу, знайшлі спосабы ўплыву на пасольскую ізбу<ref name="Ist" />.
 
Пасля прыняцця [[Канстытуцыя 3 мая 1791 года|Канстытуцыі 3 мая 1791 года]] паўнамоцтвы сената былі значна скарочаны. Палата сенатараў складалася з біскупаў, [[Ваявода|ваяводваяводаў]], [[кашталян]]аў і міністраў (усяго 132 чалавека), і знаходзілася пад старшынствам караля. Сенат страціў права заканадаўчай ініцыятывы і прыняцця законаў у сойме і меў толькі права [[Вета|адкладнога вета]]. Калі сенат накладаў вета на закон, прыняты дэпутатамі, то пасля паўторнага прыняцця закона пасольскай ізбой наступнай [[кадэнцыя|кадэнцыі]] (тэрміна), сенат аўтаматычна яго зацвярджаў. Пры гэтым пастановы сойма (аб часавых унёсках, ацэнцы манеты, набілітацыі, вайне, міру і інш.) прымаліся большасцю галасоў на сумесным паседжанні абедзвюх палат<ref>Текст Конституции 3 мая 1791 года. Пер. К. Е. Ливанцева // {{кніга|загаловак=Хрестоматия памятииков феодального государства и права стран Европы|месца=М.|выдавецтва=ДзяржГос. изд. юр. лит.|год=1961}}</ref>. На канстытуцыйным сойме, які павінен быў праводзіцца кожныя 25 гадоў для перагляду канстытуцыі, сенат выступаў у якасці «савета старэйшын», чыё меркаванне не з'яўлялася абавязковым для палаты дэпутатаў.
 
{{зноскі}}