Горная парода: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др r2.7.2+) (робат дадаў: my:ကျောက် |
крыніца — be-x-old:Горная парода |
||
Радок 1:
[[Выява:Sedimentary-rock.jpg|thumb|220px|Асадкавыя горныя пароды]]
'''Горная парода''', прыродны мінеральны агрэгат больш ці менш пастаяннага складу і будовы. Горныя пароды ўтвараюць геалагічныя целы ў зямной кары. Складзены з пародаўтваральных і акцэсорных мінералаў.
Радок 8 ⟶ 9:
Магматычныя і метамарфічныя '''Г. п.''' складаюць каля 90 % аб'ёму зямной кары, каля 10 % складаюць асадкавыя. Асадкавыя '''Г. п.''' займаюць каля 75 % плошчы зямной паверхні.
== Групы горных парод ==
Паводле паходжання горныя пароды падзяляюцца на тры групы: [[магматычныя горныя пароды|магматычныя]] (эфузіўныя і інтрузіўныя), [[асадкавыя горныя пароды|асадкавыя]] і [[метамарфічныя горныя пароды|метамарфічныя]]. Магматычныя і мэтамарфічныя горныя пароды складаюць каля 90% аб'ёма зямной кары, аднак, на сучаснай паверхні мацерыкоў вобласці іх распаўсюджвання параўнальна невялікія. Астатнія 10% прыпадаюць на долю асадкавых парод, якія займаюць 75% плошчы зямной паверхні.
Магматычныя горныя пароды па сваім паходжанні падзяляюцца на эфузіўныя і інтрузіўныя. Эфузіўныя ([[вулкан, геалогія|вулканічныя]]) горныя пароды ўтвараюцца пры зліцці [[магма|магмы]] на паверхню зямлі. Інтрузіўныя горныя пароды, наадварот, узнікаюць пры зліцці магмы ў тоўшчы зямной кары.
Падзел парод на магматычныя, мэтамарфічныя і асадкавыя не заўсёды відавочны. У асадкавых горных пародах, у працэсе [[дыягенез]]у, ужо пры вельмі нізкіх, у геалагічным сэнсе, тэмпературах, пачынаюцца мінеральныя ператварэнні, аднак пароды лічацца мэтамарфічнымі пры з'яўленні ў іх новаўтворанага [[граніт]]у. Пры ўмераных цісках пачатак мэтамарфізма адпавядае [[тэмпература|тэмпературы]] 300 °C.
Пры высокіх ступенях мэтамарфізма змазваецца мяжа паміж мэтамарфічнымі і магматычнымі горнымі пародамі. Пачынаецца плаўленне парод, змешванне новаўтвораных расплаваў з відавочна знешнімі. Часцяком назіраюцца паступовыя пераходы ад відавочна мэтамарфічных, палоскавых парод, да тыповых [[граніт]]аў. Такія працэсы ставяцца да [[ультраметамарфізм|ўльтраметамарфізму]].
== Тыпы залягання пластоў ==
Радок 13 ⟶ 23:
== Гл. таксама ==
* [[Геалагічная світа]]
Радок 20 ⟶ 29:
* Мінералы, горныя пароды і глебы роднага краю: Кн. для настаўніка / У. Фядотаў, А. Цытленак. - Мн.: Нар. асвета, 1987. - 109, [2] c.
* Мінералы. Горныя пароды. Метэарыты: у свеце беларускага каменя: нарысы: [пераклад з рускай мовы] / Усевалад Бардон. - Мінск: Мастацкая літаратура, 2011. - 68, [3] с. – (Зямля мая).
== Спасылкі ==
{{Commons|Category:Rocks}}
* [http://www.catalogmineralov.ru/cont/rock.html Усё пра горныя пароды і мінералы]
* [http://geo.web.ru/db/glossary.html?all=section&s=260000209 Слоўнік тэрмін горных парод]
* [http://www.igem.ru/igem/petr/class.htm Класіфікацыя магматычных горных парод]
[[Катэгорыя:Геалогія]]
| |||