Крымская вайна: Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
MerlIwBot (размовы | уклад)
др робат дадаў: oc:Guèrra de Crimèa
вікіфікацыя, арфаграфія, шаблон, катэгорыя
Радок 1:
{{Тупіковы артыкул}}
'''Крымская вайна 1853-18561853—1856''', таксама ''Усходняя вайна'' — вайна паміж [[Расійская імперыя|Расійскай імпепрыяйімперыяй]] і кааліцыяй ў складзе [[Брытанская імперыя|Брытанскай]], [[Францыя|Французскай]], [[Асманская імперыя|Асманскай]] імперый і Сардынскага каралеўства. Баявыя дзеянні разварочваліся на Каўказе[[Каўказ]]е, ў Дунайскіх княствах, на [[Балтыйскае мора|Балтыйскім]], [[Чорнае мора|Чорным]], [[Белае мора|Белым]], [[Баранцава мора|Баранцавым]] морах, а таксама на [[Паўвостраў Камчатка|Камчатцы]]. Найбольшага напружання яны дасягнулі ў Крыме[[Крым]]у.
 
Да сярэдзіны XIX векустагоддзя Асманская імперыя знаходзілася ў стане заняпаду, і толькі прямаяпрамая ваенная дапамога Расіі, Англіі, Францыі і [[Аўстрыйская імперыя|Аўстрыі]] дазволіла султану двойчы прадухіліць захоп Канстанцінопаля мяцежным васалам Мухамедам Алі Егіпецкім. Акрамя таго, працягвалася барацьба праваслаўных народаў за вызваленне ад асманскага ярма. Гэтыя чыннікі прывялі да з'яўлення у рускага імператара [[Мікалай I, імператар расійскі|Мікалая I]] на пачатку 1850-х гадоў думак пра аддзеленнеаддзяленне балканскіх уладанняў Асманскай імперыі, населеных праваслаўнымі народамі чаму працівіліся Вялікабрытанія і Аўстрыя. Вялікабрытанія, акрамя таго, імкнулася да выцяснення Расіі з чарнаморскага ўзбярэжжа Каўказа і з Закаўказзя. Імператар Францыі [[Напалеон III]], хоць і не падзяляў планаў ангельцаў па аслабленні Расіі, лічачы іх празмернымипразмернымі, падтрымаў вайну з Расіяй як рэванш за 1812 год і як сродак умацавання асабістай ўлады.
 
Ў ходзе дыпламатычнага канфлікту з Францыяй па пытанні кантролю над царквайцарквой Раства Хрыстова ў Віфляеме[[Горад Віфлеем|Віфлееме]], Расія з мэтай аказання ціску на Турцыю акупавала Малдавію і Валахію, якія знаходзіліся пад пратэктаратам Расіі па ўмовах Адрыянопальскага міранагамірнага дагавора. Адмова рускага імператара Мікалая I вывесці войскі прывёў да аб'яўлення 4 (16) кастрычніка 1853 года Турцыяй, а за ёй Вялікабрытаніяй і Францыяй, вайны Расіі
 
Ў ходзе паследаваўшыхпачаўшыхся баявых дзеянняў саюзнікам атрымалася, выкарыстоўваючы тэхнічнае адставаннє рускіх войскаў і нерашучасць рускага камандавання, сканцентравацьсканцэнтраваць колькасна і якасна праўзыходныяпераўзыходзячыя сілы арміі і флотафлоту на Чорным моры, што дазволіла ім зрабіць паспяховую высадку ў Крыме дэсантнага корпуса, нанесці расійскай арміі шэраг параз і пасля гадавой аблогі захапіць паўднёвую частку Севастопаля — галоўнай базы рускага Чарнаморскага флотафлоту. Севастопальская бухта, месца дыслакацыі расійскага флотафлоту, засталася пад кантролем Расіі. На Каўказскім фронце рускім войскам атрымалася нанесці рад паразаўпаражэнняў турэцкай арміі і захапіць Карс. Аднак пагроза далучэння да вайны АўстрііАўстрыі і Прусіі вымусіла рускіх прыняць навязанныянавязаныя саюзнікамі умовы міру. Падпісаны ў 1856 годзе прыніжальны Парыжскі мірны дагавор запатрабаваў ад Расіі вярнуць Асманскай імперыі ўсё захопленае ў паўднёвай [[Бесарабія|Бесарабіі]], у вусці ракі [[Рака Дунай|Дунай]] і на Каўказе; імперыі забаранялася мець баявой флот ў Чорным моры, абвешчанамабвешчаным нейтральнымі водамі; Расія спыняла ваеннае будаўніцтва на Балтыйскім моры, і многае іншае.
 
{{History-stub}}
{{НК}}
{{Няма катэгорый}}
[[Катэгорыя:Войны XIX стагоддзя]]
 
[[af:Krimoorlog]]