Вікіпедыя

Джавані Марыя Бернардоні: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
HRoestBot (размовы | уклад)
3 150 правак
др r2.6.5) (робат дадаў: en:Giovanni Maria Bernardoni
Няма тлумачэння праўкі
Радок 19:
|вікісховішча =
|}}
'''Джавані (Ян) Марыя Бернардоні''' ({{lang-it|Giovanni Maria Bernardoni}}; каля [[1541]], Канья каля [[горад Кома|Кома]], цяпер [[Італія]]  — {{ДС|19|10|1605}}, [[Кракаў]])  — італьянскі [[архітэктар]], прадстаўнік стылю ранняга [[барока]], [[езуіты|езуіт]].
 
Паходзiў Дж. Бернардонi з поўначы Італii. Ва ўзросце 23 гадоў з’явiўся ў [[Рым]]е з мэтай уступiць у [[ордэн езуітаў]] i стаць архiтэктарам. З яго слоў, да гэтага 10 гадоў працаваў мулярам. Адразу пасля прыняцця ў ордэн Дж. Бернардоні накіраваўся на будаўніцтва галоўнага храма езуітаў — рымскай царквы іль Джэзу і працаваў тут, не лічачы кароткіх ад’ездаў у іншыя гарады Італіі, на працягу 1564—71, напр., яго пасылалі на некалькі месяцаў у [[Мілан]] для прыспешвання працы па рэканструкцыі калегіяльнага будынка, прылеглага да царквы Сан-Фідэле.
Гэты архітэктар на працягу 13 гадоў ([[1586]] — [[1599]]) быў на службе ў князя [[Мікалай Крыштаф Радзівіл Сіротка|Мікалая Крыштафа Радзівіла (Сіроткі)]]<ref>Poplatek J., Paszenda J. Słownik jezuitów artystów / Jan Poplatek, Jerzy Paszenda. — Kraków: Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy, dr. 1973. — 298, [2] s., [1] k. tabl. — S. 83 — 84.</ref>.
 
У Рыме Дж. Бернардоні заставаўся да канца 1571. На кароткі тэрмін яго накіроўвалі ў Фларэнцыю, потым ад пачатку 1572 да канца наступнага года ён знаходзіўся ў Чывіта Сан-Анжэла на тэрыторыі Абруца, падпарадкаванай неапалітанскай правінцыі ордэна езуітаў, дзе меркавалася будаўніцтва новага дома для навіцыяту. Аднак па розных прычынах кіраўніцтва ордэна адмовілася ад далейшых работ у гэтым мястэчку, а сабраных там манахаў пачалі размяркоўваць па іншых месцах.
== Працы ==
[[Выява:Vilnius.Sv.Kazimiero baznycia, 2006-08-08.jpg|thumb|left|Купал [[Касцёл Святога Казіміра, Вільнюс|Касцёла Св. Казіміра]] ў [[Вільня|Вільні]]]]
У Беларусі найперш вядомы як архітэктар [[Касцёл Божага Цела, Нясвіж|касцёла Божага цела]] ў [[Нясвіж]]ы ([[1584]]—[[1593]]). Магчыма, вёў на першым этапе будаўніцтва [[Нясвіжскі замак|Нясвіжскага замка]]. Таксама аўтар касцёлаў у [[Гродна]] і [[Клецк]]у.<ref>[http://pda.sb.by/post/122779/ Этот день в истории 1 ноября] «[[Советская Белоруссия]]»</ref>
 
Ад 1573 на працягу чатырох гадоў Дж. Бернардоні знаходзіцца ў правінцыі Неапаль. Тут разгортваліся працы пры будоўлях царквы Джэзу ў самім [[горад Неапаль|Неапалі]], а таксама ў горадзе Леча царквы Джэзу і Марыі і дома езуітаў-прафесаў. З 1575 нагляд за ўсімі будоўлямі Неапалітанскай правінцыі даручылі Дж. Бернардоні.
'''Іншыя праекты архітэктара''' (у дужках даты будаўніцтва):
 
У 1577 прызначэны ў [[Сардзінія|Сардзінію]] (праектаў Дж. Бернардоні для Сардзініі не захавалася).
* касцёл Св. Войцеха і Св. Станіслава Біскупа ў [[Каліш]]ы ([[1592]]—[[1597]])
* касцёл Святых Апосталаў Пятра і Паўла ў [[Кракаў|Кракаве]] ([[1597]]—[[1619]])
* касцёл Маці Божай Ангельскай ў [[Кальварыя Забжыдоўска|Кальварыі Забжыдоўскай]] ([[1603]]—[[1609]])
* касцёл Св. Казіміра ў [[Вільня|Вільні]] ([[1604]]—[[1616]])
 
Далей яго чакала падарожжа ў Рэч Паспалітую. Па дарозе ў Нясвiж Дж. Бернардонi затрымаўся ў Польшчы на 3 гады (1583—86): пабыў некаторы час у [[Познань|Познанi]], даўжэй у [[Люблін]]е з кароткiм выездам у Калiш. Ва ўсіх гэтых месцах ён праектаваў калегіумы, але ў Любліне застаўся пры будоўлі. Тут Дж. Бернардоні выканаў некалькі варыянтаў праекта калегіума і дома прафесаў, праект драўлянай капліцы, рэканструкцыю школы, праект касцёла ў Калішы, пачаў будаўніцтва касцёла ў Любліне.
== Літаратура ==▼
 
* БЭ ў 18 тамах. Т.3, Мн., 1996▼
[[File:Нясвіж Касцёл Божага Цела.JPG|thumb|left|Касцёл Божага Цела, Нясвіж]]
* Калнiн В. Зорны шлях Яна Марыi Бернардонi // Беларускі гістарычны агляд. Том 11. Сшытак 1-2 (20-21), снежань 2004▼
Пасля шматразовых напамінкаў князя [[Мікалай Крыштаф Радзівіл Сіротка|Мікалая Крыштафа Радзівіла (Сіроткі)]] ў сярэдзіне [[1586]] Дж. Бернардоні з’явіўся ў [[Нясвіж]]ы і адразу прыступіў да галоўнай працы ў сваёй творчасці — праектавання касцёла езуітаў. Адначасова яму даручылі кіраваць будаўніцтвам ужо запраектаванага ў Рыме калегіума. Праца вялася хутка: праект касцёла быў скончаны ў тым жа 1586 годзе, у наступным закладзены фундамент, а ў 1590 — ужо можна было ўзводзіць купал. 1 верасня [[1593]] ў гатовым касцёле справілі першае набажэнства, а [[7 кастрычніка]] [[1601]] адбылося ўрачыстае асвячэнне [[Касцёл Божага Цела, Нясвіж|касцёла Божага Цела]], але ўжо без архітэктара. Кіраўніцтва будоўляй калегіума Дж. Бернардоні здзяйсняў у два этапы. Першы заняў 1586—88, потым архітэктар цалкам быў заняты на працах пры касцёле, а з 1593 да 1599 зноў займаўся калегіумам. Ужо ў 1596 Дж. Бернардоні паслаў запыт да генерала ордэна па новае прызначэнне, палічыўшы асноўную сваю дзейнасць у Нясвіжы завершанай. Яму прыпісваецца аўтарства яшчэ некалькіх пабудоў у самім Нясвіжы і ў ваколіцах, але дакументальных спасылак на гэта няма.<ref>Калнiн В. Зорны шлях...</ref>
 
[[File:TynZdjęcie1459~2.jpg|thumb|left|Касцёл Пятра і Паўла, Кракаў]]
У траўні 1599 Дж. Бернардоні з’явіўся ў [[Кракаў|Кракаве]] каб кіраваць будаўніцтвам вялікага езуіцкага касцёла Пятра і Паўла. Будаўніцтва касцёла Пятра і Паўла ў асноўным было завершана ў 1608 годзе, ужо пасля яго смерці. Акрамя працы пры касцёле ў Кракаве Дж. Бернардоні падрыхтаваў праекты кляштара з касцёлам для францысканцаў у Кальварыі Зэбжыдоўскай і парафіяльнага касцёла ў Зэбжыдовіцах. Кляштар пазней быў значна перабудаваны, парафіяльны касцёл існуе дагэтуль.
 
У 1984 беларускім даследчыкам [[Г. Галенчанка]]м у Інстытуце манускрыптаў Нацыянальнай бібліятэкі Украіны імя В. Вернадскага (Кіеў) адкрыты зборнік архітэктурных чарцяжоў XVI—XVII ст., датычных Беларусі. Некаторыя спецыялісты (Г. Галенчанка, [[Т. Габрусь]]) даводзяць, што большая частка арыгiнальных чарцяжоў у iм выканана самiм Дж. Бернардонi.<ref>Габрусь Т., Галенчанка Г. Скарбы старажытнага альбома // Навіны Беларускай Акадэміі. 13 і 20 чэрв. 1990. С. 6; Галенчанка Г. Альбом Бернардоні: Новая крыніца да гісторыі архітэктуры і будаўніцтва ў Нясвіжы (канец XVI— пачатак XVII ст.) // Ад Полацка і Нясвіжа да Падуі і Венецыі. Мінск, 1994. С. 79—86.</ref>
 
Ёсць падставы меркаваць пра ўдзел Дж. Бернардоні як матэматыка і астранома ў стварэнні радзівілаўскай карты Вялікага Княства Літоўскага, апублікаванай у 1613.<ref>Калнiн В. Зорны шлях...</ref>
 
{{зноскі}}
 
▲== Літаратура ==
▲* Габрусь Т. Бернардоні // БЭ ў 18 тамах. Т. 3,. — Мн., 1996.
▲* Калнiн В. Зорны шлях Яна Марыi Бернардонi // Беларускі гістарычны агляд., Том 11. Сшытак 1-2 (20-21), снежань 2004.
 
== Спасылкі ==
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Джавані_Марыя_Бернардоні"