Касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі (Кракаў)

Касцёл Успення Найсвяцейшай Дзевы Марыі, у прастамоўі Марыяцкі касцёл — каталіцкі храм, пабудаваны ў гатычным стылі ў Кракаве (Польшча). У 1962 годзе касцёл атрымаў тытул малой базілікі.

Касцёл Успення Найсвяцейшай Дзевы Марыі з'яўляецца адной з асноўных архітэктурных дамінант кракаўскага Галоўнага Рынка, выходзячы на ​​яго галоўным фасадам. Касцёл знаходзіцца на трасе Малапольскай дарогі святога Якава.

Гісторыя

Паводле інфармацыі Яна Длугаша, першы каменны касцёл у раманскім стылі быў закладзены ў 1221-1222 гадах біскупам Іва Адрованжам на месцы ранейшага драўлянага храма. Але касцёл быў знішчаны ў выніку татарскіх набегаў.

У 1290-1300 гадах, часткова на ранейшым падмурку, быў пабудаваны раннегатычны зальны храм, асвячоны каля 1320-1321 гг. Будаўнічыя работы працягваліся да 1320-х гг.

У 1355-1365 гг. на сродкі Мікалая Вежынка, кракаўскага мешчаніна і сандамірскага стольніка, пабудаваны сучасны прасвітэрый.

У 1392-1397 гг. майстар Мікалай Вернер выконваў заказ па паляпшэнні асвятлення касцёла. З гэтай мэтай былі паніжаны сцены бакавых нефаў, а ў галоўным былі дададзеныя вялікія аконныя праёмы. Такім чынам касцёл з зальнага храма ператварыўся ў базіліку.

У выніку землятрусу 1443 (або 1442) года часткова быў пашкоджаны звод храма.

У першай палове XV стагоддзя дабудаваныя бакавыя капліцы. Большая частка з іх была вынікам працы майстра Францішака Веханя з кракаўскага прадмесця Клепажа. У гэты ж час была надбудавана паўночная вежа, якая выконвала тады функцыі гарадской вартавой вежы. У 1478 г. цясляр Маціяс Херынгкан увянчаў вежу шлемападобнай галоўкай. На ёй у 1666 годзе ўстаноўлена пазалочаная карона.

У канцы XV стагоддзя Марыяцкі касцёл здабыў адно з галоўных сваіх упрыгожванняў - скульптурны шэдэўр позняй готыкі - Вялікі алтар - твор Віта Ствоша.

У XVIII стагоддзі, па замове архіпрасвітэра Яцэка Аўгуста Лапацкага, унутранае ўбранне касцёла набыло познебарочны стыль. Аўтарам гэтых работ быў архітэктар Франчэска Плацыдзі. Змяніліся 26 алтары, а таксама іншае ўбранне, лавы, абразы, а сцены былі ўпрыгожаны паліхраміяй работы Анджэя Радваньскага.

У пачатку XIX стагоддзя, у рамках добраўпарадкавання горада, былі ліквідаваны прыкасцёльныя могілкі, на месцы якіх зараз знаходзіцца Марыяцкая плошча.

У 1887-1891 гг. пад кіраўніцтвам Тадэвуша Стрыеньскага касцёлу было нададзена неагатычнае аблічча. У храме з'явілася новая паліхрамія - на гэты раз па праекце і ў выкананні Яна Матэйкі, якому дапамагалі Станіслаў Выспяньскі і Юзэф Мехофер - аўтары вітражоў у прэзбітэрыі і над галоўнымі арганамі.

З пачатку 1990-х гг. праводзіліся комплексныя рэстаўрацыйныя работы, у выніку якіх касцёл быў ачышчаны ад забруджванняў, якія асядалі на яго сценах на працягу ўсяго ХХ стагоддзя. Завяршальным этапам работ была рэстаўрацыя даху касцёла, якая скончылася ў 2003 годзе.

18 красавіка 2010 г у Марыяцкім касцёле праходзіла цырымонія развітання з прэзідэнтам Польшчы Лехам Качыньскім і яго жонкай Марыяй, якія загінулі ў авіякатастрофе пад Смаленскам 10 красавіка 2010 года. Пасля прэзідэнцкая пара была пахавана ў адной з крыпт Вавельскага сабора.