Вікіпедыя

Гвадэлупа (востраў): Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Радок 37:
Цэнтральную частку вакол праліва Салёная Рака займаюць [[мангры|мангравыя]] [[балота|балоты]]. На поўнач ад іх у плыткім заліве мангры ўтвараюць на водмелях ланцуг нізкіх дробных [[востраў|астраўкоў]].
 
Гвадэлупа славіцца мноствам [[птушкі|птушак]], таксама распаўсюджаны шматлікія [[казуркінасякомыя]], [[ігуанавыя]], гвадэлупскі [[янот|янот]].
 
==Гісторыя==
[[Індзейцы]]-[[аравакі]] з'явіліся на Гвадэлупе прыкладна ў [[III стагоддзе да н.э.|III]] ст. да н. э. Яны назвалі яе ''Карукера'' ("востраў прыгожых вод"). Асноўным заняткам першапасяленцаў была [[сельская гаспадарка]]. У [[VIII стагоддзе|VIII]] ст. іх пацяснілі ваяўнічыя [[карыбы]], якія захапілі [[бераг|ўзбярэжжа]]. Сутыкненні паміж карыбамі і аравакамі працягваліся да прыходу [[Еўропа|еўрапейцаў]].
 
У лістападзе [[1493]] г. востраў быў адкрыты [[Хрыстафор Калумб|Хрыстафорам Калумбам]], які даў яму назву ў гонар [[Санта-Марыя-дэ-Гуадалупе|кляштара Святой Марыі ў Гвадэлупе Эстрэмадурскай]]. На востраве [[Іспанія|іспанцы]] ўпершыню знайшлі новую для сябе расліну - [[ананас]].
 
Перасяленне іспанскіх каланістаў доўгі час стрымлівалі індзейцы-карыбы. Але ў [[1635]] г. Гвадэлупу захапілі [[Францыя|французы]], якія заснавалі [[крэпасць]] [[Бас-Тэр]] і вынішчылі большую частку тубыльцаў. У [[1641]] г. карыбы былі вымушаны пакарыцца. Французы заняліся вырошчваннем [[тытунь|тытуню]] і [[цукровы трыснёг|цукровага трыснёга]]. Для працы на плантацыях увозіліся чарнаскурыя [[афрыка]]нскія [[рабства|рабы]]. У [[1759]] -— [[1763]] гг., [[1789]] і [[1791]] г. Гвадэлупу захоплівалі [[Вялікабрытанія|брытанцы]].
 
Пасля [[Вялікая французская рэвалюцыя|Французскай рэвалюцыі]] мясцовыя каланісты асцерагаліся адмены рабства, таму адмовіліся падпарадкавацца [[рэспубліка|рэспубліканскаму]]нскаму ўраду і ўвайшлі ў змову з брытанцамі. Але ў [[1794]] г. рэспубліканец [[Віктор Юг]] з дапамогай паўстаўшых рабоў авалодаў востравам і абвясціў аб адмене рабства. Праведзеныя ім рэформы садзейнічалі ўмацаванню мясцовага самакіравання і мясцовых узброеных сіл. Калі ў [[1802]] г. [[Напалеон I Банапарт|Напалеон]] абвясціў аб ўзнаўленніузнаўленні рабства і паслаў у [[Вест-Індыя|Вест-Індыю]] войскі, частка афіцэраў-[[крэолы|крэолаў]] на чале Людовіка Дэльгрэ арганізавала супраціўленне. Кантроль Францыі быў усталяваны ў выніку жорсткіх рэпрэсій.
 
У [[1810]] г. Гвадэлупу захапілі брытанцы. У [[1813]] г. яны перадалі яе [[Швецыя|Швецыі]]. Але паводле мірных [[Парыжскі мірны дагавор 1814 г.|дагавораў у Парыжы]] ([[1814]] г.) і [[Венскі кангрэс|Вене]] ([[1815]] г.) востраў зноў пераходзіў у валоданне Францыі.
 
У [[1848]] г. было адменена рабства. Патрэба ў таннай працоўнай сіле вымусіла плантатараў увозіць закантрактаваных работнікаў з [[Індыя|Індыі]]. Сусветны крызіс вытворчасці [[цукар|цукру]] ў [[1870]] г. прывёў на [[эканоміка|эканамічнага]] заняпада. Пасля [[Першая сусветная вайна|I Сусветнай вайны]] мясцовыя ўлады імкнуліся развіваць [[экспарт]] [[садавіна|садавіны]], асабліва [[бананы|бананаў]]. Для задавальнення сацыяльных патрэб у [[1925]] г. індыйцам, якія жылі ў Гвадэлупе, было дадзена французскае грамадзянства. У [[1946]] г. на тэрыторыі Гвадэлупы і прылеглых астравоў быў заснаваны французскі заморскі дэпартамент [[Гвадэлупа]].
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Гвадэлупа_(востраў)"