Канстанцкі сабор: Розніца паміж версіямі

▲Канстанцкі сабор быў і буйнейшым дыпламатычным кангрэсам, на якім вырашаліся важнейшыя міжнародныя пытанні, перш за ўсё звязаныя з прэтэнзіямі імператара Жыгімонта на палітычную гегемонію ў [[Еўропа|Еўропе]]. Актыўны ўдзел у працы Канстанцкага сабору прымала [[ВКЛ]], аўтарытэт якога пасля [[Вялікая вайна, 1409-1411|Вялікай вайны]] (1409-1411) значна ўзрос. Вялікі князь [[Вітаўт]] некалькі раз накіроўваў у Канстанц свае дэлегацыі. Так, у 1415 годзе падольскі стараста Гедыгольд прапаноўваў перавесці [[Тэўтонскі ордэн]], які згубіў фармальныя падставы для сваёй дзейнасці ў [[Прыбалтыка|Прыбалтыцы]] пасля хрышчэння [[Жамойць|Жамойці]] ў [[1413]] годзе, бліжэй да [[Асманская імперыя|Асманскай імперыі]] — у [[Паўночнае Прычарнамор'е]] ці на [[востраў Кіпр]] і абвяргаў абвінавачванні ў патаемным супрацоўніцтве Вітаўта з асманамі.

▲У [[1416]] годзе значная ўвага была ўдзеленая Канстанцкім саборам спрэчкам паміж ВКЛ і Ордэнам за Жамойць: [[13 лютага]] разглядалася скарга (''Proposіcіo Samaytarum'') ахрышчаных [[жамойты|жамойтаў]] на ўціск з боку немцаў, якія працягвалі свае рабаўнічыя наезды, апрацаваная польскім юрыстам [[Павел Уладковіч|Паўлам Уладковічам]], прафесарам [[Кракаўская акадэмія|Кракаўскай акадэміі]]. [[17 чэрвеня]] 1416 года сабор прыняў кампраміснае рашэнне па справе Жамойці, паводле якога ў адміністрацыйным дачыненні яна падпарадкоўвалася імператару Жыгімонту (гэта значыла фактычна Ордэну), а ў царкоўным — польскім і літоўскім біскупам (было вырашана стварыць асобную [[дыяцэзія|дыяцэзію]]). [[11 жніўня]] 1416 года [[львоў]]скі архібіскуп [[Ян Жэшоўскі]] і [[Вільня|віленскі]] біскуп [[Пётр Ястрэмбец]] былі прызначаныя дэлегатамі Канстанцкага сабору, якія мусілі здзейсніць гэтыя рашэнні на месцы, працягнуць хрышчэнне жамойтаў, арганізаваць дыяцэзію і пачаць пабудову кафедральнага касцёлу. У 1417 годзе на Канстанцкім саборы прысутнічаў “герцаг Павел з сапраўднай Русі, падначалены герцагу Вітаўту” і гэтак далей.

▲Асабліва прадстаўнічая дэлегацыя на чале з кіеўскім мітрапалітам [[Рыгор Цамблак|Рыгорам Цамблакам]] была накіраваная ў Канстанц у [[1418]] годзе. У яе ўваходзілі праваслаўныя епіскапы з розных епархій ВКЛ і [[Малдова|Малдовы]], а таксама свецкія прадстаўнікі [[Кіеў|Кіева]], [[Смаленск]]а, [[Ноўгарад|Вялікага Ноўгарада]] і іншых гарадоў. Яе мэтай было заключэнне уніі паміж [[праваслаўная царква|праваслаўнай]] і каталіцкай цэрквамі на тэрыторыі ВКЛ, а таксама прызнанне сюзэрэнітэта Вітаўта над Малдовай і Вялікі Ноўгарадам. (У выніку гэтых захадаў Марцін V прызначыў яго генеральным вікарыем Ноўгарада). У [[люты]]м 1418 Цамблак прысягнуў Марціну V ад імя праваслаўнай царквы ВКЛ. Спроба уніі, аднак, засталася нерэалізаванай з-за супраціўлення праваслаўнага духавенства ВКЛ і пазіцыі [[канстанцінопальскі патрыярхат|канстанцінопальскага патрыярхату]].

▲== Хроніка Канстанцкага сабору ==

▲Каштоўнай крыніцай для вывучэння гісторыі [[ВКЛ]] з'яуляецца “[[Хроніка Канстанцкага сабору]]” баварца [[Ульрых фон Рыхенталь|Ульрыха фон Рыхенталя]], у якой, у прыватнасці, неаднакратна згадваецца [[Белая Русь]]. Так, апісваючы ўрачысты ўезд дэлегацыі Цамблака [[19 лютага]] 1418 года, храніст занатаваў: “У суботу, на 19 дзень месяца лютага, прыехаў высакародны пан Георг, архібіскуп Кіеўскі, з краіны Белай Русі, са Смаленска”. Пазбаўлены Вітаўтам улады апошні нашчадак вялікага смаленскага княжання [[Фёдар Юр'евіч]], у [[1404]]–[[1412]] гадах служылы князь Вялікага Ноўгарада, фігуруе ў хроніцы як “Фёдар, герцаг Белай Русі і гаспадар Смаленска”. Яшчэ ў адным месцы Рыхенталь вылучае тры “катэгорыі” рускіх: сапраўдныя рускія, чырвоныя рускія, белыя рускія; краіна і горад Вялікі Ноўгарад, якія ёсць хрысціянскімі”. Хроніка Рыхенталя пацвярджае разуменне Белай Русі як сіноніму Вялікага Ноўгарада, характэрнае перш за ўсё для нямецкамоўнай літаратуры [[XIII стагоддзе|XIII]] – [[XVI стагоддзе|XVI]] ст. У дададзеным да хронікі гербоўніку змешчаныя каляровыя выявы гербоў Фёдара і Вітаўта.

▲[[es:Concilio de Constanza]]

▲[[ko:콘스탄츠 공의회]]

▲[[sw:Mtaguso wa Konstanz]]