Міхась Чарот: Розніца паміж версіямі

Арыштаваны [[24 студзеня]] [[1937]] у Мінску па адрасе: вул. Ленінская, д. 35, кв. 1, адначасова выключаны з ВКП(б). Асуджаны пазасудовым органам НКУС 28 кастрычніка 1937 як удзельнік «контрарэвалюцыйнай нацдэмаўскай арганiзацыi» да ВМП з канфіскацыяй маёмасці<ref>{{Спасылка | аўтар = Падаляк, Т.| прозвішча = | імя = | аўтарlink = | cуаўтары = | дата публікацыі = | url = http://zviazda.by/second.html?r=18&p=19&archiv=04112006| загаловак = «Паглядзi... Вясну радзiла восень»| фармат = | назва праекту = | выдавец = [[Звязда]]| дата = 26 снежня 2011 | мова = | каментарый = }}</ref>. Сядзеў у адной камеры з паэтам [[Юрка Лявонны|Юркам Лявонным]]. Прыгавораны да расстрэлу [[28 кастрычніка]] [[1937]]. Апошні верш «[[:s:be:Прысяга|Прысяга]]» (пра асабістую невінаватасць) запісаў на сцяне [[Следчы ізалятар КДБ Беларусі|мінскай унутранай турмы НКУС]], дзе яго ўбачыў і захаваў у памяці [[Мікола Хведаровіч]]: «у 1939 годзе я быў пераве­дзены ў адзіночную камеру. Уважліва аглядзеў сцены, шукаючы надпісаў, і вось у кутку прачытаў тэкст верша, выкалупаны нечым вострым на сцяне. Гэта была апошняя сустрэча з маім любімым паэтам і другам Міхасём Чаротам. Гадамі я захоўваў гэтыя яго словы ў сэрцы»<ref name=marakou>[http://www.marakou.by/by/davedniki/represavanyya-litaratary/tom-ii?id=19882 ЧАРОТ Міхась] // {{Крыніцы/Маракоў|РЛ|2|0|РЛ1-3|РЛ1-3}}</ref>. Празаік і паэт [[Майсей Ларывонавіч Сяднёў|Масей Сяднёў]] у сваім рамане «Раман Корзюк» згадаў, як спакутванага М. Чарота свядома спойвалі, каб у непрытомнасці выпытваць новыя імёны «здраднікаў»<ref>{{Кніга|аўтар = |частка = |загаловак = Раман Корзюк|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданне = |месца = [[Горад Нью-Ёрк|Нью-Ёрк]] — [[Горад Мюнхен|Мюнхен]]|выдавецтва = |год = 1985|том = |старонкі = |старонак = |серыя = |isbn = |тыраж = }}</ref>. Пасля добытаў і катаванняў прызнаў сябе вінаватым<ref>Гісторыя беларускай літаратуры XX стагоддзя: У 4 т. Т. 2 / Нац. акад. навук Беларусі. Ін-т літаратуры імя Я. Купалы. — 2-е выд. Мн.: Беларуская навука, 2002. — С. 473. — 903 с.</ref>. Расстраляны ў [[Спіс дзеячоў Беларусі, расстраляных 29—30 кастрычніка 1937 года|ноч з 29 на 30 кастрычніка 1937]]<ref name=marakou/><ref name=ludm>{{Спасылка | аўтар = [[Людміла Рублеўская|Рублеўская, Л.]]| прозвішча = | імя = | аўтарlink = | cуаўтары = | дата публікацыі = 2 лістапада 2010| url = http://pda.sb.by/post/107558/| загаловак = Краснокрылый вещун| фармат = | назва праекту = | выдавец = Советская Белоруссия| дата = 23 снежня 2011 | мова = ru| каментарый = }}</ref><ref name=marakou/>. Савецкія крыніцы пазначаюць дату смерці [[14 снежня]] [[1938]], не згадваючы факт расстрэлу<ref>{{З ВСЭ|http://dic.academic.ru/dic.nsf/bse/149507/Чарот Михась}}</ref><ref>{{Кніга|аўтар = |частка = |загаловак = История белорусской советской литературы|арыгінал = |спасылка = |адказны = Ред. [[Іван Якаўлевіч Навуменка|И. Я. Науменко]], П. К. Дюабйло, Н. С. Перкин|выданне = |месца = Мн|выдавецтва = Наука и техника|год = 1977|том = |старонкі = 427|старонак = 776|серыя = |isbn = |тыраж = }}</ref>.

</ref>. Першыя паэтычныя спробы М. Чарота належалі да часоў вучобы ў семінарыі і не захаваліся<ref name=a455>Гісторыя беларускай літаратуры XX стагоддзя: У 4 т. Т. 2 / Нац. акад. навук Беларусі. Ін-т літаратуры імя Я. Купалы. — 2-е выд. Мн.: Беларуская навука, 2002. — С. 455. — 903 с.</ref>. Друкаваўся з [[1918]]<ref name=marakou"БС"/><ref name="БС"marakou/> (паводле іншых звестак — з [[1919]]<ref>[http://slounik.org/81432.html Чарот Міхась] // {{Крыніцы/БП 1917-90}}</ref>). Аўтар кніжак паэзіі «Завіруха» ([[1922]] — першы зборнік М. Чарота<ref name="БС"/>), «[[Босыя на вогнішчы]]» (паэма, [[1922]]), «Выбраныя вершы» ([[1925]]), «Карчма», «Ленін», «Марына» (паэмы, усе ў [[1926]]), «Беларусь лапцюжная» (паэма, [[1927]]), «Чырванакрылы вяшчун» (паэма-фантазія, 1927), «Паэмы» ([[1928]]), «Сонечны паход» ([[1929]]), «У сонечным паходзе» (вершы і паэмы, [[1986]]), «Выбраныя вершы і паэмы» ([[1935]]), Збору твораў у 3 тамах ([[1933]]—[[1936]]), у 2 тамах ([[1958]]), «Выбраныя вершы і паэма» ([[1967]]), «Выбранае» ([[1982]]).

Даследчыкі называюць Міхася Чарота адным з лідараў беларускай савецкай літаратуры 20-х гадоў. Яго творчасць адбіла ў сабе рамантычныя парыванні, супярэчнасці і вялікія ілюзіі свайго часу<ref name="a455>Гісторыя беларускай літаратуры XX стагоддзя: У 4 т. Т. 2 "/ Нац. акад. навук Беларусі. Ін-т літаратуры імя Я. Купалы. — 2-е выд. Мн.: Беларуская навука, 2002. — С. 455. — 903 с.</ref>. Зрэшты, ацэнка творчасці Міхася Чарота сярод сучаснікаў ніколі не была адназначнаю<ref name=a1>{{Кніга|аўтар = Мішчанчук, М. І.|частка = «... Ў сэрца я паранены, вольны птах падстрэлены...» Паэзія Міхася Чарота з пазіцый сучаснасці|загаловак = Як жыць — дык жыць для Беларусі..|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданне = |месца = Мінск|выдавецтва = Народная асвета|год = 1995|том = |старонкі = 48—49|старонак = 334|серыя = |isbn = 985-03-0204-6|тыраж = }}</ref>. [[Язэп Пушча]], рэцэнзуючы выданне паэмы «Ленін» ([[1926]]), крытыкаваў твор за «валавяна-лёгкія і гранітна-васковыя» стылістычныя прыёмы, якія «мядзьведжым спрытам варочаюцца ў гушчэчы шматкроп'яў, засланяючы сабою сэнс тых з'яваў, якія яны падручыліся перадаць». Таксама паэт ушчуваў М. Чарота за адсутнасць зместу<ref>Узвышша. 1927. № 3. С. 190</ref>.