Дэізм: Розніца паміж версіямі

'''Дэізм''' — рэлігійна-філасофскае вучэнне, якое прызнае існаванне [[Бог]]а толькі ў якасці безаблічнай першапрычыны Свету, які потым развіваецца ў адпаведнасці са сваімі ўласнымі законамі. Дэісты лічылі, што доказ існавання Бога («Нябеснага механіка») заключаецца ў гарманічнай мэтанакіраванасці «цудоўнай машыны» прыроды. Гэта так званы «фізіка-тэалагічны» доказ быцця Бога. Дэісты прызнавалі Бога і ў якасці маральнага пачатку, маральнай санкцыі. Да дэізму ў розныя часы далучаліся мысліцелі розных кірункаў - і ідэалісты і матэрыялісты. Найвышэйшае развіццё дэізм атрымаў у першай палове 18 ст. У [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]] дэістамі былі Дж.Толанд, які бачыў у хрысціянстве толькі маральнае вучэнне, А.Колінз, М.Ціндаль, А.Шэфстберы, Г.Балінгброк; у Амерыцы - Т.Джэферсан, Б.Франклін, І.Ален; у Францыі - [[Вальтэр]], да дэізму набліжаўся [[Русо]]. З крытыкай дэізму выступалі французскія матэрыялісты 18 ст. У Германіі дэізм пашыраўся на глебе філасофскага рацыяналізму ([[Лейбніц]], [[Готхальд Эфраім Лесінг|Лесінг]]). Ідэі дэізму своеасабліва адлюстраваліся ў творы Канта «Рэлігія ў межах толькі розуму» (1793).

 

* Чалавек і грамадства: Энцыклапедычны даведнік. Мінск: Беларуская Энцыклапедыя, 1998. ISBN 985-11-0108-7

 

 

[[af:Deïsme]]