|
[[FileВыява:Emblem of the Papacy SE.svg|thumb|Герб ПапыПапскага РымскагаСтальца]]
'''Папства''' — багаслоўскі і рэлігійна-палітычны інстытут [[каталіцызм]]у, які сталіць Папу Рымскага кіраўніком ўсёй [[Каталіцкая царква|Каталіцкай царквы]]. У Каталіцкай царкве Папа таксама з'яўляецца вярхоўным кіраўніком [[Святы Сталец|Святога Стальца]], дапаможнай суверэннай тэрыторыяй якога з'яўляецца [[Ватыкан]], дзе знаходзіцца яго пастаянная рэзідэнцыя.
'''Па́па Ры́мскі''' — кіраўнік [[Каталіцызм|каталіцкай]] [[Царква|царквы]] і дзяржавы [[Ватыкан]].
{{Папы рымскія}}
== Тытул ==
Тытул ''Папа'' (ад {{lang-la|papa}} ад {{lang-el|páppas}} — бацька) спачатку выкарыстоўваўся некалькімі [[Хрысціянства|хрысціянскімі]] [[Царква|Цэрквамі]] для азначэння сваіх вышэйшых духоўных асоб. Цяпер выкарыстоўваецца амаль выключна для азначэння вышэйшай духоўнай асобы [[Каталіцызм|каталіцкай]] Царквы. Афіцыйна вышэйшая духоўная асоба каталіцкай Царквы завецца Папам пачынаючы з [[пантыфікат]]у [[Сірыцый, Папа Рымскі|Сірыцыя]] ([[384]]). З [[1389]] году кандыдат таксама павінен быць кардыналам.
[[Катэгорыя:Папства]]
== Паўнамоцтвы ==
{{Link FA|hr}}
Царкоўная традыцыя разглядае Папу як пераемніка [[Пётр, апостал|св. Пятра]]. Папа збірае [[Царкоўны сабор|Саборы]] і зацвярджае іх рашэнні, надае годнасці [[кардынал]]ам і [[епіскап]]ам, яму падпарадкоўваюцца [[Генерал манаскага ордэну|генералы]] [[Манаскі ордэн|манаскіх ордэнаў]]. Папа з'яўляецца абсалютным [[манарх]]ам дзяржавы [[Ватыкан]], дзе знаходзіцца ягоная рэзідэнцыя.
{{Link FA|ml}}
{{Link FA|pt}}
{{Normdaten
== Выбары ==
|PND=
Папа Рымскі абіраецца пажыццёва [[канклаў|канклавам]] [[кардынал]]аў, вядомым як канклаў. Гэтыя выбары маюць старажытную гісторыю і акружаныя таямніцай. Паводле правілаў, устаноўленых у 1975, канклаў не можа складацца больш чым з 120 кардыналаў, і ў выбарах Папы не могуць браць удзелу кардыналы старэйшыя за 80 гадоў. Выбары Папы праводзяцца ў абстаноўцы сакрэтнасці. За абнародаванне інфармацыі аб ходзе дэбатаў на канклаве парушальніку пагражае адлучэнне ад царквы.
|LCCN=
|VIAF=
|SELIBR=
|GKD=
|SWD=4044561-6
|WP=
}}
[[af:Pous]]
Галасаванне праходзіць у [[Сікстынская капэла|Сікстынскай капэле]]. Кардыналаў зачыняюць да таго часу, пакуль яны не прымуць рашэння. Само слова «канклаў» азначае «замкнёны пакой». Працэс можа заняць некалькі дзён. Здаралася, што канклавы працягваліся тыднямі і нават месяцамі, некаторыя кардыналы не дажывалі да іх канца. Пасля пачатку канклава кардыналу забаронены кантакт з навакольным светам, за выняткам выпадкаў, калі патрабуецца неадкладная медыцынская дапамога. Увесь абслугоўвачы персанал таксама дае клятву маўчання.
[[als:Papst]]
[[an:Papa]]
У дзень пачатку працы канклава працэсія кардыналаў кіруецца ў Сікстынскую капэлу. Тут у кардыналаў будзе магчымасць правесці першае галасаванне, якое дазволіць высветліць, якою падтрымкай карыстаецца кожны з кандыдатаў на вышэйшую пасаду ў Касцёле. Асноўнае галасаванне пачынаецца раніцай наступнага дня. З гэтага моманту галасаванне будзе праводзіцца 4 разы на дзень — два раніцай і два ўвечары — пакуль кардыналы не абяруць новага пантыфіка. Імёны кандыдатаў пішуць на лістку паперы, імкнучыся рабіць гэта так, каб ніхто не мог здагадацца, чыё імя ўпісваецца. Пасля кожнага другога галасавання бюлетэні з імёнамі кандыдатаў спальваюць. Робіцца гэта пасля абеду і ўвечары, прычым да папер дадаюцца спецыяльныя рэчывы, каб людзі, якія будуць сачыць за выбарамі звонку, былі ў курсе таго, што адбываецца: калі дым чорны - значыць, Папа яшчэ не абраны, белы ж дым азначае, што ў каталікоў свету ёсць новы кіраўнік.
[[ang:Pāpa]]
[[ar:بابوية كاثوليكية]]
Раней новага Папу выбіралі большасцю ў дзве траціны галасоў. [[Ян Павел II]] унёс у Апостальскую Канстытуцыю 1996 года змяненні, якія дазваляюць абраць Папу простай большасцю галасоў, калі абраць новага пантыфіка не атрымліваецца пасля 30 раўндаў галасавання.
[[arc:ܦܐܦܐ]]
[[arz:بابا الفاتيكان]]
Новы пантыфік затым выбірае сабе царкоўнае імя, апранае папскую мантыю і вітае вернікаў з балкона [[Сабор Святога Пятра|Сабора Святога Пятра]].
[[ast:Papa]]
[[az:Papa]]
== Пералік Папаў Рымскіх ==
[[bar:Papst]]
[[Выява:Tafel paepste.jpg|thumb|Пералік Папаў Рымскіх у [[Сабор святога Пятра|Саборы св. Пятра]] ў [[Ватыкан]]е]]
[[bat-smg:Puopėžios]]
Гл. [[Спіс Папаў Рымскіх паводле часу іх пантыфікату]]
[[bcl:Papa]]
[[be-x-old:Папа]]
Афіцыйнага пераліку Папаў Рымскіх не існуе, але штогадовае ватыканскае выданне ''Annuario Pontificio'' змяшчае пералікі, якія лічацца самымі аўтарытэтнымі. Згодна з імі налічваюць 265 Папаў ([[2008]]). Да [[1960]] у пераліку ''Annuario Pontificio'' месцілася 266 асоб, але ў выданні [[1961]] з пераліку быў выключаны [[Стэфан, Папа Рымскі|Стэфан]] абраны ў [[752]], які да гэтага зваўся як Стэфан II. Некаторыя пералікі змяшчаюць Стэфана нягледзячы на апошнія змены, верагодна таму, што заснаваны на Каталіцкай Энцыклапедыі [[1913]] г. выдання.
[[bg:Папа]]
[[bn:পোপ]]
Агулам у крыніцах згадваецца 307 Папаў, з іх 3 — няпэўна. З астатніх 304 папаў і 39 [[Антыпапа]]ў — 32 у [[Горад Рым|Рыме]], 2 у [[Горад Піза|Пізе]] і 5 у [[Авіньён]]е. З 265 папаў — 258 у Рыме і 7 у Авіньёне.
[[br:Pab]]
[[bs:Papa]]
Часцей за ўсё Папамі абіралася імя Ян (26 разоў да XXIII), нумары VII і XXIII выкарыстоўваліся па два разы для сапраўдных папаў і антыпапаў, XVI — быў толькі ў антыпапы, XX — Яна з такім нумарам не было. Апроч гэтага, імя Ян двойчы выкарыстоўвалася ў падвоеным імені — Ян Павел. Іншыя ўжытковыя імёны папаў — Бенедыкт (18 разоў да XVI), Рыгор (18 разоў да XVI), Клімент (17 разоў да XIV).
[[ca:Papa]]
[[ceb:Papa]]
== Гл. таксама ==
[[co:Papa]]
[[cs:Papež]]
* [[Папскі крыж]]
[[cv:Рим паппи]]
[[cy:Pab]]
{{Папы Рымскія}}
[[da:Pave]]
{{Царкоўная іерархія}}
[[de:Papst]]
[[diq:Papa]]
[[Катэгорыя:Папы Рымскія| ]]
[[el:Πάπας]]
[[Катэгорыя:Каталіцтва]]
[[eml:Papa]]
[[afen:Lys van pousePope]]
[[aneo:Lista de papasPapo]]
[[es:Papa]]
[[ar:ملحق:قائمة باباوات الكنيسة الكاثوليكية]]
[[et:Paavst]]
[[arz:ليستة باباوات الكنيسه الكاتوليكيه]]
[[asteu:LlistaAita de papessantu]]
[[fa:پاپ]]
[[bcl:Lista kan pasurunod na Santo Papa sa Simbahan Katoliko]]
[[fi:Paavi]]
[[be-x-old:Сьпіс рымскіх папаў]]
[[fiu-vro:Paast (Rooma)]]
[[bg:Списък на папи]]
[[brfr:Roll ar bibionPape]]
[[fy:Paus]]
[[ca:Llista de papes de Roma]]
[[csga:Seznam papežůPápa]]
[[cygd:Rhestr PabauPàp]]
[[dagl:PaverækkenPapa]]
[[dehe:Liste der Päpsteאפיפיור]]
[[hi:पोप]]
[[el:Κατάλογος Παπών]]
[[enhr:List of popesPapa]]
[[eohsb:Listo de papojBamž]]
[[hu:Pápa (egyházfő)]]
[[es:Anexo:Papas]]
[[ethy:PaavstideՀռոմի loendՊապ]]
[[ia:Papa]]
[[eu:Aita santuen zerrenda]]
[[id:Paus (Katolik Roma)]]
[[fa:فهرست پاپهای کلیسای کاتولیک روم]]
[[ie:Pápa]]
[[fi:Luettelo paaveista]]
[[frilo:Liste des papesPapa]]
[[fyio:List fan pausenPapo]]
[[glis:Lista de papasPáfi]]
[[it:Papa]]
[[he:אפיפיורים]]
[[hrja:Popis papa教皇]]
[[jv:Paus]]
[[hu:Római pápák listája]]
[[ka:რომის პაპი]]
[[id:Daftar Paus Gereja Katolik Roma]]
[[ilokk:ListaanРим dagiti Papaпапасы]]
[[iokn:Listo di la papiಪೋಪ್]]
[[isko:Listi yfir páfa교황]]
[[itku:Lista dei papiPapa]]
[[kw:Pab]]
[[ja:ローマ教皇の一覧]]
[[jvla:Daftar PausPapa]]
[[lad:Papás]]
[[ka:რომის პაპების სია]]
[[kolb:교황 목록Poopst]]
[[li:Paus]]
[[kw:Rol a Babow an Eglos Katholik Romanek]]
[[lalmo:Index paparumPapa]]
[[ln:Pápa]]
[[lb:Lëscht vun de kathoulesche Peepst]]
[[lilt:Lies van pausePopiežius]]
[[lv:Romas pāvests]]
[[lt:Sąrašas:Popiežiai]]
[[mk:Папа]]
[[lv:Romas pāvestu uzskaitījums]]
[[ml:മാർപ്പാപ്പ]]
[[ml:മാർപ്പാപ്പാമാരുടെ പട്ടിക]]
[[mr:पोप]]
[[mr:पोपांची यादी]]
[[ms:Paus (Katolik)]]
[[mzn:روم کاتولیک کلیسای پاپون فهرست]]
[[mwl:Papa]]
[[nap:Elenco d%27%27e Pape]]
[[nlmzn:Lijst van pausenپاپ]]
[[na:Dopope]]
[[nn:Pave#Liste over pavar]]
[[nah:Huēyiteōpixcātlahtoāni]]
[[no:Liste over paver]]
[[nap:Papa]]
[[nrm:Liste des papes catholiques]]
[[ocnds:Lista dels papasPaapst]]
[[nds-nl:Paus]]
[[pl:Poczet papieży]]
[[nl:Paus]]
[[pt:Anexo:Lista dos papas]]
[[ronn:Lista papilorPave]]
[[no:Pave]]
[[ru:Список римских пап и антипап]]
[[scnnrm:Lista di PapiPape]]
[[scooc:Leet o papesPapa]]
[[pdc:Baapscht]]
[[sh:Popis papa Rimokatoličke crkve]]
[[simplepl:List of popesPapież]]
[[skpt:Zoznam pápežovPapa]]
[[slqu:SeznamTayta papeževPapa]]
[[sqro:Lista e PapëvePapă]]
[[roa-rup:Papa]]
[[sr:Списак папа]]
[[ru:Папство]]
[[sv:Lista över påvar]]
[[swsah:Orodha ya mapapaПаапа]]
[[sc:Paba]]
[[ta:திருத்தந்தையர்களின் பட்டியல்]]
[[scn:Papa]]
[[th:รายพระนามสมเด็จพระสันตะปาปา]]
[[sco:Pape]]
[[tl:Tala ng mga papa ng Simbahang Katoliko Romano]]
[[trsh:Papalar listesiPapa]]
[[simple:Pope]]
[[uk:Список римських пап]]
[[sk:Pápež]]
[[ur:پاپائے روم کی فہرست]]
[[vecsl:Elenco dei PapiPapež]]
[[sq:Papa]]
[[vi:Danh sách giáo hoàng]]
[[zhsr:教宗列表Папа]]
[[sv:Påve]]
[[sw:Papa]]
[[szl:Papjyż]]
[[ta:திருத்தந்தை]]
[[te:పోప్]]
[[th:พระสันตะปาปา]]
[[tl:Papa]]
[[tpi:Pop]]
[[tr:Papa]]
[[uk:Папа Римський]]
[[ur:بطریق اعظم]]
[[vec:Papa]]
[[vi:Giáo hoàng]]
[[vls:Paus]]
[[wa:Påpe]]
[[war:Papa]]
[[yi:פויבסט]]
[[yo:Pópù]]
[[zh:教宗]]
[[zh-min-nan:Kàu-chong]]
[[zh-yue:教宗]]
| 