Вінаград культурны: Розніца паміж версіямі

| выяваimage descr = Вінаград = Grapes.jpgкультурны

| подпісparent выявы = Vitis

| надцарстваrang = Від

| царства latin = [[Расліны]]Vitis vinifera

| падцарстваauthor = [[L.]]

| нададдзелsyn =

| аддзел typus = [[Кветкавыя]]

| пададдзелwikispecies = Vitis = vinifera

| надкласcommons = Category:Vitis = vinifera

Ліяна з доўгімі (3—5 м) тонкімі аднагадовымі парасткамі і магутнай каранёвай сістэмай, якая пранікае на глыбіню да 7  м і больш. Кветкі дробныя, зялёныя, сабраныя ў мяцёлчатае суквецце. Апыленне перакрыжаванае і самаапыленне. Плод  — ягада.

Культурны вінаград узнік ад дзікага ў працэсе працяглай эвалюцыі, натуральнага і штучнага адбору; існуе больш за 20 тыс. сартоў. Вырошчваюць ва ўсім свеце паміж 20—40° пн.ш. і 35—45° пд.ш., ад 20 да 3000  м над узроўнем мора.

Найбольшыя зборы ў [[Італія|Італіі]], [[Францыя|Францыі]], [[Іспанія|Іспаніі]], [[ЗША]], [[Кітай|Кітаі]], [[Турцыя|Турцыі]], [[Іран]]е, [[Аргенціна|Аргенціне]], [[Чылі]], [[ПАР]]. Ва ўмовах Беларусі цвіце ў чэрвені—ліпені, ягады паспяваюць у канцы жніўня  — пачатку верасня.

Вінаград спажываюць свежы, сушаны ([[разынкі]]), у выглядзе [[сок]]у. Выкарыстоўваюць на прыгатаванне дэсертных і дыетычных прадуктаў  — [[кампот]]аў, варэння, марынаду, жэле, чурчхелы, він і каньякоў, напіткаў.

Ягады вінаграду здаўна выкарыстоўваюць у лекавых і дыетычных мэтах, на гэтым заснаваны цэлы кірунак у тэрапіі  — [[ампелатэрапія]]. Вінаград аказвае рознабаковае ўздзеянне на арганізм чалавека  — мачагоннае, жаўцягоннае, паслабляльнае, агульнаўмацавальнае; паніжае кіслотнасць страўнікавага соку, узмацняе абмен рэчываў, садзейнічае ўтварэнню эрытрацытаў; яго ўжываюць пры знясіленні нервовай сістэмы, пры хранічных бранхітах, нефрытах, анеміі, бранхіяльнай астме, гемароі. Як агульнаўмацавальны сродак сок вінаграду спажываюць пры туберкулёзе, урэтрытах і падагрычных захворваннях, розных астэнічных станах, парушэнні ліпіднага і мінеральнага абмену.<ref name="ЭСГ">Энцыклапедыя сельскага гаспадара. Мн., 1993.</ref>

У народнай медыцыне адвар сушанага вінаграду з невялікай колькасцю соку цыбулі прымаюць пры кашлі і ахрыпласці голасу, ягады  — пры скурных захворваннях, а парашок сушанага лісця  — пры матачных крывацёках. Здробненае лісце вінаграду прыкладваюць да гнойных язваў і ран, каб хутчэй загойваліся, адварам і водным настоем палошчуць горла пры ангіне, а таксама праціраюць пры хваробах скуру.<ref name="ЭСГ"/>

Для пасадкі вінаграду падбіраюць цёплае месца. Кусты садзяць радамі на адлегласці 2,5—3  м, а ў радзе размяшчаюць праз 1,25—1,50  м. Саджанцы перад пасадкай абразаюць, садзяць вясной у ямкі або траншэі. Абрэзку кустоў па гэтай сістэме робяць восенню і вясною. Для падвязкі кустоў ставяць апору: на слупах праз паралельна зямлі нацягваюць дрот.

У першы год пасля пасадкі на маладой расліне трэба вырасціць 2—3 моцныя парасткі. Пры абрэзцы над паверхняй зямлі пакідаюць 3—4 пупышкі. Восенню абразаюць недаспелую частку парасткаў; пасынкі і вусікі прыгінаюць і ўкрываюць на зіму. Вясной на другі год пасля абрэзкі пакідаюць 2 парасткі з 3—4 пупышкамі, а аосенню выразаюць слабыя парасткі, недаспелыя часткі парасткаў, пасынкі і вусы. Вясной на трэці год можна пакінуць больш доўгія патоўшчаныя лозы. На кожным з двух сучкоў ніжні парастак абразаюць на 3—4 пупышкі (на сучок замяшчэння), а верхні  — на 6—8 пупышак (на пладовую стрэлку). Парасткі, якія вышэй за пладовую стрэлку, выразаюць зусім. Пладовыя стрэлкі прывязваюць да ніжняга дроту шпалеры. Зялёныя парасткі падвязваюць вертыкальна. Калі з адной пупышкі развіваецца некалькі парасткаў, пакідаюць самы моцны. Выкарыстоўваюцца і больш складаныя, адпаведна больш ураджайных формы куста: веерныя, кардомам, высокаштамбавыя.

* Энцыклапедыя сельскага гаспадара.  — Мн.: БелЭн, 1993.