Харунжы: Розніца паміж версіямі

[[Файл:Great Chorąży of the Polish Crown.jpg|180px|thumb|left|[[Станіслаў Сабескі]], харунжы вялікі [[Корона Королевства Польского|каронны]] ў [[1605]]]]

'''Харунжы''' ({{lang-pl|chorąży}}), таксама ''харужы'' — [[вайсковае званне|вайсковая пасада]] у шмат якіх краінах [[Усходняя Еўропа|Усходняй Еўропы]], якая паходзіць ад полскага слова ''chorągiew'' — «[[Харугва (подраздзяленне)|харугва]]», «[[сцяг]]». Адпавядае рымскім [[аквіліфер]]у, [[вексілярый|вексілярыю]], [[драканарый|драканарыю]], [[сігніфер]]у.

З XV ст. у [[ВКЛ|ВКЛ]] «хорунжим» называлася асоба, якая адказывала за збор павятовага рушання аднаго павета. Гэты атрад называўся [[Харугва (падраздзяленне)|харугвай]], ён з'яўляўся асобнай баявой адзінкай у арміі ВКЛ і меў свой сцяг — харугву. У часы Рэчы Паспалітай харунжы падпарадкоўваўся кашталяну.

Са стварэннем у XVIII ст. рэгулярнай арміі ВКЛ харунжы стаў малодшым афіцэрскім званнем, спачатку толькі ў кавалерыі, а затым у пяхоце і драгуніі. З увядзеннем знакаў адрознення меў на пагонах адну зорачку. Адпавядаў прапашчыку ў пяхоце і карнэту ў кавалерыі ў арміі Расійскай імперыі, фенрых у саксонскай і прускай арміях. Са знішчэннем Рэчы Паспалітай і працягам беларускіх вайсковых традыцый у форме Літоўскага асобнага корпуса званне "харунжы" саступіла месца агульнарасійскім званням прапаршчык і карнэт. У Расійскай імперыі званне "харунжы" існавала толькі ў казацкіх падраздзяленнях.

У сучасных Узброеных сілах Рэспублікі Беларусь адпавядае званню "малодшы лейтэнант". Да сённяшняга дня званне харунжы захавалася ў Войску Польскім для азначэння падафіцэрскіх званняў.

 

[[uk:Хорунжий]]

 

 

* ''Чаропка Станіслаў.'' Станаўленне сістэмы знакаў адрознення ў арміі ВКЛ // Актуальные проблемы в изучении и преподавании общественно-гуманитарных дисциплин: сб. статей. - Витебск, 2012.