Цыганы на Беларусі: Розніца паміж версіямі

'''Цыганы на Беларусі''' — адна з традыцыйных этнакультурных груп насельніцтва на тэрыторыі Беларусі.

 

Першыя звесткі аб цыганах зафіксаваны ў прывілеі Аляксандра Ягелончыка 1501 года<ref name=z.169>''Захаркевич, С.А.'' [http://elib.bsu.by/handle/123456789/228 Социальный статус этнических меньшинств Беларуси в XIV—XVIII вв.] // Працы гістарычнага факультэта: навук. зб. Вып. 1 / рэдкал.: У.К. Коршук (адк. рэд.) [і інш.]. — Мінск: БДУ, 2006. — С. 169</ref>. У ВКЛ цэнтрамі цыганскай культуры былі Мір, Смаргонь і Эйшышкес<ref name=z.169 />; існавала таксама некалькі цыганскіх вёсак<ref name=iatp />. У гэтых паселішчах міжэтнічныя кантакты былі асабліва інтэнсіўнымі, што часам прыводзіла на павелічэння сацыяльнай напружанасці<ref name=z.169 />. Хаця ў ВКЛ цыганы ніколі не пераследваліся як у Заходняй Еўропе, [[Статуты ВКЛ]] забаранялі цыганам займаць дзяржаўныя пасады<ref>''Захаркевич, С.А.'' [http://elib.bsu.by/handle/123456789/228 Социальный статус этнических меньшинств Беларуси в XIV—XVIII вв.] // Працы гістарычнага факультэта: навук. зб. Вып. 1 / рэдкал.: У.К. Коршук (адк. рэд.) [і інш.]. — Мінск: БДУ, 2006. — С. 170</ref>. У 1586 годзе [[вальны сойм]] забараніў неаселым цыганам жыць на тэрыторыі Рэчы Паспалітай, аднак рэальных насупстваў для цыганаў гэтая пастанова не мела — цыганы ўсё роўна заставаліся на адным месцы только падчас зімы<ref name=iatp />. Традыцыйным месцам пасялення цыганаў былі ўскраіны гарадоў і мястэчак, дзе яны займаліся звычайнымі заняткамі<ref name=iatp>[http://ethno.iatp.by/2/e11g.htm Цыганы // Этнічны склад насельніцтва Беларусі] <small>([http://www.peeep.us/eb5dade2 Архив])</small></ref>. У Міры цыганы заснавалі шэраг мануфактур<ref name=iatp />.

 

З ксенафобіяй часткова звязаная праблема непісьменнасці сярод цыганоў, асабліва дзяцей. Справа ў тым, што большасць цыганоў выхоўваюць сваіх дзяцей на нацыянальнай мове, а рускую і беларускую мовы малы цыган часцяком чуе ўпершыню толькі ў школе. Адпаведна з першага класу пачынаецца адставанне ад іншых вучняй. Настаўнікі, кіруючыся стэрэатыпам ("гэта ж цыганёнак, яму выпадае кепска вучыцца"), не звяртаюць своечасова на праблему ўвагі, што толькі паглыбляе адставанне. У выніку шмат хто з цыганскіх дзяцей так і не сканчае нават базавую сярэднюю асвету.

 

 

У ходзе выбараў 2004 года сярод цыганоў распаўсюджваліся агітацыйныя матэрыялы на цыганскай мове -- упершыню за больш як 100 год.

 

; Колькасць цыганаў паводле перапісаў