Комант: Розніца паміж версіямі

У [[1273]] г., а пасля ў [[1278]] г. Комант начале судаўскага войска пры падтрымцы войска [[ВКЛ]] («русінаў»<ref>Паводле [[П. Дусбург]]а; SRP. Bd.I. Nr. 211. (SRP. T. I. — S. 162 (166).)</ref>) спусташыў [[Кульмская зямля|Кульмскую зямлю]] ва ўладаннях Тэўтонскага ордэна, ваяваў каля гарадоў [[Кульм]]а і [[Торунь|Торна]], замкаў Вельсайс, Граўдэнц, Зантыр, Клемент, Ліпу, Марыенвердэр, Пловіст, Рэдзін, Турніц і Хрыстбург. У 1280 г. немцы спалілі рэзідэндыю Команта, у адказ ён уварваўся і парабаваў [[Самбія|Самбію]] дзе ўзяў у палон [[Людвіг фон Лібенцэль|Людвіга фон Лібенцэля]], але праз нейкі час вызваліў яго. Тымчасова, недзе да [[1281]] г. года, Комант з Судавіі, пазбягаючы ціску з боку Ордэна, перасяліўся на [[Русь]] — у тую яе частку, што належала [[ВКЛ]], хутчэй за ўсё ў [[Гродна|Гародню]]. Некаторыя даследчыкі сцвярджаюць, што у часы кіравання [[Трайдзень|Трайдзеня]], Комант быў другім чалавекам у ВКЛ пасля вялікага князя. Магчыма, у хуткім часе па сваім пераездзе ў ВКЛ Комант быў пераведзены ў заходнюю [[Жамойць]], — так дазваляе думаць назва весківёскі СкамантыСкоманты ({{lang-lt|Skomantų}}; паблізу Вейвіржэнаў) і вялізнае гарадзішча побач, выдатна ўмацаванае ў [[13 ст.]], якое размешчана непадалёк ад колішняга [[Замак Гедзіміна|замка Гедзіміна]]. З гэтым перыядам жыцця Команта, магчыма, звязана і назва вёскі Гомантлаўкіс («Комантава поле») паблізу Рэтава (цяпер Рэтаўскае староства ў Літве) у Жамойці, а таксама вёскі Каманцішкі (''Kamantiškių'' <*''Komantiškių''; цяпер у Мяркінскім старостве Літвы) і Коматава (Гродзенскі раён, цяпер затоплена вадасховішчам Гродзенскай ГЭС). Магчыма, менавіта ў Коматава знаходзілася сядзіба Команта, пра якую вядома толькі тое, што заходзілася паблізу Гродна.

У [[1282]] або [[1283]] г.годзе Комант, магчыма незадаволены сваім статусам у ВКЛ пасля смерці Трайдзеня (1282), перабег да немцаў, быў імі ахрышчаны і некаторы час жыў у замку [[замак Балга|Балга]]. У [[1284]] г. Комант быў правадніком і начальнікам прускага атраду ў складзе нямецкага войска падчас [[крыжацкі паход на Гродна, 1284|паходу на Гародню]], а вясной [[1285]] г. ён атрымаў невялікі надзел зямлі ў [[Натангія|Натангіі]] і разам з трыма сынамі пасяліўся ў тамтэйшай вёсцы Сцігены ({{lang-de|Steegen}}, {{lang-pl|Stegny}}, [[Пруская мова|прус.]]: ''*Stigeni''; ад [[Пруская мова|прус.]]: ''stīgē'' — [[адрына]]; цяпер Эльбінгскі павет Польшчы). Там ён у хуткім часе і памер. Верагодна, хутка пасля 1285 г. (можа ў [[1289]]) нехта з пражываючых у Сцігенах сыноў Команта мог вярнуцца ў ВКЛ.

Некаторыя гісторыкі, напр. брытанец [[Стывен Роўвел]], які працуе ў Літве тоесніць Камонта са згаданым у [[«Задоншчына»|«Задоншчыне»]], аповесці кан. [[14 ст.]], бацькам ці цесцем [[Гедзімін]]а '''Скаламендам'''. Паводле «Задоншчыны», удзельнікі [[Кулікоўская бітва|Кулікоўскай бітвы]] ([[1380]]) [[Андрэй Альгердавіч|Андрэй]] і [[Дзмітрый Альгердавіч]]ы называюць сябе праўнукамі Скаламендавымі ''«Брате Дмитрей, сами есмя собе два браты, сынове [[Альгерд|Олгордовы]], а внуки есмя Едимантовы, а правнуки есми Сколомендовы»''. Польскі гісторык [[Ежы Ахманьскі]] мяркуе, што «праўнукі» трэба зарумецьразумець ў больш шырокім сэнсе — «нашчадкі», і лічыць Команта дзедам Гедзіміна. Літоўскі гісторык [[Томас Баранаўскас]] не згаджаецца з гэтай інтэрпрэтацыяй і лічыць, што Альгердавічы дакладна і паслядоўна называюць спачатку свайго бацьку Альгерда, пасля — дзеда Гедзіміна, і натуральна прадзеда — Скаламенда, і ў гэтым кантэксце пераскок праз адну прыступку дынастыі надуманы Е. Ахманьскім. Такім чынам, Комант, калі ён тоесны Скаламенду, з'яўляеццабыў або бацькам, або цесцем Гедзімінам і другое больш слушна зыходзячы з іншых вядомых крыніц.

Паводле сведчання беларускага этнографа [[Павел Шпілеўскі|Паўла Шпілеўскага]], жыхары Гродзенскай і Ковенскай губернійгуберняў яшчэ ў сяр.сярэдзіне [[19XIX ст.]] спявалі гістарычныя песні пра паходы ятвяжскага князя Команта («Комата»).