|
Выкарыстоўваецца чалавекам у харчовай, лёгкай і інш. прамысловасцях. Расце і вырошчваецца ў Беларусі.
== Батанічным апісанне ==
[[Аднагадовыя расліны|Аднагадовыя]] і [[шматгадовыя расліны|шматгадовыя]] [[трава | травы]] з суцэльнымі [[ліст]]ьями, размешчанымі па чарзе або зрэдку процілегла.
[[Кветка|Кветкі]] строга пятимерные. Акрамя пяці развітых [[тычачкі|тычачак]], маецца пяць недаразвітых ў выглядзе зубчыкаў або нітак, якія сядзяць супраць [[Пялёстак | пялёсткаў]]; [[завязь]] суцэльная.
[[Плод]] - пятигнездная [[скрыначка]], кожнае [[гняздо]] якой падзяляецца яшчэ на два полугнезда, якія змяшчаюць па адным [[Семя|семені]]. Насенне масляністыя.
== Распаўсюджванне і экалогія ==
Да роду Лён ставяцца больш за сто [[біялагічны выгляд|відаў]], з якіх самы важны - {{bt-ruslat|Лён звычайны {{!}} Лён звычайны, або ткацкі|Linum usitatissimum | [[L.]]}} - аднагадовая голая або амаль голая (без валасінак) трава; [[сцябло]] вышынёй ад 30 да 60 см, а ў цёплых [[краіна]]х, напрыклад, у [[Індыя|Індыі]], яшчэ вышэй; галіны толькі у верхняй частцы, у [[суквецце|суквецці]]; лісце чарговыя, узколанцетные; кветкі сабраны уверсе ў выглядзе ілжывага [[парасон (суквецце) | парасоніка]]; [[чашелистик]] і завостраныя, мелкореснитчатые; [[пялёстак|пялёсткі ]] блакітныя з шараватым адлівам, часам белыя, широколопатчатые, [[пылавік]] і блакітныя, плодник (льняная галоўка у прастамоўі) амаль шаровідной, насенне глянцавітыя.
== Гісторыя ==
Лён вырошчваецца з спрадвечных часоў, але вырашыць несумненна, дзе яго першапачатковае бацькаўшчыну, - цяжка. Адносна гадавалае лёну найбольш пэўна, што ён паходзіць з усходняга Міжземнамор'я ([[Закаўказзе]], [[Анатоля]], Заходняя [[Персія]]). Ён лёгка дзічэе і паказваецца аўтарамі ў многіх краінах дзікім або здзічэлым, між іншым і ў паўднёвай Расеі. Льняная [[пража]] складаецца з трывалых, цалкам круглых [[луб]] яных [[валакно | валокнаў]], моцна завастраць на ўскраек, дасягаючы даўжыні ў 4 см і больш.
Разводзяцца пераважна 2 падвіда звычайнага лёну, а менавіта: даўгунец з мала галінастым суквеццем і больш высокім сцяблом, галоўным чынам для пражы, і Кудрашоў - больш за прысадзісты і з вельмі галінастым суквеццем - галоўным чынам для насення. Насенне лёну, пагружаныя ў ваду, хутка пакрываюцца бясколернай сліззю, якая адбываецца ад расплывания клетачак скуркі, якая складаецца з [[бассорин]]а.
У клетках зародка і навакольнага яго тонкім пластом пажыўнай тканіны знаходзіцца пераважна тлустае [[льняное алей]], якое змяшчае алейную [[ліноленовая кіслата|ліноленовой кіслоты]]. Медыцынскае і тэхнічнае значэнне ільнянога насення менавіта і заснавана на ўтрыманні названых рэчываў.
{{зноскі}}
|
