Алесь Гарун: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др Bot: Migrating 4 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q2368365 (translate me) |
др clean up, replaced: сьц → сц (3), ня → не , й → і (2), вайсков → ваенн, (1906)| → , 1906| (3), га камітэту → га камітэта, Гародня → Гродна, зь using AWB |
||
Радок 21:
}}
[[Выява:Al gar matdar.jpg|250px|thumb|Алесь Гарун — Матчын дар, перавыданне 1988]]
'''Алесь Гарун''', сапр.: '''Аляксандр Уладзіміравіч Прушынскі''' ({{ДН|11|3|1887}}, фальв. [[Новы Двор]] пад Мінскам — {{ДС|28|7|1920}},
== Біяграфія ==
Нарадзіўся ў 27 лютага (11 сакавіка) 1887 г. у Мінску, на Багадзельнай вуліцы<ref>У часы Другой сусветнай вайны гэта вуліца насіла імя Алеся Гаруна.</ref>. Яго бацька Уладзімір Прушынскі і маці Соф'я (дзяв. Жывіца) былі простымі прадстаўнікамі рабочай каталіцкай грамады Мінска. З дзяцінства палюбіў [[Кніга|кніжку]] і ў пяць гадоў умеў чытаць па-руску і па па-польску. У далейшым скончыў мінскія 3-е гарадское прыхадское ([[1897]]) і рамеснае ([[1902]]) вучылішчы. З [[1904]] далучыўся да партыі эсэраў-максімалістаў. Пачаў публікавацца з 1907 у газеце «[[Наша ніва (1906)|Наша ніва]]». Арыштаваны [[4 сакавіка]] [[1907]] у падпольнай друкарні на вуліцы Шырокай у [[Мінск]]у, дзе ў той момант друкавалася адозва «Да ўсіх працоўных». У ліпені [[1908]] Віленскай судовай палатай асуджаны на ссылку і пажыццёвае пасяленне ў Сібіры. Сасланы ў {{Не перакладзена 3|Іркуцкая губерня|Іркуцкую губерню|ru|Иркутская губерния}}. З [[1914]] атрымаў права перамяшчацца па ўсёй Сібіры. Працуючы на [[Рака Лена|рацэ Лене]], падрыхтаваў зборнік «Матчын дар» і ў [[1914]] пераслаў яго ў [[Вільня|Вільню]] (выйшаў у [[1918]]). Творчасць Алеся Гаруна прасякнута ідэяй сацыяльнага і нацыянальнага разняволення беларускага народа.
Хворы на сухоты, вярнуўся ў [[Горад Мінск|Мінск]] у верасні [[1917]]. Віцэ-старшыня [[Усебеларускі з'езд 1917|Усебеларускага з'езда 1917]]; удзельнічаў у стварэнні [[БНР]]. Рэдагаваў газету «[[Беларускі шлях (1918)|Беларускі шлях]]», актыўна выступаў у ёй як публіцыст.
{{Цытата|Ужо шосты тыдзень, як мы жывем спакойным жыцьцём разьвеяўся чырвоны туман, разтвеялася відмо галоднай сьмерці. Гэты цуд ёсьць дзелам гераічнага польскага войска, якога вы ёсьць начальнікам. Вітаю Вас ад імя нашых беларускіх дэлегацыяў, прадстаўляючых тутака беларускае насяленьне, выслаўляю гарачую падзяку за звальненьне Менску й Меншчыны ад новага цяжкага нападу маскоўскага імпэрыялізму, які на гэты раз прыбраўся ў бальшавіцкую вопратку. Але плачуць яшчэ маткі ў Віцебску, стогнуць людзі ў Магілёве, маўчыць, бо забаронены, хаўтурны голас зьімшэлых званіцаў Смаленску. Мы верым і спадзяемся, што, разам, з вольнымі Менскам, Вільняй і сівой Гародняй, вольнымі і шчасьлівымі будуць у вольнай і незалежнай Беларускай рэспубліцы нашыя адвечныя астрогі на рубяжох Масквы — Віцебск, Магілёў і стары Смаленск. Гэтага мы спадзяемся, у гэта мы верым, а гэтымі верай і надзеяй адараваў нас братні народ, якога слаўнамупрадстаўніку гатовы мы сказаць на Меншчыне ня толькі нашы сягоньняшняе «дзякуй», але й заўсёды: «Здароў будзь, прыходзь да нас, наш госьцю мілы, суседзе дарагі!»<ref>Жылуновіч З. Нацыянал-дэмакраты за працай // Маладняк. - 1930. - № 11. - С. 96; Тая ж цытата ў артыкуле: Бэндэ Л. Пра нядаўную мінуўшчыну беларускай контррэвалюцыі // Маладняк. - 1931. - № 1. - С. 78, толькі тут словы «бо забаронены» прапушчаны і заменены шматкроп'ем.</ref>}}
Радок 34:
== Творчасць ==
Пісаць вершы Гарун пачаў змалку, спачатку, як сведчыць [[Максім Іванавіч Гарэцкі|М. Гарэцкі]], на [[Руская мова|рускай мове]], затым — на [[Беларуская мова|беларускай]]. Раннія яго творы да нас не дайшлі. 1905 г. датуецца паэма «Мае коляды», апублікаваная ў Вільні ў 1920 г. пад псеўданімам А. Сумны. Гэта — гісторыя нечаканага абуджэння нацыянальнай свядомасці ў беларускага вясковага хлопчыка, які прыехаў да свайго школьнага
▲Пісаць вершы Гарун пачаў змалку, спачатку, як сведчыць [[Максім Іванавіч Гарэцкі|М. Гарэцкі]], на [[Руская мова|рускай мове]], затым — на [[Беларуская мова|беларускай]]. Раннія яго творы да нас не дайшлі. 1905 г. датуецца паэма «Мае коляды», апублікаваная ў Вільні ў 1920 г. пад псеўданімам А. Сумны. Гэта — гісторыя нечаканага абуджэння нацыянальнай свядомасці ў беларускага вясковага хлопчыка, які прыехаў да свайго школьнага сябра і правёў свята ў асяроддзі паноў.
Першы друкаваны верш «Маці-Беларусі» пабачыў свет у [[1907]] г. ў нумары газеты [[Наша ніва (1906)|«Наша Ніва»]]. У [[1908]] г. з'явіліся два вершы: «Януку Купале» (паэтычны водгук на зборнік «Жалейка») і «Начныя думкі» — лірычны ўсхваляны ўспамін аб родных мясцінах, ад якіх аўтар быў адарваны, знаходзячыся ў астрогу. Заслугоўвае ўвагу вобразная асаблівасць твора: тут ява ўвесь час пераплятаецца са сном, а рэальная рэчаіснасць — з казкай.
Радок 79 ⟶ 78:
{{DEFAULTSORT:Гарун Алесь}}
[[Катэгорыя:Асобы]]
[[Катэгорыя:Грамадскія дзеячы Беларусі]]
[[Катэгорыя:Паэты Беларусі]]
[[Катэгорыя:Пісьменнікі Беларусі]]
| |||