Касцюковіцкі краязнаўчы музей

Касцюковіцкі краязнаўчы музей створаны як музей на грамадскіх пачатках у Касцюковічах. Заснавальнік — настаўнік гісторыі У.Р. Ламінскі. Рашэннем Касцюковіцкага райкама КПБ і раённага Савета народных дэпутатаў ад 07.07.1967 г. стварэнне музея было зацверджана. Згодна з загадам Упраўлення культуры Магілёўскага аблвыканкама ад 18.06.1973 г. і рашэннем Міністэрства культуры БССР ад 01.07.1973 г. музею нададзены статус дзяржаўнага. Да 1990 г. размяшчаўся ў драўляным, потым у спецыяльна ўзведзеным будынку, дзе знаходзіцца і цяпер. У розны час музей узначальвалі Л.С. Агеева, А.А. Туркоў, С.І. Камышава. З 2008 г. установай кіруе С.С.Тыманюк.

Асноўны фонд музея налічвае 14 217 адзінак захоўвання, навукова-дапаможны — 6374 адзінкі Агульная плошча будынка 756,4 м², экспазіцыйных памяшканняў — 188,2 м², выставачнай залы — 54 м², карціннай галерэі — 80,6 м².

Многія прадметы музейнага фонду з'яўляюцца першакрыніцамі для вывучэння гісторыі, эканомікі, культуры, прыроды Касцюковіцкага раёна. Фонд музея прадстаўлен калекцыямі археалагічных знаходак, старадрукаў і друкаваных выданняў, дакументаў, фотаздымкаў, прадметаў побыту, жывапісу, графікі, скульптуры, дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва, нумізматыкі, баністыкі, узбраення, адзення, музычных інструментаў, узораў тэхнікі і інш. У зборы музея 2 рэпрадукцыі карцін нямецкіх мастакоў, датаваныя прыкладна 1890 г., што належалі купцу В.П. Баравікову, касцюмы настаўнікаў гімназіі пачатку ХХ ст., вырабы з дрэва народнага майстра І.Леўчанкі, унікальныя па тэхніцы і выкананні дэкаратыўна-жывапісныя пано (карціны на бярозавым зрэзе) самабытнага мастака Я.Чычаева, асабістыя рэчы народнага паэта Беларусі А.Куляшова і кнігі з яго аўтографамі. Калекцыя нумізматыкі налічвае больш за 1373 манеты рознай вартасці. Самая старая з іх датуецца 1731 г. Захоўваюцца манеты часоў праўлення імператрыц Ганны Іаанаўны, Лізаветы Пятроўны, Кацярыны II, імператараў Паўла I, Аляксандра I, Аляксандра II, Аляксандра III. Сабрана 59 манет, выпушчаных да юбілейных дат гарадоў, юбілеяў пісьменнікаў і паэтаў, памятных дат.

У музеі дзейнічаюць 2 экспазіцыі: «Прырода» і «Гісторыя». Першая мае раздзелы: паходжанне Зямлі; развіццё жыцця на Зямлі; геалогія; флора і фауна Беларусі; ахова прыроды; геамарфалогія. У зале «Гісторыя» размешчаны экспанаты наступных раздзелаў: археалогія і старажытная гісторыя; этнаграфія і побыт; рэлігія; адукацыя; рэвалюцыйны pyx і ўстанаўленне савецкай улады; войны на тэрыторыі раёна; сацыяльна-эканамічнае развіццё раёна; чарнобыльская трагедыя; знакамітыя землякі. Музей мае філіял — Літаратурны музей Аркадзя Куляшова ў в.Новыя Саматэвічы Касцюковіцкага раёна.