Мікола Іванавіч Ермаловіч: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
дапаўненне |
стылістычныя праўкі, удакладненні |
||
Радок 24:
== Біяграфічныя звесткі ==
Скончыў Дзяржынскую сярэднюю школу (1938) і паступіў на беларускае аддзяленне літаратурнага факультэта [[Мінскі педінстытут|Мінскага педінстытута]] дзе да пачатку [[Другая Сусветная вайна|2-й сусветнай вайны]] скончыў 3 курсы. З-за дрэннага зроку быў вызвалены ад службы ў арміі, эвакуіраваўся і працаваў настаўнікам рускай мовы і літаратуры ў в. Лабаскі [[Мардовія|Мардоўскай АССР]]. У 1943 г. вярнуўся ў [[Беларусь]], дзе ў 1943—1944 г. працаваў настаўнікам у [[Гарадскі пасёлак Сураж|Суражы]] Віцебскай вобл, у 1944—1946 г. — у [[Дзяржынск]]у Мінскай вобл. З [[1946]] аднавіў вучобу ў педінстытуце, які скончыў у 1947, у [[1947]]—[[1948]] вучыўся ў аспірантуры пры педінстытуце. У 1948-[[1955]] — выкладчык беларускай літаратуры ў Маладзечанскім настаўніцкім інстытуце, а пасля яго закрыцця, у 1955-[[1957]] — загадчык метадычнага кабінета Маладзечанскага абласнога інстытута ўдасканалення настаўнікаў. У
== Творчасць
Актыўную літаратурную дзейнасць пачаў у [[1948]]. Выступаў ў друку з крытычнымі і літаратуразнаўчымі артыкуламі, гістарычнымі нарысамі. Друкаваўся ў маладзечанскай раённай газеце, альманаху «Нарач», газетах «Звязда», «Літаратура і мастацтва», «Голас Радзімы», часопісах «Полымя», «Нёман», «Маладосць», навуковых зборніках.
=== Навуковая дзейнасць у савецкія часы ===
[[Выява:Litva (Yermalovich) be.svg|міні|Межы старажытнай Літвы па Ермаловічу]]
З'яўляўся заснавальнікам новай беларускай рамантычнай гістарыяграфіі, якая супярэчыла афіцыйным савецкім канцэпцыям гісторыі Беларусі. У прыватнасці, ён даказваў, што Літва ніколі не заваёваўла Беларусь, а ВКЛ з'яўлялася беларускай дзяржавай. Гэтыя погляды былі выкладзены ў кнізе «Па слядах аднаго міфа» ([[1968]]).
▲Актыўную літаратурную дзейнасць пачаў у [[1948]]. Выступаў ў друку з крытычнымі і літаратуразнаўчымі артыкуламі, гістарычнымі нарысамі. Друкаваўся ў маладзечанскай раённай газеце, альманаху «Нарач», газетах «Звязда», «Літаратура і мастацтва», «Голас Радзімы», часопісах «Полымя», «Нёман», «Маладосць», навуковых зборніках. У [[1963]] Ермаловіч распачынае выдаваць рукапісны самвыдавецкі часопіс «Падснежнік», чатыры выпускі якога выйшлі да [[1964]]. Вынікам даследніцкай працы было напісанне ў [[1968]] кнігі «Па слядах аднаго міфа» (доўгі час хадзіла самвыдатам, афіцыйна выдана ў [[1989]]). У 1970 выйшла кніга «Дарагое беларусам імя», у 1990 — даследаванне «Старажытная Беларусь: Полацкі і Новагародскі перыяды», у 1994 — «Старажытная Беларусь: Віленскі перыяд», у 2000 — «Беларуская дзяржава Вялікае Княства Літоўскае».
Альтэрнатыўнае бачанне гісторыі Беларусі выклікала раздражненне ўлады, некалькі разоў на кватэру да Ермаловіча супрацоўнікі КДБ прыносілі позвы з патрабаваннем з'явіцца і разабрацца з «извечной самостоятельностью белорусов». Гістарычныя творы Ермаловіча ляжалі неапублікаванымі ў рэдакцыях часопісаў, нягледзячы на тое, што гэтыя працы былі вельмі папулярныя і ў вялікай колькасці пашыраліся самвыдатам.
У [[1975]] Ермаловіч узнаўляе выпуск «Падснежніка», але пад новай назвай «Гутаркі», да 1976 выйшла блізу 50 выпускаў. «Гутаркі» шматразова перадрукоўваліся, перапісваліся, распаўсюджваліся сярод беларускай інтэлігенцыі. «Гутаркі» выдаваліся Ермаловічам пад псеўданімам Сымон Беларус. Назву «Гутарка» аўтар абраў таму, што ў 19 ст. «гутаркі» былі найбольш пашыраным жанрам нелегальнага друку. У сваім выданні Ермаловіч змяшчаў творы, якія не маглі быць апублікаваныя ў афіцыйным друку з-за сваёй сацыяльнай і палітычнай накіраванасці. Аўтар рыхтаваў матэрыялы ў Мінску (у Дзяржаўнай бібліятэцы БССР), друкаваў у Маладзечне на друкарцы, а потым перадаваў [[Яўген Кулік|Яўгену Куліку]] для памнажэння. Нумар выходзіў прыкладна раз на тыдзень.▼
=== Удзел у самвыдаце ===
▲Альтэрнатыўнае бачанне гісторыі Беларусі выклікала раздражненне ўлады, некалькі разоў на кватэру да Ермаловіча супрацоўнікі КДБ прыносілі позвы з патрабаваннем з'явіцца і разабрацца з «извечной самостоятельностью белорусов». Гістарычныя творы Ермаловіча ляжалі неапублікаванымі ў рэдакцыях часопісаў, нягледзячы на тое, што гэтыя працы былі вельмі папулярныя і ў вялікай колькасці пашыраліся самвыдатам. Толькі з часоў перабудовы свет пабачылі некалькі працаў Ермаловіча. Ермаловіч атрымаў Дзяржаўную прэмію Беларусі за кнігу «Старажытная Беларусь» (1992), прэмію імя У. Караткевіча, узнагароджаны медалём Ф. Скарыны (1993).
▲У [[1963]] распачынае выдаваць рукапісны самвыдавецкі часопіс «Падснежнік», чатыры выпускі якога выйшлі да [[1964]]. У [[1975]]
=== Навуковая дзейнасць у незалежнай Беларусі ===
У савецкія часы была выдадзена толькі адна кніга Ермаловіча «Дарагое беларусам імя» (1970). Магчымасць друкавацца з'явілася толькі ў часы перабудовы і пасля абвяшчэння незалежнасці. У 1990 — даследаванне «Старажытная Беларусь: Полацкі і Новагародскі перыяды», у 1994 — «Старажытная Беларусь: Віленскі перыяд», у 2000 — «Беларуская дзяржава Вялікае Княства Літоўскае».
Працы Ермаловіча ў значнай ступені паўплывалі на фармаванне сучаснай грамадскай думкі і гістарыяграфіі Беларусі.
== Прызнанне ==
* Член СП СССР (з 1989),
* Дзяржаўная прэмія Беларусі за кнігу «Старажытная Беларусь» (1992),
* Прэмію імя У. Караткевіча,
* Узнагароджаны медалём Ф. Скарыны (1993).
== Ушанаванне памяці ==
Радок 52 ⟶ 67:
* {{крыніцы/БП 1917-90|Ермаловіч Мікола}}
* {{крыніцы/БП (1992-95)||Мікола Ермаловіч}}
* Яго чакала Беларусь чатыры стагоддзі. Зборнік дакументаў i матэрыялаў да 85-годдзя з дня нараджэння Міколы Ермаловіча.
== У сеціве ==
* [http://knihi.com/jermalovic/ Творы на «Беларускай Палічцы»]
* [http://kamunikat.org/knihi.html?pubid=6610 Ермаловіч Мікола: Лісты. Выступы. Гутаркі. Вершы]
{{Пісьменнікі і паэты Беларусі}}
| |||