EDVAC: Розніца паміж версіямі

[[Выява:Edvac.jpg|thumb|EDVAC, усталяваны ў будынку 328 Лабараторыі балістычных даследванняўдаследаванняў]]

'''EDVAC''' ('''''E'''lectronic '''D'''iscrete '''V'''ariable '''A'''utomatic '''C'''omputer'') — адна з першых [[электронная вылічальная машына|электронных вылічальных машын]]. У адрозненні ад свайго папярэдніка [[ЭНІАК]], гэта быў камп'ютар на двайковай, а не дзесятковай сістэме злічэння. Як і [[ЭНІАК]], EDVAC быў распрацаваны ў Інстытуце Мура [[Пенсільванскі ўніверсітэт|Пенсільванскага Універсітэта]] для Лабараторыі былістычныхбалістычных даследванняўдаследаванняў [[Армія ЗША|Арміі ЗША]] камандай інжынераў і навукоўцаў на чале з Джонам Прэсперам Экертам і Джонам Уільямам Моклі з актыўнай дапамогай матэматыка [[Джон фон Нэйман|фон Нэймана]] і [[Герман Голдстайн|Германа Голдстайна]].

Праектаванне EDVAC пачалося нават да таго, як завяршылася работа над [[ЭНІАК]]ам. Першыя эскізы новай машыны былі зроблены Экертам напачатку 1944 года. У верасні 1944 года да каманды ў якасці навуковага кансультанта далучыўся [[Джон фон Нэйман]]. фонФон Нэйман зразумеў, якія прынцыповыя недахопы маюцца ў ЭНІАКа, і падтрымаў ідэю Экерта і МоклиМоклі аб стварэнні другой, больш дасканалай машыны. Удзел у праекце такога аўтарытэтнага навукоўца як фон Нэйман пераканалапераканаў Армію ЗША прафінансаваць з восені 1944 года даследваннідаследаванні і праектныя работы па EDVAC.

Вынік працяглых плённых дыскусій у групе канструктараў [[ЭНІАК]] фон Нэйман падвёў у траўні 1945 года у рукапісу пад назвай «Першы праект справаздачы аб EDVAC». У чэрвені 1945 года фон Нэйман даслаў гэты рукапіс па пошце з [[Лос-Аламаская нацыянальная лабараторыя|Лос-Аламаса]], дзе тады знаходзіўся, [[Герман Голдстайн|Герману Голдстайну]], як куратару праектаў [[ЭНІАК]] і EDVAC з боку Арміі ЗША. Герман Голдстайн, які сам быў навукоўцам да службы ў Арміі ЗША, высока айцаніўацаніў навуковую каштоўнасць працы і, перадрукаваўшы яе на 101 старонцы, разаслаў 24 копіі шырокаму шэрагу навукоўцаў у навуковых установах ЗША і Вялікабрытаніі. На копіях справаздачы ў якасці аўтара змяшчалася толькі фамілія фон Нэймана, што стварала памылковае ўражанне, што менавіта фон Нэйман з'яўляецца аўтарам усіх ідэй, якія выкладзены ў дакуменце. У прыватнасці ў справаздачы згадваўся прынцып захоўвання праграмы ў памяці камп'ютара разам з данымі. Камп'ютар EDVAC павінен быў стаць першай машынай, які рэалізаваў гэтую ідэюбідэю, і атрымаў назву «[[архітэктура фон Нэймана]]». Гэты ўчынак надоўга сапсаваў зносіны Экерта иіі Моклі з Голдстайнам і фон Нэйманам. Фактычна шырокая публікацыя дадзенага дакумента пазбаўляла Экерта і МоклиМоклі права на патэнт ідэй, аўтарамі якіх яны з'яўляліся.

Кантракт W-36-034-ORD-7593 на стварэнне новага камп'ютара з кодавай назвай «Project PY» быў падпісаны 12 красавіка 1946 года, з пачатковым бюджэтам у 100&nbsp;000 [[долар ЗША|дол.]]<ref>[http://ftp.arl.mil/~mike/comphist/61ordnance/chap3.html ELECTRONIC COMPUTERS WITHIN THE ORDNANCE CORPS] глава 3</ref> Асноўнай праблемай пры канструяванні машыны быў баланс паміж надзейнасцю і эканоміяй. ТемТым не меньшменш, канчатковы кошт EDVAC быў параўнальны з коштам ENIAC і быў крыху меньшменш 500&nbsp;000 дол. — у пяць разоў вышэй першапачатковай ацэнкі.

22 сакавіка 1946 года Моклі і Экерт пакінулі Інстытут Мура з-за спрэчак з Пенсільванскім універсітэтам і Арміяй ЗША наконт патэнтаў на камп'ютары [[ЭНІАК]] і EDVAC. У тым жа годзе праект пакінулі [[Джон фон Нэйман|фон Нэйман]] і [[Герман Голдстайн]], разам з інжынерам Артурам Бёрксам яны перайшлі ў [[Інстытут перспектыўных даследванняўдаследаванняў]] (IAS) [[Прынстанскі ўніверсітэт|Прынстанскага ўніверсітэта]], дзе пачалі працаваць над |IAS-машынай. Зыход вядучых інжынераў і навукоўцаў з праекта EDVAC прывёў да таго, што работы над EDVAC зацягнуліся на 3 гады. У выніку першай машынай, дзе была рэалізавана "[[архітэктура фон Нэймана]]", стаў ў траўні 1949 года брытанскі камп'ютар [[EDSAC]].

КмпКамп'ютар складаўся амаль з 6000 [[Радыёлямпа|электравакумных лямп]], 12&nbsp;000 дыёдаў і спажываў 56 кВт энэргііэнергіі. Займаная плошча — 45,5 м², маса — 7850 кг. Поўны склад абслуговага персаналаперсаналу — 30 чалавек на кожную 8-гадзінную змену.

* [[ENIAC]] — першы ўніверсальны электронны камп'ютар, створаны камандай МоклиМоклі і Экерта ў Інстытуце Мура пры Пенсільванскім універсітэце (1946)