Дзяржавы, якія не маюць выхаду да мора: Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др clean up, replaced: ы]] у → ы]] ў, сьц → сц, , → ,, Амэры → Амеры, двума → дзвюма, км ² → км² (8), міні| → thumb|, сьв → св (2), Файл: → Выява:, ]] - using AWB
Радок 7:
Тры невялікія дзяржавы цалкам акружаны тэрыторыяй аднаго іншай дзяржавы ([[Анклаў|анклавы]]): [[Сан-Марына]] і [[Ватыкан]] мяжуюць толькі з [[Італія]]й, [[Лесота]] — толькі з [[Паўднёвая Афрыка|Паўднёвай Афрыкай]]. Дзевяць дзяржаў цалкам акружаны тэрыторыяй дзвюх дзяржаў: [[Манголія]], [[Непал]], [[Бутан]], [[Свазіленд]], [[Ліхтэнштэйн]], [[Андора]], [[Малдова]], часткова прызнаная дзяржава [[Паўднёвая Асеція]] і непрызнанаму [[Прыднястроўе|Прыднястроўю]]. Большасць з дзяржаў, акружаных дзвюма іншымі дзяржавамі, таксама невялікія па памеры і насельніцтву, але сярод іх ёсць і буйныя - Манголія, Малдова і Непал.
 
[[Эфіопія]], у якой пражывае 85 млн жыхароў (2009), з'яўляецца найбуйнейшымнайбуйнейшай папаводле насельніцтвунасельніцтва з дзяржаў, якія не маюць выхаду да Сусветнага акіяна. Таксама больш за 20 мільёнаў жыхароў пражываюць ува [[Уганда|Угандзе]] (32.400.000), [[Непал]]е (29,3 млн) і [[Узбекістан]]е (28.600.000).
 
Найбуйнейшымі па плошчы з дзяржаў, якія не мяжуюць з Сусветным акіянам, з'яўляецца [[Казахстан]] (2.724.900 км²); тэрыторыю больш мільёна км² маюць таксама [[Манголія]] (1.566.500 км²), [[Чад]] (1.284.000 км²), [[Нігер]] (1.276.000 км²), [[Малі]] (1.240.000 км²), [[Эфіопія]] (1.104.300 км²), [[Балівія]] (1.098.581 км²).
Радок 13:
Не маюць межаў з Сусветным акіянам большасць (9 з 15) дзяржаў, якія ўтварыліся пасля распаду [[СССР]]. Пры гэтым тэрыторыя дзяржаў [[Арменія]], [[Азербайджан]], [[Туркменія]], [[Узбекістан]], [[Кіргізія]] і [[Таджыкістан]] цалкам уваходзіць у басейны бясцёкавых вадаёмаў і абласцей - іншых падобных дзяржаў у свеце няма.
 
Часткова[[Мальтыйскі ордэн]], які часткова прызнаны і які мае статус назіральніка пры [[ААН]] [[Мальтыйскі ордэн]], размешчаны ў асноўным, як і [[Ватыкан]], у межах [[Рым]]а, у 1998 годзе на 99 гадоў арандаваў [[форт Сант-Анджэла]] на [[Мальта|Мальце]].
 
== Праблемы краін без выхаду да адкрытага мора ==
Яшчэ [[Адам Сміт]] у сваёй працы «Багацце народаў» адзначаў, што важнае значэнне для паказчыкаў эканамічнай дзейнасці краіны мае выхад да мора і, адпаведна, да гандлёвых шляхахшляхоў. З цягам часу развіццё наземнага транспарту і сувязі скарацілі перавагі прыбярэжных краін у параўнанні з краінамі, якія не маюць выхаду да мора. Аднак марскія перавозкі па-ранейшаму гуляюцьадыгрываюць цэнтральную ролю ў сусветным гандлі, і ў сувязі з гэтым адсутнасць выхаду да мора стварае пэўныя праблемы. У прыватнасці, у суседніх краін могуць быць эканамічныя або ваенныя прычыны для таго, каб заблакаваць выхад да мора або транзіт праз сваю тэрыторыю.
 
== Права дзяржаў на доступ да адкрытага мора ==
Згодна з міжнародным праве ([[Канвенцыя ААН па марскім праве]] 1982 г., частка X), унутрыкантынентальныя краіны маюць права на доступ да мора. Гэта права рэалізуецца шляхам заключэння спецыяльных пагадненняў паміж зацікаўленымі дзяржавамі, якія не маюць выхаду да мора, і дзяржавамі транзіту.
 
Унутрыкантынентальныя краіны могуць мець марскія судасудны пад сваім сцягам, штоякія размешчаныяразмешчаны ў замежных партах (напрыклад, марскія судасудны [[Чэхія|Чэхіі]] выкарыстоўваюць порт [[Шчэцін]]а на падставе дагавора з [[Польшча]]й).
 
У [[Адкрытае мора|адкрытым моры]] ўнутрыкантынентальныя краіны карыстаюцца ўсімі правамі на роўных падставах: у прыватнасці, яны маюць права ажыццяўляць [[суднаходства]], [[рыбалоўства]], палёты лятальных апаратаў, пракладваць падводныя кабелі і трубаправоды.