Чацвярцічны перыяд: Розніца паміж версіямі
[недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Belahvostau (размовы | уклад) дрНяма тлумачэння праўкі |
др clean up, replaced: зьн → зн (2), ''' - → ''' —, міні| → thumb|, Ў → У, Файл: → Выява:, ь ў → ь у, фармава → фармірава (2), ]] - → ]] — , == → == (4), бл using AWB |
||
Радок 1:
{{Геахраналагічная шкала}}
'''Чацвярцічны перыяд''', або '''антрапаген'''
Гэта самы кароткі [[геалагічны перыяд]], але менавіта ў ім
Чацвярцічны перыяд падзяляецца на дзве [[Геалагічная эпоха|эпохі]]: [[Плейстацэн]] і [[Галацэн]].
Радок 25:
== Плейстацэн ==
{{main|Плейстацэн}}
Плейстацэн (2,588 млн - 11,7 тыс. гадоў таму) - час вялікіх аблядненняў. У гэтай [[геалагічная эпоха|геалагічнай эпосе]] суровыя ледніковыя эпохі чаргаваліся з адносна цёплымі міжледнікоўем. У цэлым, клімат плейстацэну падчас мінулых міжледнікоўем практычна ідэнтычны сучаснаму, але жывёльны свет адрозніваецца: напрыклад, па заканчэнні плейстацэну вымерлі многія прадстаўнікі тундростепи або паўднёваамерыканскіх Памп (часткова з-за кліматычных перамен, часткова з-за палявання з боку старажытных людзей): у Паўднёвай Амерыцы зніклі браняносец дедикурус, гіганцкая саблязубая котка Smilodon populator (сміладон), капытныя макраухэнія, гультаю мегатерый; ў Паўночнай Амерыцы знікаюць апошні прадстаўнік птушак-тыранаў ці форораков (фороракос) - тытаніс
== Галацэн ==
{{main|Галацэн}}
[[Галацэн]] (пачаўся 11,7 тыс. гадоў таму і працягваецца да гэтага часу) - тыповая міжледніковая эпоха з адносна стабільным кліматам. Пачатак галацэну характарызуецца [[
== Жыццё ў чацвярцічным перыядзе ==
Гэта самы кароткі [[геалагічны перыяд]], але менавіта ў чацвярцічным перыядзе
▲Гэта самы кароткі [[геалагічны перыяд]], але менавіта ў чацвярцічным перыядзе сфармавалася большасць сучасных формаў [[Рэльеф|рэльефу]] і адбылося мноства істотных падзей у гісторыі Зямлі (з пункту гледжання чалавека), найважнейшыя з якіх - ледавіковая эпоха і з'яўленне чалавека. Працягласць чацвярцічнага перыяду такая малая, што звычайныя палеанталагічныя метады адноснага і ізатопнага вызначэння ўзросту апынуліся недастаткова дакладныя і адчувальныя. На такім кароткім інтэрвале часу прымяняецца перш за ўсё [[радыёвуглеродны аналіз]] і іншыя метады, заснаваныя на распадзе кароткачасовых ізатопаў. Спецыфіка чацвярцічнага перыяду па параўнанні з іншымі геалагічнымі перыядамі выклікала да жыцця асаблівую галіна геалогіі - чацвярцічную.
== Навуковыя супольнасці, якія займаюцца вывучэннем чацвярцічнага перыяду ==
Галоўнай грамадскай арганізацыяй, якая аб'ядноўвае некалькі тысяч спецыялістаў па разнастайных галінах ведаў пра чацвярцічным перыядзе, з'яўляецца [[Міжнародны саюз па вывучэнню чацвярцічнага перыяду]]. INQUA быў створаны ў 1928 годзе і з таго часу раз у чатыры гады збірае кангрэсы, якія праводзяцца ў розных краінах. У якасці краін-удзельніц INQUA ў супольнасць уваходзяць нацыянальныя камітэты або камісіі. У Расіі Камісію па вывучэнню чацвярцічнага перыяду РАН шмат гадоў узначальвае прафесар Ю. А. Лаўрушын (Геалагічны інстытут РАН). Камісіі і навуковыя групы праводзяць свае сімпозіумы, структураваныя больш вузка: напрыклад, канферэнцыя па праблемах вывучэння лёсаў, камісія па кантынентальнай палеогидрологии, найноўшай тэктоніцы і іншыя. Самы апошні Кангрэс INQUA быў праведзены ў канцы ліпеня 2011 года ў горадзе [[Берн
[[
▲Галоўнай грамадскай арганізацыяй, якая аб'ядноўвае некалькі тысяч спецыялістаў па разнастайных галінах ведаў пра чацвярцічным перыядзе, з'яўляецца [[Міжнародны саюз па вывучэнню чацвярцічнага перыяду]]. INQUA быў створаны ў 1928 годзе і з таго часу раз у чатыры гады збірае кангрэсы, якія праводзяцца ў розных краінах. У якасці краін-удзельніц INQUA ў супольнасць уваходзяць нацыянальныя камітэты або камісіі. У Расіі Камісію па вывучэнню чацвярцічнага перыяду РАН шмат гадоў узначальвае прафесар Ю. А. Лаўрушын (Геалагічны інстытут РАН). Камісіі і навуковыя групы праводзяць свае сімпозіумы, структураваныя больш вузка: напрыклад, канферэнцыя па праблемах вывучэння лёсаў, камісія па кантынентальнай палеогидрологии, найноўшай тэктоніцы і іншыя. Самы апошні Кангрэс INQUA быў праведзены ў канцы ліпеня 2011 года ў горадзе [[Берн|Берне]], [[Швейцарыя]]. Гэты, 18-ы па ліку, кангрэс сабраў больш за 2 тысяч удзельнікаў з 75 краін свету.
▲[[Файл:Blakey Pleistmoll.jpg|міні|цэнтр|Чацвярцічны перыяд (позні плейстацэн, 50000 гадоў таму)]]
{{кайназой-footer}}
|