Верхні замак (Полацк): Розніца паміж версіямі

'''Верхні замак''' -— [[замак]] у [[Полацк|Полацку]]у.

[[ФайлВыява:Polatsk XVI.jpg|мініthumb|справа|Замкі Полацка 17 стагоддзя]]

Верхні замак з сярэдзіны XI па XVIII стст. граў ролю адміністрацыйнага і культурнага цэнтра [[Полацк|Полацка]]а. Паводле звестак пісьмовых крыніц, у канцы [[XIII стагоддзе|XIII ст.]] «Оу святое Соф'я» знаходзілася рэзідэнцыя полацкіх [[епіскап|епіскапаў]]аў. Тут было і памяшканне для ўсяго складу духоўных асоб пры біскупскай кафедры («Крылас»). У часы Вялікага княстваКняства Літоўскага на Верхнім замку жылі ваяводы, тут размяшчаліся шэраг полацкіх [[Манастыр|манастыроўманастыр]]оў (Траецкі разам з Сафіяй, Васкрасенскі Пятра і Паўла і інш.)

Тэрыторыя Верхняга замка фармаваласяфарміравалася на працягу значнага прамежку часу. Найбольш магутны культурны пласт - да 5 м і больш - захаваўся на тэрыторыі паўночна-ўсходняй частцы Верхняга замка. Верхні замак з'яўляўся месцам жыхарства гарадской [[Шляхта|шляхты]] да таго часу, пакуль гэтая тэрыторыя канчаткова не страціла сваёй адміністрацыйнай функцыі (XVII ст.).

У паўночна-ўсходняй частцы Верхняга замка археолагамі даследаваны самы магутны культурны пласт, менавіта тут размяшчалася шчыльная дварова-сядзібная забудова. Ва ўсходняй частцы Верхняга замка ў XII-XIII стст. жылі рамеснікі. На паўночнай і паўночна-заходняй частцы Верхняга замка магутнасць пласта не перавышае ў сярэднім 4-4,5 м. Аналагічны па магутнасці культурны слой быў выяўлены на тэрыторыі, прылеглай да Верхняга замкузамка ўздоўж вала Ніжняга замка. Плошча Верхняга замка павялічылася ў XIV-XVI стст. за кошт «ўключэння» часткі пасадскіх тэрыторыі на месцы сучасных усходніх карпусоў гарадской бальніцы.

Самы старажытны абарончы вал на Верхнім замку датуецца не раней за [[XI стагоддзе|XI ст.]] На яго вонкавым боку жылі рамеснікі, на ўнутраным - прадстаўнікі шляхты і духавенства.

Па матэрыялах даследаванняў культурнага пласта Верхняга замка Г. В. Штыхавым было зроблена заключэнне, што на тэрыторыі ўсходняй частцы Верхняга замка з другой паловы [[XIII стагоддзе|XIII ст.]] існавала ўстойлівая планіроўка ў забудове. Выкрытыя раскопкамі пабудовы ўваходзілі ў склад гаспадарчых комплексаў - пагонных двароў, абнесеныя плотам. Тэрыторыя двароў выцягвалася ўглыб ад вуліцы, гэтак жа размяшчаліся і пабудовы. Двары належалі рамеснікаў, у раскоп патрапілі пабудовы ювеліра і гарбара-шаўца. Падворак, як правіла, былобыў Машчонаевыбрукаваны дрэвам, каля бруку быў пракладзены водаадводы (калектары).