Рыфт: Розніца паміж версіямі
[недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
tagged non-categorized. |
др clean up, replaced: будынак рэгіёну → будынак рэгіёна, Землятрус → Землетрасенне (3), а у → а ў, і у → і ў, іянічн → іанічн (4), ''' - → ''' using AWB |
||
Радок 1:
[[
'''Рыфт'''
== Акіянічныя рыфты ==
У акіянах рыфт развітыя ў так званых зонах спрэдзінга - цэнтральных частках сярэдзінна-акіянічных хрыбтоў, дзе адбываецца адукацыя новай акіянічнай кары. У цэнтральнай частцы гэтых рыфтаў перыядычна ўтвараюцца разломы, праз якія на [[дно]] акіяна паступае [[
▲У акіянах рыфт развітыя ў так званых зонах спрэдзінга - цэнтральных частках сярэдзінна-акіянічных хрыбтоў, дзе адбываецца адукацыя новай акіянічнай кары. У цэнтральнай частцы гэтых рыфтаў перыядычна ўтвараюцца разломы, праз якія на [[дно]] акіяна паступае [[Базальт|базальтавы]] расплаў.
== Кантынентальныя рыфты ==
На [[
▲На [[Кантынент|кантынентах]] цяпер актыўнай з'яўляецца сістэма Усходна-Афрыканскі рыфт, дзе пры актыўным [[Вулканізм|вулканізму]] адбываецца рассоўванне і вытанчанасць кантынентальнай кары і ў некаторых месцах ([[Афар]]) ужо фармуецца акіянічная кара. Развіццё гэтай зоны можа прывесці да утварэння новага акіяна. Такія рыфты ўтвараюцца ў выніку ўзняцця да паверхні вялікіх участкаў гарачай [[мантыя|мантыі]] - плюмаў, прыўздымаюцца і расцягваюць кару. Для актыўных рыфтаў характэрны інтэнсіўны вулканізм.
=== Аўлакагены ===
Тыя рыфты, якія сканчаюць развіццё, так і не ператварыўшыся ў акіян, паступова запаўняюцца ападкавымі пародамі, і геалагічна праяўляюцца як буйныя лінейныя дэпрэсіі, запоўненыя ападкамі вельмі вялікай магутнасці па параўнанні з нармальным ападкавым чахлом. Называюцца яны аўлaкагенамі, да іх часта прымеркаваны буйныя радовішчы [[Солі|соляў]], [[Вугаль|вугалю]], [[Нафта|нафты]] і [[Прыродны газ|прыроднага газу]]. Упершыню такія структуры былі апісаны Шацкім на Усходне-Еўрапейскай платформе. Прыклад тыповага аўлакагена - [[Дэвонскі перыяд|дэвонскі]] Данецкі прагін, з буйнымі радовішчамі вугалю.
=== Байкальская рыфтавая сістэма ===
Прыкладам рыфта са складаным будынкам і гісторыяй з'яўляецца Байкальская рыфтавая сістэма. Да гэтага часу няма адзінага меркавання пра яе паходжанне. З аднаго боку цяпер у гэтым раёне адсутнічае вулканізм і ёсць толькі актыўныя тэктанічныя рухі і [[
Агульная будынак
▲Прыкладам рыфта са складаным будынкам і гісторыяй з'яўляецца Байкальская рыфтавая сістэма. Да гэтага часу няма адзінага меркавання пра яе паходжанне. З аднаго боку цяпер у гэтым раёне адсутнічае вулканізм і ёсць толькі актыўныя тэктанічныя рухі і [[Землятрус|землятрусы]]. Аднак адносна нядаўна ў бліжэйшых дробных рыфтавых западзінах дзейнічалі актыўныя вулканы, а ў [[Манголія|Манголіі]] [[Чацвярцічны перыяд|чацвярцічны]] вулканізм быў развіты вельмі шырока.
▲Агульная будынак рэгіёну дазваляе шэрагу даследчыкаў сцвярджаць, што [[Байкал]] ўяўляе сабой пасіўны рыфт, гэта значыць утварыўся ў выніку руху па велізарным разломам, які перасякаюць Еўразію з паўднёвага захаду на паўночны ўсход. Байкальская западзіна паводле гэтай тэорыі сфарміравалася з-за разлома, які ішоў пад вуглом да асноўнага разлома. Такі механізм у літаратуры называецца «pull-apart». Гэтым тлумачыцца рамбічная форма Байкальскай западзіны, а таксама тэктанічныя рухі пры землятрусах.
Іншая тэорыя тлумачыць утварэнне Байкальскай рыфтавай сістэмы ўзняццем пад ім гарачай мантыі - плюма, гэта значыць лічыць яго актыўным. Гэтая тэорыя дазваляе растлумачыць вулканізм рэгіёну.
|