Міф: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Legobot (размовы | уклад)
др Bot: Migrating 45 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q1213296 (translate me)
Няма тлумачэння праўкі
Радок 1:
[[Выява:Kylix Theseus Aison MNA Inv11365 n1.jpg|thumb|right|200px|Тэзей, які забівае Мінатаўра, і Афіна. Чырвонафігурны кілік, майстар Эйсон, 425—410 гг. да н. э. Нацыянальны археалагічны музей, Мадрыд]]
<!--[[Выява:Krater Niobid Painter A Louvre G341.jpg|thumb|right|200px|Сход арганаўтаў, атычны чырвонафігурны кратар, 460—450 да н. э.]]
-->
-->'''Міф''' ({{lang-el|μυθοζ}} слова, сказ (расказ), паданне), [[сакральнасць|сакральнае]] апавяданне, змест якога ўвасоблены ў пэўным вобразе ('''міфалагічны вобраз'''), і мае [[сімвалічнасць|сімвалічны]] характар.
 
Міфы былі вядомыя яшчэ ў [[Старажытная Грэцыя|Старажытнай Грэцыі]], дзе так называлі сказы пра багоў і герояў. Сучаснай навукай рысы '''апавядальнасці''' (наратыўнасці) формы, '''сакральнасці''' зместу і '''сімвалічнасці''' вобразаў прызнаюцца ўніверсальнымі для міфаў, але наогул, існавала і існуе вялікая колькасць разнастайных падыходаў да вывучэння міфаў, і, адпаведна, вялікая колькасць канцэпцый міфа. Навуковым вывучэннем міфаў з XIX—XX ст. займаецца [[міфалогія]].
 
== Міф як форма свядомасці ==
Міфы былі вядомыя яшчэ ў [[Старажытная Грэцыя|Старажытнай Грэцыі]], дзе так называлі сказы пра багоў і герояў. Вывучэнне міфаў вялося практычна з часоў антычнасці, а навуковым вывучэннем міфаў з 19—20 ст. займаецца [[міфалогія, навука|міфалогія]].
Міфалогія — форма свядомасці, асаблівы працэс мыслення, які захаваўся з архаічных часоў; знаходзіць выяўленне не толькі ў мастацтве, але і ў палітыцы, ідэалогіі, рэкламе.
 
У цэлым для міфа, які існуе ў наратыўнай форме, характэрна:
* сакралізацыя часу першастварэння;
* нераздзеленасць вобраза і значэння;
* усеагульнае адухаўленне і персаніфікацыя;
* моцная сувязь з рытуалам;
* цыклічная мадэль часу;
* метафарызм;
* сімвалізм;
* сінтэтызм, дзякуючы якому з міфалогіі генетычна паходзяць філасофія, рэлігія, мастацтва, нават навука;
* гармонія, цэласны і ў многім эстэтычны падыход да свету.
 
== Мастацкая міфалагізацыя ==
 
Міфы — сюжэты, што выяўляюць розныя аспекты чалавечай самасвядомасці, а сюжэтнасць мае непасрэднае дачыненне да мастацкай слоўнай творчасці, шмат якіх жанраў фальклору і мастацкай літаратуры.
 
Тыпы мастацкай міфалагізацыі наступныя:
# Стварэнне сваёй арыгінальнай сістэмы міфалагем. Характэрна ў асноўным для пісьменнікаў-рамантыкаў ([[Адам Міцкевіч]], [[Мікалай Гогаль]], [[Эрнст Тэадор Амадэй Гофман]], [[Янка Купала]]).
# Аднаўленне глыбінных міфасінкрэтычных структур мыслення, напрыклад, ваўкалацтва, двойніцтва персанажаў ([[Фёдар Дастаеўскі]], [[Генрык Сянкевіч]], [[Ян Баршчэўскі]]).
# Рэканструкцыя старажытных міфалагічных сюжэтаў, іх сучасная інтэрпрэтацыя (біблейскія сімвалы ў [[Міхаіл Булгакаў|Міхаіла Булгакава]], [[Васіль Быкаў|Васіля Быкава]], [[Вячаслаў Адамчык|Вячаслава Адамчыка]], [[Уладзімір Караткевіч|Уладзіміра Караткевіча]], [[Алесь Разанаў|Алеся Разанава]]).
# Увядзенне асобных міфалагічных матываў і персанажаў, узбагачэнне канкрэтна-гістарычных вобразаў універсальным сэнсам ([[Янка Купала]], [[Максім Багдановіч]], [[Васіль Быкаў]], [[Уладзімір Караткевіч]], [[Анатоль Сыс]], [[Алесь Наварыч]]).
# Паказ-аднаўленне фальклорных і этнічных пластоў нацыянальнага быцця, дзе яшчэ захаваліся элементы міфалагічнага светасузірання ([[Адам Міцкевіч]], [[Ян Чачот]], [[Ян Баршчэўскі]], [[Вольга Іпатава]]).
# Прытчавасць, лірыка-філасофская медытацыя, арыентаваная на архетыповыя канстанты чалавечага і прыроднага быцця: дом, хлеб, дарога, вада, любоў і г.д. (Янка Купала, [[Якуб Колас]], [[Максім Гарэцкі]], сучасныя пісьменнікі постмадэрнізму).
 
== Гл. таксама ==
 
* [[MythBusters]]
 
{{зноскі}}
 
== Літаратура ==
* Міфы Бацькаўшчыны: Літаратурна-мастацкае выданне / Укладальнік: Уладзімір Васілевіч. — Мн: БелЭн, 1994. ISBN 5-85700-162-5.
* Шамякіна Т. I. Міфалогія і беларуская літаратура: нарысы і эсэ / Таццяна Шамякіна; пасляслоўе I. Чароты. — Мн.: Маст. літ., 2008. — 391 с. (Бібліятэка школьніка). ISBN 978-985-02-0925-2.
* {{крыніцы/Бяспамятных 2004Міфалогія}}. С.13—15.}}
 
[[Катэгорыя:Міфалогія| ]]
 
* {{крыніцы/Бяспамятных 2004}}
 
[[Катэгорыя:Міфалогія| ]]