Ян Карцан: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
EmausBot (размовы | уклад)
др Робат перанёс 1 міжмоўных спасылак да аб'екта d:Q13033579 на Wikidata
Радок 1:
'''Ян Карцан''' (?, [[Вёска Вялічкі, Гродзенская вобласць|Вялічкі]] — [[{{ДС|||1611]]}}) — [[Друкарства|друкар]] i кнігавыдавец.
 
== Біяграфія ==
Нарадзіўся ў [[Вялічкі, Гродзенская вобласць|Вялічках]]. Паводле веравызнання — [[пратэстант]]. Друкарскай справе навучаўся ў [[Кракаў|Кракаве]]. Упершыню асталяваўся на працы ў мястэчку [[Лоск]], дзе змяніў на пасадзе выдаўца Даніеля Лянчыцкага, які працаваў у магната [[Ян Кішка|Яна Кішкі]] і выехаў у [[Вільня|Вільню]]. У [[1576]] выходзяць з так званай Замковай друкарні Яна Кішкі сачыненне [[Сымон Будны|С. Буднага]] «Аб галоўных палажэннях хрысціянскай веры» і праца [[Цыцэрон]]а «Аб павіннасцях», перакладзеная на польскую мову С. Кашуцкім. За час працы ў Лоску з [[1576]] па [[1580]] гг. Карцан выпусціў сем кніг: пяць на польскай мове і дзве на лацінскай.
 
Пасля імя Карцана сустракаецца на выданнях, што выходзяць у Вільні. [[31 ліпеня]] [[1599]] ён уступіў у законнае валоданне домам па вуліцы Бернардынскай, які адкупіў у віленскага мяшчаніна Захарыяша Амуратовіча. Першыя кнігі выдаўца віленскага перыяду: «Тлумачэнне малітваў» («Wyklad na modlitwie») С. Судровіса і «Новы запавет» («Nowy testament») датуюцца [[1580]] годам. У [[1583]] перавыдае ў Вільні сачыненне «Аб павіннасцях», а ў [[1595]] ўпершыню выдае сачыненне Цыцэрона «Кнігі аб старасці» ў перакладзе [[Беняш Будны|Б. Буднага]]. У гэты годзе таксама выдае «Гісторыю Іўдзейскай вайны» у дзвюх частках і сачыненне Казаковіча «Дух Данііла»  — вершы па выпадку пахавання, напісаныя па-латыні і па-польску. У [[1600]] Я. Карцан выпускае сачыненне Юста Ліпсіуса «Аб сталасці» у перакладзе Я. Пятровіча, якое ў [[1649]] было перавыдана ў Кракаве і ў [[1770]]  — у Вільні. Важнае месца ў гэтым раздзеле выдавецкага плану Карцана займаюць кнігі [[Ян Пратасовіч|Я. Пратасавіча]].
 
У самым канцы XVI  — пачатку XVII  стст. Карцан друкуе серыю падручнікаў. Каля [[1599]] года выходзіць «Лемантар» польскай мовы. У [[1602]] у Вільні выходзіць падручнік арыфметыкі  — «Алгарытм», складзены ў свой час Бернардам Воевудкай. Пазней Карцан распачаў выпуск у Літве кніг па медыцыне, а таксама прыступіў да выпуску календароў («Новы і стары каляндар на год…1606»). Апошні раз подпіс Я. Карцана з'явіўся на брашуры З. Мічынскага (“Oratio”«Oratio»), выдадзенай у студзені [[1611]] годзе.
 
За трыццаць гадоў працы з 1580 па 1611  г. Ян Карцан выдаў 101 кнігу на польскай, лацінскай і грэчаскай мовах; у тым ліку  — сачыненні антычных аўтараў  — 11, на маральна-этычныя тэмы  — 4, навукова-вучэбная літаратура  — 7, па медыцыне  — 3, на палітычныя тэмы  — 10, апісанне вандровак  — 3, календары  — 3, палемічная літаратура  — 9, панегірыкаў  — 22, тэалагічнага характару  — 21, на іншыя тэмы  — 8.
 
Пасля смерці Я. Карцана друкарня перайшла яго сыну Іосіфу.
Радок 19:
{{DEFAULTSORT:Карцан, Ян}}
 
[[Катэгорыя:Асобы]]
[[Катэгорыя:Нарадзіліся ў 16 стагоддзі]]
[[Катэгорыя:Памерлі ў 1611 годзе]]
[[Катэгорыя:Тыпографы Вялікага Княства Літоўскага]]