Карэлы: Розніца паміж версіямі
| [недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Frantishak (размовы | уклад) Няма тлумачэння праўкі |
Frantishak (размовы | уклад) Няма тлумачэння праўкі |
||
Радок 17:
}}
'''Карэлы''' ({{lang-krl|karjalaižet}}, {{lang-ru|карелы}}, {{lang-fi|karjalaiset}}) — фіна-вугорскі народ. Карэнныя насельнікі паўночнага-захаду [[Расія|Расіі]], у тым ліку [[Карэлія|Карэліі]], і ўсходу [[Фінляндыя|Фінляндыі]]. Жывуць таксама ў іншых краінах. Агульная колькасць ([[2010]] г.) - 87850 чал.
==Паходжанне==
[[Генетыка|Генетычныя]] даследаванні паказваюць, што продкамі карэнных жыхроў [[Карэлія|Карэліі]] з'яўляюцца найстаражытнейшыя насельнікі [[Еўропа|Еўропы]], якія з'явіліся ў верхнім [[палеаліт|палеаліце]] — [[неаліт|неаліце]]. Іх міграцыя на поўнач Еўропы пакуль дасканала не вывучана. Раней на аснове [[мовазнаўства|лінгвістычных]] даследаванняў, высоўваліся [[Гіпотэза|гіпотэзы]], што яна адбывалася напроста з поўдня, у тым ліку праз тэрыторыю [[Беларусь|Беларусі]] и [[Прыбалтыка|Прыбалтыку]]<ref>Гл.: Пилипенко М. Ф. Возникновение Белоруссии: Новая концепция. - Мн., 1991; Ласкоў І. Летапісная Літва. Сваяцтва і лёс. - Вільня, 2011; [http://uralistica.com/group/linguistics/page/toporov-balto-finnougorskie-kontakty Топоров В.Н., К вопросу о древнейших балто-финноугорских контактах по материалам гидронимии]</ref>. Але гэта не адпавядае сучасным ведам у галінах генетыкі і [[археалогія|археалогіі]], таму высоўваецца гіпотэза пра шлях праз [[Вадазбор|басейн]] ракі [[Волга]].
Фінамоўныя плямёны насялялі тэрыторыю Паўднёвай Карэліі, а таксама суседніх рэгіёнаў ужо каля 5 тысяч гадоў таму. У перыяд ранняга і высокага [[сярэднявечча]] ў [[Заходняя Еўропа|заходнееўрапейскіх]] і [[Кіеўская Русь|старажытнарускіх]] [[пісьмо]]вых крыніцах узгадваецца адно з іх — ''карэла'', якое і дало пазней назву ўсяму народу. З [[11 стагоддзе|XI]] ст. пад ціскам [[Усходнія славяне|усходніх славян]] продкі карэлаў пачалі прасоўвацца на поўнач, дзе асімілявалі такіх жа мігрантаў-[[іжора|іжорцаў]], выхадцаў з Заходняй [[Фінляндыя|Фіндляндыі]], а таксама тубыльцаў-[[саамы|саамаў]].
==Карэлы на Беларусі==
| |||