Дзеянні Святых Апосталаў: Розніца паміж версіямі

'''Кніга дзеянняў Апосталаў''' -— адна з кніг [[Біблія|Бібліі]], якая ўвайшла ў спіс кніг [[Новы Запавет|Новага Запавету]]. Размяшчаецца пасля [[Евангелле паводле Яна|Евангелля паводле Яна]]. Згодна [[Каталіцтва|заходняй традыцыі]] пасля кнігі стаіць [[Рымлянам|Ліст да Рымлянаў]], паводле [[Праваслаўе|ўсходняй традыцыі]] пасля кнігі ідзе [[Якава|ліст апостала Якава]].

Кніга напісана тым жа чалавекам, што і [[Евангелле паводле Лукі|трэцяе Евангелле]]. Аб гэтым сведчыць пралог, з якога можна даведацца, што гэта другая кніга, якая была напісана да невядомага [[Хрысціянства|хрысціяніна]] Феафіла. Такім чынам, аўтарам Дзеянняў з’яўляеццаз'яўляецца [[Лука, евангеліст|Лука]], адзін з бліжэйшых супрацоўнікаў [[Павел, апостал|апостала Паўла]], які заставаўся з Паўлам нават тады, калі апошні знаходзіўся уў [[Рым]]скай турме. Лука быў сведкам многіх падзей, пра якія ён пазней напісаў у Дзеяннях. Магчыма, што Лука вёў дзённік, куды падрабязна апісваў усе падставы і падзеі. У тэксце шмат урыўкаў, у якіх аўтар апавядае ад першай асобы множнага ліку: Дз. 16:10-17, 20:5-15, 21:1-18, 27:1-28:16.

У творы апавядаецца пра амаль трыццацігадовы перыяд пасля ўзнікнення Царквы да часу, калі Павел знаходзіўся пад дамашнім арыштам. У кнізе нічога не паведамляецца пра смерць Паўла, аднак лічыцца, што кніга была напісана пасля смерці апостала, нават пасля ганенняў [[Нерон]]а. Прыкладнай датай напісання Дзеянняў лічыцца [[80]]-—[[90]] гг. Ёсць меркаванні, што Лука хацеў напісаць трылогію; у трэцяй частцы кнігі расказаць пра пакутніцкую смерць апосталаў [[Пётр, апостал|Пятра]] і Паўла. Аднак іншыя даследчыкі лічаць, што Лука, пішучы Дзеянні, ставіў іншую мэту: паказаць што [[Выратаванне, хрысціянства|ўратаванне]], данае [[Бог]]ам праз [[Ісус Хрыстос|Свайго адзінага Сына]], праз дзейнасць царквы стала магчычым усім народам, пачынаючы ад [[ЕрусалімІерусалім]]а і да вялізнай сталіцы [[Рымская імперыя|Рымскай імперыі]]. Пры гэтым распаўсюджанне веры вялося не шляхам зброі, але толькі на падставе адной веры.

Унікальнасць кнігі ў тым, што яна адзіная ў Новым Запавеце гістарычная кніга. У ёй апавядаецца пра станаўленне і развіццё першай Царквы. Дзякуючы ёй можна даведацца пра змест пропаведзі, аб саміх прапаведніках, аб кіраўніках Царквы. У ёй паведамляецца пра тое, як жылі першыя хрысціянскія суполкі, з якімі праблемамі і з якім супрацівам сутыкнуліся першыя вернікі. Аднак гэта не проста гістарычнае апавяданне, гэта творчасць багаслова. На думку Лукі перыяд існавання чалавецтва дзеліцца на некалькі перыядаў. У першым перыядзе было панаванне Закона, гэты перыяд скончыўся з служэннем [[Ян Хрысціцель|Яна Хрысціцеля]]. Другі перыяд – дзейнасць Ісуса, а трэці – дзейнасць Царквы. Таму Лука задумаў адзін твор, у першай частцы якога апавядалася пра дзейнасць Ісуса, а ў другой як гэта дзейнасць была падоўжана Царквой пад кіраўніцтвам [[Святы Дух|Святога Духа]]. Дзякуючы Святому Духу, Які сышоў на вучняў падчас [[Пяцідзсятніца|Пяцідзесятніцы]], вучні змаглі працягнуць справу Хрыста. Такім чынам, кніга Дзеянняў апосталаў, гэта перш за ўсё гісторыя таго, як Бог дзейнічае ў свеце.

Пазней так атрымалася, што два творы Лукі апынуліся разарванымі, але і ў гэтым можна ўбачыць сваі плюсы. Тое, што кніга Дзеянняў апосталаў апынулася паміж Евангеллямі і лістамі апосталаў, нават адлюстроўвае першапачатковую задуму аўтара, па якой кніга Дзеянняў павінна стаць аповядам пра служэнне царквы свету пасля ўзнясення Хрыста.

Мэта Лукі – паказаць, што хрысціянства па задуме Бога павінна стаць [[рэлігія]]й усяго свету. Тым не менш, хоць кніга названа Дзеяннямі апосталаў (а ў некаторых рукапісах – Дзеяннямі ўсіх апосталаў), насамрэч кніга апавядае практычна пра дзейнасць толькі дзвух з іх. Спачатку гэта Пётр, а пасля Павел. Пётр – прызнаны лідэрлідар царквы, яго імя заўсёды стаіць у цэнтры спісаў пералічэнняў апосталаў у Евангеллях. Пётр аддана выконвае дадзены самім Ісусам загад: ён прапаведвае, вылечвае і нават уваскрашае, ён смела стаіць перад судом вышэйшага [[яўрэі|яўрэйскага]] Савета, ён без хістанняў сведчыць [[Евангелле|Радасную вестку]] былому [[Язычніцтва|язычніку]] Карнілію, а потым не зважаючы на рэлігійныя прадузятасці былых іудэяў, крэсціць апошняга. Пасля турэмнага звяволення і цудоўнага вызвалення АнёламАнгелам Пётр відаць вымушаны пакінуць ЕрусалімІерусалім.

У другой частцы Дзеянняў (пачынаючы з 13 раздзела) апавядаецца амаль цалкам пра дзейнасць Паўла. Сам яго прыход у хрысціянства з’явіўсяз'явіўся цудам: некалі яры праціўнік “[[Хрысціянства|назарэйскай ерасі]]” і актыўны ганіцель маладой царквы, Павел пасля сустрэчы з паўстаўшым з памерлых Ісусам Хрыстом на шляху ў [[Дамаск]] стаў адданым і пладатворным служкам Евангелля. Павел атрымаў даручэнне самага Пана несці Радасную вестку язычнікам, і ён пачынае сваі місіянерскія вандроўкі. Разам са сваімі спутнікамі ён абыходзіць усю [[Малая Азія|Малую Азію]], потым даходзіць да [[Еўропа|Еўропы]], засноўваючы цэрквы ў [[Македонія, зямля|Македоніі]] і Грэцыі. К 20 раздзелу голас хрысціянскіх прапаведнікаў гучаў па ўсяму [[Міжземнамор'е|Міжземнамор’юМіжземнамор'ю]], распаўсюджваючыся ўсё надалей углыбь Рымскай імперыі. Падчас паломніцтва ў ЕрусалімІерусалім Павел быў арыштаваны і пасля некалькіх год няволі ў [[Горад Кейсарыя|Кесарыі]] яго адпраўляюць у Рым на суд імператара. Але знаходзячыся ў Рыме ў чыканні суда пад дамашнім арыштам Павел таксама прапаведвае пра ўкрыжаванага і паўстаўшага з памерлых Ісуса Хрыста. Гэтак у твары Паўла Евангелле дасягае сталіцы цывілізацыі - Рыму.

Кніга падзелена на 28 раздзелаў. яна пачынаецца, гэтак жа як і Евангелле паводле Лукі, кароткім пралогам да невядомага верніка Феафіла. Пасля структурна кнігу можна падзяліць два дзве часткі. У першай частцы (раздзелы 1-12) апавядаецца пра дзейнасць Пятра, другая (раздзелы 13-28) прысвечана пераважна дзейнасці Паўла. Лука расказвае пра тое, як Хрысціянства паслядоўна пашыралася ад ЕрусалімаІерусаліма па [[Іудзея|Іудзеі]] і [[Галілея|Галілеі]], а потым і [[Самарыя|Самарыі]]. У след за гэтым Радасная вестка пашыраецца і за межы [[ПалестынаПалесціна|ПалестыныПалесціны]]. Своеасаблівым цэнтрам хрысціянства становіцца [[Антыёхія Сірыйская]], дзе па сведчанні Лукі новая рэлігія і атрымала цяперашняе імя – ''Хрысціянства''. Ад гэтуль місіянеры накіроўваюцца ў тры місіянерскія вандроўкі: спачатку ў Малую Азію, потым у Еўропу. Новымі хрысціянскімі цэнтрамі становяцца [[Карынф]] і [[горад Эфес|Эфес]]. Чацвёртай місіянерскай вандроўкай, якую Павел ажыццяўляе ў няволі, стаў шлях у Рым. Евангелле дасягае апагея свайга распаўсюджвання.

==У СецівеСпасылкі ==

[http://b.isuspan.com/Biblia_bel/Semuha44.htm Кніга Дзеянняў Апосталаў ўу перакладзе В. Сёмухі]