Балканскі паўвостраў: Розніца паміж версіямі

'''Балканскі паўвостраў''' (ад [[турэцкая мова|тур.]] слова «гара») размешчаны на паўднёвым усходзе [[Еўропа|Еўропы]]. Плошча каля 505 тыс. км ². Абмываецца [[Міжземнае мора|Міжземным]], [[Адрыятычнае мора|Адрыятычным]], [[Іанічнае мора|Іанічным]], [[Мармуровае мора|Мармуравым]], [[Эгейскае мора|Эгейскім]] і [[Чорнае мора|Чорным]] марамі з паўднёвага захаду, поўдня і паўднёвага ўсходу. НайболейНайбольш парэзаныязрэзаныя берагі [[Адрыятычнае мора|Адрыятычнага]] і [[Эгейскае мора|Эгейскага]] мораў; берагі [[Чорнае мора|Чорнага]] мора парэзаныя мала. Шмат астравоў каля ўзбярэжжаў, агульнай плошчай 21,5 тыс. км ²). Рэльеф пераважна гарысты ([[Балканскія горы|Старая-Планіна]], [[Радопы]], [[Дынарскае нагор'е]], [[Пінд]]).

Дзяржавы, якія звычайна прылічваюцца да Балканскага рэгіёнурэгіёна ў 20 – 21 ст., гэта [[Албанія]], [[Балгарыя]], [[Грэцыя]], [[Румынія]], дзяржавы, якія ўваходзілі ў колішнюю Югаславію: [[Сербія]], [[Чарнагорыя]], [[Славенія]], [[Харватыя]], [[Боснія і Герцагавіна]], [[Рэспубліка Македонія|Македонія]], [[Славенія]], а таксама [[Турцыя]] (еўрапейская частка). Часам з разгляду выключаюць Турцыю і Румынію, або дадаюць Венгрыю.^{[[#bib-Johnsen 1995|Johnsen 1995]]} {{таксама|*}}: [[Гістарычныя вобласці Балканскага паўвострава]].

Грэцыя, Румынія і Балгарыя з'яўляюцца членамі [[Еўрапейскі Саюз|Еўрапейскага СаюзуСаюза]]. Турцыя, Грэцыя, Балгарыя і Румынія ўваходзяць у [[НАТА]].

Геаграфія Балканаў адыграла крытычна важную ролю ў эвалюцыі яго этнічных і нацыянальных супольнасцяўсупольнасцей, а таксама ў культурным развіцці гэтага рэгіёна. Пераважную частку плошчы Балканаў займаюць горы, што не толькі падзяліла прыдатныя для жыцця землі на дробныя часткі, але і стварыла раздробленасць у культурным і палітычным развіцці. Спачатку ізаляцыя і дробны падзел рэгіёна процідзейнічалі ўзнікненню якой-колечынебудзь адзінай этнічнай ці нацыянальнай супольнасці. Як вынік, існаванне ў рэгіёне раздробленых этнічных супольнасцяўсупольнасцей у спалучэнні з геаграфічнай раздробленасцю не дало тут узнікнуць адзінаму вялікаму дзяржаўнаму ўтварэнню; замест гэтага ўзніклі некалькі драбнейшых дзяржаваўдзяржаў, якія спаборнічалі між сабою.<ref name="ftnJels-19653">Charles Jelavich and Barbara Jelavich, The Balkans, Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall, 1965, p. 3. Цыт. у (Johnsen 1995).</ref>

З іншага боку, існаванне спрыяльных умоваўумоў для доступу ў рэгіён звонку (у т. л., існаванне працяглых берагавых ліній на Адрыятычным, Эгейскім і Чорным морах) і размяшчэнне паміж урадлівымі раўнінамі Еўропы (на Пнпоўначы і З) і Малой Азіяй і Міжземнамор'ем (на Уўсходзе і Пд) робіць Балканы своеасаблівым скрыжаваннем шляхоў паміж Еўропай, Азіяй і Афрыкай. Праз Балканы праходзяць тры вялікія міграцыйныя (ці заваёўныя) шляхі: першы — на захад уздоўж паўночнага ўзбярэжжа Чорнага мора і далей уздоўж [[рака Дунай|Дуная]] ў Цэнтральную Еўропу або на паўдн. усход праз сучасную Балгарыю ў [[Стамбул]] ([[Канстанцінопаль]]); другі — з Цэнтральнай Еўропы Дунаем у [[рака Ніс|Ніс]] і далей або [[рака Вардар|Вардарам]] праз [[цясніна Скоп'е|цясніну Скоп'е]] ў [[Салонікі]], або [[рака Марыца|Марыцай]] у Сафію і потым у Канстанцінопаль; трэці — з Італіі церазпраз Адрыятычнае мора, далей праз Албанію і Паўночную Грэцыю ў Канстанцінопаль.<ref name="ftnkern8jel3">Robert J. Kerner, ed., Yugoslavia, Berkeley: University of California Press, 1949, p. 8, and Jelavich and Jelavich, The Balkans, p. 3. Цыт. у (Johnsen 1995).</ref>

* [[БелградБялград]] = 2.136.124 (Сербія)

* [[ЗагрэбЗаграб]] = 779.145 (Харватыя)