Вікіпедыя

Цепларод: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Наступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Artificial123 (размовы | уклад)
35 631 праўка
Новая старонка: ''''Цепларод''' - па распаўсюджаным ў XVIII - пачатку XIX стагоддзя ...'
 
арфаграфія
Радок 1:
'''Цепларод''' - папаводле распаўсюджанымраспаўсюджаных ў [[XVIII стагоддзе|XVIII]] - пачатку [[XIX стагоддзе|XIX]] стагоддзя поглядах, бязважкі флюід, які прысутнічае ў кожным [[Цела, фізіка|целе]] і які з'яўляецца прычынай цеплавых з'яў. Уведзены ў 1783 годзе [[Антуан Ларан Лавуазье|Лавуазье]]. Гіпотэза цеплароду была адвергнутаяадпрэчана ў выніку выпрабаванняў, што паслужыла апорайпадставай для прыняцця [[малекулярна-кінетычная тэорыя|малекулярна-кінетычнай тэорыі]] ў сярэдзіне XIX стагоддзя.
 
== Уласцівасці ==
 
Прыток цеплароду ў цела павінен выклікаць яго нагрэў, змяншэнне - астуджэнне. Колькасць цеплароду ва ўсіх цеплавых працэсах павінна заставацца нязменнай. Тэорыя цеплароду тлумачыла на той момант шматлікія вядомыя ў той час цеплавыя з'явы і была прызнана большасцю навукоўцаў.
 
== Абвяржэнне тэорыі цеплароду ==
Першым буйным навукоўцам, хто кінуў выклік тэорыі теплородацеплароду, быў [[Міхаіл Васілевіч Ламаносаў|М. В. Ламаносаў]]. Ён лічыў, што прырода цеплыні складаецца ў руху малекул цела, якія ён называў карпускулы<ref>[http://feb-web.ru/feb/lomonos/texts/lo0/lo2/lo2-007-.htm Ломоносов М. В. Meditationes de caloris et frigoris causa auctore Michaele Lomonosow = Размышления о причине теплоты и холода Михайла Ломоносова / Пер. Б. Н. Меншуткина // Ломоносов М. В. Полное собрание сочинений / АН СССР. — М.; Л., 1950—1983. — Т. 2: Труды по физике и химии, 1747—1752 гг. — М.; Л.: АН СССР, 1951]</ref>. Ламаносаў лічыў, што карпускулы здзяйсняюць [[вярчальны рух]]. На аснове сваіх уяўленняў Ламаносаў тлумачыў такія цеплавыя з'явы, як [[цеплаправоднасць]], [[плаўленне]] і г. д. Працэс цеплаправоднасці Ламаносаў тлумачыў наступным чынам: пры судотыкусутыкненні нагрэтага цела з халодным першае астуджаецца, а другое награваецца. Гэта адбываецца таму, што карпускулы нагрэтага цела круцяцца хутчэй, чым карпускулы халоднага. Пры судотыкусутыкненні цел рух «хуткіх» карпускул будзе перадавацца карпускулам халоднага цела, якія круцяццаверцяцца павольна. У выніку перадачы свайго руху карпускулы гарачага цела запавольваюцьзапаволяць рух, і цела астудзіцца, а кручэнневярчэнне карпускул халоднага цела паскорыцца, і яно нагрэецца. Аднак Ламаносаву не наканавана было даказаць справядлівасць сваіх поглядаў.▼
 
▲Першым буйным навукоўцам, хто кінуў выклік тэорыі теплорода, быў [[Міхаіл Васілевіч Ламаносаў|М. В. Ламаносаў]]. Ён лічыў, што прырода цеплыні складаецца ў руху малекул цела, якія ён называў карпускулы<ref>[http://feb-web.ru/feb/lomonos/texts/lo0/lo2/lo2-007-.htm Ломоносов М. В. Meditationes de caloris et frigoris causa auctore Michaele Lomonosow = Размышления о причине теплоты и холода Михайла Ломоносова / Пер. Б. Н. Меншуткина // Ломоносов М. В. Полное собрание сочинений / АН СССР. — М.; Л., 1950—1983. — Т. 2: Труды по физике и химии, 1747—1752 гг. — М.; Л.: АН СССР, 1951]</ref>. Ламаносаў лічыў, што карпускулы здзяйсняюць [[вярчальны рух]]. На аснове сваіх уяўленняў Ламаносаў тлумачыў такія цеплавыя з'явы, як [[цеплаправоднасць]], [[плаўленне]] і г. д. Працэс цеплаправоднасці Ламаносаў тлумачыў наступным чынам: пры судотыку нагрэтага цела з халодным першае астуджаецца, а другое награваецца. Гэта адбываецца таму, што карпускулы нагрэтага цела круцяцца хутчэй, чым карпускулы халоднага. Пры судотыку цел рух «хуткіх» карпускул будзе перадавацца карпускулам халоднага цела, якія круцяцца павольна. У выніку перадачы свайго руху карпускулы гарачага цела запавольваюць рух, і цела астудзіцца, а кручэнне карпускул халоднага цела паскорыцца, і яно нагрэецца. Аднак Ламаносаву не наканавана было даказаць справядлівасць сваіх поглядаў.
 
У 1798 г. англійскі навуковец Бенджамін Томсан (граф Румфард) назіраў за свідраваннем каналаў у гарматных ствалах. Ён быў уражаны вылучэннем вялікай колькасці цеплыні пры гэтай аперацыі. Пачаўшы сумнявацца ў існаванні цеплароду, Румфард вырашыў паставіць шэраг спецыяльных вопытаў. Пры адным з іх у металічнай даўбешцы, змешчанай пад ваду, высвідроўваюць адтуліну з дапамогай тупога свердзела, прыводнага ў рух сілай двух коней. Праз два з паловай гадзіны вада закіпела. «Здзіўленне навакольных, якія ўбачылі, што такая маса вады закіпае без агню, было неапісальна» - успамінаў Румфард. З сваіх вопытаў ён зрабіў выснову, што ніякага цеплароду не існуе, а прычына цеплыні заключаецца ў руху.
Радок 16 ⟶ 14:
 
== Гл. таксама ==
 
* [[Флагістон]]
 
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Цепларод"